Μάκης Πολλάτος

Ένα απ'τα αδύνατα σημεία των Ελλήνων είναι ότι έχουμε κοντή μνήμη. Κι έτσι πολλές φορές ξεχνάμε την ουσία του προβλήματος και κατηγορούμε τους άλλους για τα δικά μας λάθη. Ποιο είναι το βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, αυτό από το οποίο ξεκίνησαν όλα; Το χρέος, αν θυμάμαι καλά. Λύθηκε το πρόβλημα του δημόσιου χρέους; Έχουμε καταφέρει να έχουμε ρυθμούς ανάπτυξης τέτοιους που να μας επιτρέπεται η μείωση του χρέους; Μπορούμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας χωρίς δανεισμό;

Η απάντηση είναι όχι. Τουλάχιστον όχι ακόμη. Και τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν είναι τέτοια που να μας επιτρέπουν να ονειρευόμαστε αλλαγή της οικονομικής πολιτικής και αποκατάσταση των αδικιών. Τουλάχιστον όχι ακόμη.

Η κυβέρνηση σχεδιάζει να βγει απ' το μνημόνιο και θεωρεί ότι θα καταφέρει να καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας με εξωτερικό δανεισμό. Δανείζουν όμως οι αγορές στην Ελλάδα; Το επιτόκιο για το 10ετές ομόλογο του Δημοσίου διαμορφώνεται περίπου στο 8%. Άρα οι αγορές λένε πως δεν πιστεύουν ότι η χώρα μπορεί να σταθεί στα πόδια της και γι' αυτό μας δανείζουν με υπέρογκα επιτόκια. Προς το παρόν δηλαδή, οι αγορές είναι κλειστές για την Ελλάδα.

Τι λένε οι δανειστές; Eurogroup (δηλαδή η ευρωζώνη στην οποία ανήκει η Ελλάδα), Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισήμως και σχεδόν με μια φωνή έχουν επισήμως τοποθετηθεί ότι η Αθήνα δεν μπορεί επί του παρόντος να σταθεί οικονομικά χωρίς βοήθεια. Πείτε το προληπτική γραμμή πίστωσης (Λαγκάρντ), δείτε τη δήλωση Ντάισελμπλουμ (επικεφαλής συμβουλίου υπουργών Οικονομικών ευρωζώνης) ότι η Ελλάδα δεν είναι ακόμη έτοιμη να βγει από το πρόγραμμα και μην ξεχνάτε τον Ντράγκι (επικεφαλής ΕΚΤ) που είπε ότι η Κεντρική Τράπεζαθα αγοράζει ελληνικά ομόλογα μόνο αν είναι σε ισχύ κάποιου είδους πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας. Το συμπέρασμα είναι απλό: Οι δανειστές έχουν στείλει το μήνυμα ότι η χώρα δεν είναι ακόμη έτοιμη να ορθοποδήσει, να κινηθεί δηλαδή ανεξάρτητα και χωρίς τη βοήθειά τους.

Πώς έχει αντιδράσει η ελληνική πολιτική ηγεσία σε όλα όσα λένε οι πιστωτές;
Να σας το περιγράψω περιληπτικά:

Η κυβέρνηση επιμένει να ισχυρίζεται ότι η κρίση τελειώνει, ότι βγαίνουμε από τα μνημόνια και ότι μπορούμε να καλύψουμε τις χρηματοδοτικές ανάγκες μας χωρίς εξωτερική βοήθεια. Η ουσία είναι όμως ότι προς το παρόν δεν έχουμε τα χρήματα για να βγούμε από το μνημόνιο. Επιπλέον, η κυβέρνηση προαναγγέλει μια σειρά από μέτρα όπως μείωση του ΕΝΦΙΑ από τον επόμενο χρόνο, αυξήσεις στους ενστόλους και 100 δόσεις για να αποπληρώσουμε τα χρέη μας. Ξέρετε πώς αντιλαμβάνονται οι δανειστές όλους αυτούς τους σχεδιασμούς; Ως ένα λογαριασμό που δεν βγαίνει, διότι από πουθενά δεν προκύπτει πώς θα καλυφθούν οι νέες παροχές. Σας θυμίζω ότι προς το παρόν δεν έχει αρχίσει η εξόρυξη υδρογονανθράκων που θα μας κάνει Σαουδική Αραβία της δύσης. Πολύ απλά ο λογαριασμός δεν βγαίνει.

