Ηρακλής Ρούπας

Οι δηλώσεις του υφυπουργού Οικονομικών κ. Ζαββού αυτονόητα κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση.

Η αποξένωση του χρηματιστηρίου από τον αναπτυξιακό του ρόλο – κυρίως την δεκαετία των μνημονίων – αλλά και η γενικότερη απαξίωσή του, τόσο από το πολιτικό σύστημα, όσο και από μέρος φορέων και λειτουργών του, διαμόρφωσε ένα κλίμα «εξυπηρετικού» εφησυχασμού, λειτουργικής στασιμότητας και ενδογενούς αδράνειας. Ο φόβος του άγνωστου για τους πολιτικούς, λόγω γενικότερων πολιτικών αγκυλώσεων, ανέδειξε την Κεφαλαιαγορά ως παρία των οικονομικών εξελίξεων.

Επιπρόσθετα εκτός του καθαρά προωθητικού πεδίου, ουδείς ασχολήθηκε τα τελευταία χρόνια με την εποπτική διαδικασία της Κεφαλαιαγοράς, με αποτέλεσμα ο θεσμικός αυτός φορέας να εμφανίσει περισσότερα λειτουργικά προβλήματα και αγκυλώσεις από εκείνους που είναι εντεταλμένος να ελέγχει. Προβλήματα δυσλειτουργίας της Κεφαλαιαγοράς που ελπίζω σταδιακά να λυθούν. Θέσεις που έχω αναπτύξει σε προγενέστερο άρθρο μου. Ταυτόχρονα ευελπιστώ πως θα αλλάξει ο ανορθόδοξος τρόπος λειτουργίας του Συνεγγυητικού. Του κατ΄εξοχήν θεσμικού φορέα εγγυητή της αξιοπιστίας του χρηματιστηριακού χώρου.

Η εκ νέου ισχυροποίηση του θεσμού του χρηματιστηρίου απαιτεί ταυτόχρονη περιχαράκωση της αξιοπιστίας όλων των εμπλεκομένων φορέων. Δεν είναι δυνατόν να αναδεικνύεται σε μείζονα στόχευση η ορθή εταιρική διακυβέρνηση των εισηγμένων, να γίνεται αναφορά του Πρωθυπουργού για ανάγκη εταιρικής ευθύνης των τραπεζών και να ολοκληρώνεται σιγά – σιγά η εναρμόνιση των ΑΕΠΕΥ και ΑΕΕΔ με την MifidII και το Συνεγγυητικό να ελέγχεται ως προς τα αποτελέσματά του, την λειτουργία του καθώς και την ορθή αποτίμηση των παγίων του με Ελληνικά και όχι Διεθνή λογιστικά πρότυπα.

Θα πρέπει να χαρακτηρίζεται -τουλάχιστον - ως οξύμωρο το γεγονός ότι ενώ όλοι οι φορείς της Κεφαλαιαγοράς έχουν κοινή βάση δημοσίευσης και ελέγχου των αποτελεσμάτων τους, την ίδια περίοδο που βαδίζουμε προς μία εποχή “digitalreporting” έχει καθυστερήσει σημαντικά ο μετασχηματισμός του Συνεγγυητικού σε οργανισμό Δημοσίου Συμφέροντος. Όταν τα συμμετέχοντα μέλη υποχρεούνται να δημοσιεύουν τις οικονομικές καταστάσεις τους με ΔΛΠ, προκαλεί απορία το γεγονός ότι μέχρι τώρα ή ίδια η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν επεδίωξε την εναρμόνιση στο πεδίο αυτό.

Είναι εύλογο ο υφυπουργός οικονομικών της χώρας να επισημαίνει την ανάγκη να ξαναμπεί μπροστά η «μηχανή» του Χρηματιστηρίου. Εύκολο στα λόγια. Δύσκολο στην πράξη όμως, όταν το συνολικό πεδίο τιμολογήσεων είναι μη ανταγωνιστικό και το συνολικό πλαίσιο εισαγωγής είναι πολύπλοκο σε σύγκριση με άλλα ομοεπίπεδα χρηματιστήρια, όπως για παράδειγμα της Κύπρου.

Αν επιθυμεί η Κυβέρνηση να λειτουργήσει ο θεσμός αυτός αναπτυξιακά θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει πως θα αποτελεί ελκυστική αναπτυξιακή διέξοδο για πολλές επιχειρήσεις χωρίς να διακατέχεται από ελιτισμό που ικανοποιεί μόνον λίγες μεγάλες επιχειρήσεις. Μπορεί να επικρατεί η ευχή να ανακοπεί η έξοδος εισηγμένων από το χρηματιστήριο. Όμως, με ευχές δεν κτίζεται αξιοπιστία. Ούτε βέβαια διαμορφώνεται ελκυστικό προϊόν.