Η αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, πλειοδοτεί στις παροχές. Θυμηθείτε το πακέτο που ανακοίνωσε ο Τσίπρας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Υποσχέσεις για αυξήσεις χωρίς προϋπόθεση την ανάκαμψη της οικονομίας, δεσμεύσεις για αύξηση των συντάξεων την ώρα που τα χρήματα δεν φτάνουν ούτε για να πληρώνονται ακόμη και οι κουτσουρεμένες αποδοχές που δίνονται σήμερα στους απόμαχους της εργασίας και ενώ οι δανειστές επιμένουν ότι χρειάζεται νέα «αναδιάρθρωση» του ασφαλιστικού, δηλαδή νέο κούρεμα των συντάξεων. Επιπλέον οι οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ ζητούν να μειωθεί το χρέος κατά 50%, με απλά λόγια να επωμιστούν οι δανειστές ακόμη ένα haircut του ελληνικού χρέους βάζοντας το χέρι στην τσέπη, προοπτική η οποία προκαλεί νευρική κρίση όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης που σήμερα μας δανείζουν με χαμηλά επιτόκια. Οι προαναγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούνται από τους πιστωτές «τοξικός» κίνδυνος και ο φόβος των ξένων δεν μειώνεται από τις διαβεβαιώσεις Τσίπρα ότι δεν θα κάνει μονομερείς ενέργειες ούτε θα σκίσει τα μνημόνια.

Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και η συζήτηση για το αν επιχειρείται εξαγορά βουλευτών προκειμένου το Φεβρουάριο να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας ώστε να μην προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.

Αναζητώντας λοιπόν γιατί κατέρρευσε το Χρηματιστήριο -κάτι για το οποίο η πλειονότητα των πολιτών μπορεί να αδιαφορεί- και για ποιο λόγο εκτοξεύτηκε σε επίπεδα εποχής Γιώργου Παπανδρέου το spread δανεισμού -άρα η χώρα δεν μπορεί να δανειστεί από τις διεθνείς χρηματαγορές για να καλύψει τις ανάγκες της, καλό θα ήταν να έχουμε στο νου μας όλα αυτά.

Θα αναγκαστεί η κυβέρνηση να κάνει πίσω στο σχέδιο της για έξοδο από το μνημόνιο εφ'όσον συνεχιστεί η άρνηση των αγορών να δανείσουν στην Ελλάδα με αξιοπρεπείς όρους; Θα αντιληφθούν στο ΣΥΡΙΖΑ ότι όσα λένε πρέπει να είναι λελογισμένα και σύμφωνα με τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας;

Οσα συνέβησαν το προηγούμενο διήμερο διέψευσαν ακόμη μια φορά τον Βενιζέλο που ισχυρίστηκε ότι η καταστροφή όσων χτίστηκαν με την ανοχή των περισσοτέρων την προηγούμενη πενταετία μπορεί να γίνει σε πέντε μέρες (εάν ακολουθήσουμε το δρόμο των αντιφάσεων και της αβεβαιότητας). Νομίζω ότι και σε τρεις μέρες το κακό μπορεί να γίνει, ιδίως σε μια στιγμή που πολλοί θεωρούν ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν αν έρθει η ολοκληρωτική κατάρρευση της οικονομίας.

Η άποψή μου είναι ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα καλό όσο συνεχίζουμε να βρισκόμαστε στην εποχή της ανεμελιάς, της... μιζέριας του υποτιθέμενου πλούτου που φαντασιωνόμαστε ότι έχουμε και παραλλήλως απειλούμε όσους μας δανείζουν ότι θα συμπεριφερθούμε απέναντι τους όπως οι «καουμπόιδες» στην Άγρια Δύση.