Για να μπορέσουν οι αναπτυξιακοί θεσμοί να διαδραματίσουν τον ρόλο τους, είναι ανάγκη να υπάρξουν αλλαγές στην δομική σκέψη λειτουργίας των θεσμών αυτών. Από αμυντικά εργαλεία πεπαλαιωμένης -φοβικής ίσως - σκέψης και νοοτροπίας πρέπει να μεταλλαχθούν σε επιθετικά αλληλοσυμπληρούμενα επιθετικά εργαλεία πολιτικής προωθητικών αναπτυξιακών ενεργειών με προοπτική. Μόνον τότε θα υπάρξει έρεισμα πειθούς προς εισηγμένους, θεσμικούς και επενδυτές ότι το χρηματιστήριο έχει πραγματικά αλλάξει από χώρο όπου «παίζονται» οι μετοχές, σε πεδίο με καθαρή στόχευση.

Η αντίληψη μίας στάσιμης πραγματικότητας δεν αλλάζει με 2-3 νέες εισαγωγές και κάποιες πετυχημένες εκδόσεις ομολόγων λόγω της διεθνούς ένδειας επενδυτικών προϊόντων με ικανοποιητική σχέση ρίσκου- απόδοσης. Μπορεί το διεθνές κλίμα αρνητικών επιτοκίων να ευνοεί συγκυριακά την επιτυχημένη προώθηση ομολογιακών εκδόσεων εταιριών, όμως η πύλη αυτή δεν θα παραμείνει ανοικτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το να αναμένεται από τους φορείς απλά οι εταιρίες από μόνες τους να «κτυπήσουν» την πόρτα του χρηματιστηρίου αποτελεί λάθος προσέγγιση –παθογένεια - ετών. Ούτε βέβαια τα ταξίδια παρουσιάσεων (roadshows) θα δώσουν το έναυσμα μίας υγιούς και πολυεπίπεδης ανάπτυξης τους χρηματιστηρίου.

Το χρηματιστήριο πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια αλλά και εσωτερική αναγνώριση. Πρέπει να μετατραπεί σε όργανο εκπαίδευσης των στελεχών και μετόχων εταιριών ανά την Ελλάδα, αλλά και φοιτητών στα Πανεπιστήμια. Με συνεχή συνεργασία με τα Επιμελητήρια προκειμένου για την ανάδειξη νέων εταιριών στόχων. Με εσωτερικά road shows και αναζήτηση εταιριών που θα προσκληθούν να εισαχθούν σε κάθε μία από τις αγορές του χρηματιστηρίου. Είναι ανάγκη να αναδειχθεί εκ νέου μία νέα επενδυτική κουλτούρα σε όλα τα επίπεδα στοχευμένη όχι μόνον σε λίγες επιχειρήσεις. Το Χρηματιστήριο χρειάζεται marketing και πανελλαδική παρουσία των στελεχών του. Είναι προφανές πλέον πως από τα γραφεία της Λ. Αθηνών και μόνον προσέλκυση νέων εισαγωγών δεν θα γίνει.

Την τελευταία 10ετία μόλις 6 νέες εταιρίες εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο. Σήμερα διαπραγματεύονται οι μετοχές 171 εταιριών εκ των οποίων οι 28 βρίσκονται σε καθεστώς επιτήρησης και 17 σε αναστολή διαπραγμάτευσης. Για να αντιστραφεί αυτό το κλίμα λοιπόν απαιτείται νέα στρατηγική προσέλκυσης νέων εταιριών. Νέα νοοτροπία ανοικτών θηρών και όχι σκεπτικισμού για όσους επιθυμούν να ενταχθούν. Ο σκεπτικισμός πρέπει να αποτελεί ίδιον των ελεγκτικών θεσμών και όχι όσων η δουλεία είναι να αναπτύσσουν τις αγορές.

Μπορεί το χρηματιστήριο σήμερα να είναι ένας άρτια δομημένος και σύγχρονος φορέας. Δυστυχώς όμως, δεν έχει την δυνατότητα να προσελκύσει «πελάτες». Οι αναβαθμίσεις των διεθνών οίκων θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Το ερώτημα είναι εάν έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία για μία εγχώρια συνολική επανένταξη του χρηματιστηρίου στην επενδυτική καθημερινότητα ή η διεθνής «όρεξη» για επενδύσεις – όπως οι πρόσφατες του ΟΤΕ και της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή- προκαλούν εφησυχασμό που σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να ενισχύσει την προσπάθεια διεύρυνσης της επενδυτικής βάσης της Ελλάδας με μακροπρόθεσμους «ποιοτικούς» επενδυτές.

Τα Ελληνικά assets μπορεί να επιστρέφουν στα ραντάρ των διεθνών funds. Είναι όμως περιορισμένα σε αριθμό για να προκαλέσουν δυναμική και δομική αλλαγή κλίματος. Ούτε βέβαια η επιστροφή του τραπεζικού δείκτη στα επίπεδα που σταμάτησε το ράλι παραμονή των εκλογών αποτελεί ένδειξη συνολικής ανάταξης του χρηματιστηρίου.

Υπάρχει άμεση ανάγκη να στραφούμε προς το σύνολο των επενδυτών όπως σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Απαιτείται ξεκάθαρη στρατηγική που σήμερα δεν είναι ευδιάκριτη. Η τοποθέτηση του Υφυπουργού απαιτεί στήριξη από το σύστημα στο οποίο ο κύριο Ζαββός μάλλον κάνει επίκληση του λανθάνοντος δυναμισμού του.