Γρηγόρης Τζιοβάρας

Ας πάρουμε ένα προς ένα προς ένα προς ένα τα δεδομένα που συνθέτουν το θέμα που κυριαρχεί στην τρέχουσα επικαιρότητα και η συζήτησή του γίνεται με όρους σκιαμαχιών για την κυβερνητική σταθερότητα ή τη διαμάχη εκπροσώπων της υπαίθρου και των αστικών κέντρων που αφήνουν στο περιθώριο την ουσία που είναι η έξοδος από την οικονομική κρίση.

Ποιος, κατ΄ αρχήν, αποφάσισε ότι η αγορά γάλακτος στην Ελλάδα είναι προβληματική και πρέπει να υποστεί αλλαγές; Η ελληνική κυβέρνηση, αποφεύγοντας τις ευθύνες της να καταρτίσει ένα στοιχειώδες σχέδιο εξόδου από την κρίση, ανέθεσε στον ΟΟΣΑ να συντάξει μια έκθεση και οι προτάσεις στις οποίες κατέληξαν οι τεχνοκράτες του διεθνούς οργανισμού υιοθετήθηκαν ως «θέσφατο» από την τρόικα.

Ποιες είναι αυτές οι προτάσεις; Λίγοι τις γνωρίζουν. Και πάντως δεν τις γνωρίζουν αρκετοί από τους καθ΄ ύλην αρμοδίους. Δεν τις γνωρίζει, πρωτίστως, το υπουργικό συμβούλιο –αλήθεια υπάρχει αυτό το θεσμικό όργανο ή… καταργήθηκε με κάποια μνημονιακή τροπολογία και δεν το… πήραμε είδηση;-, όπως δεν τις γνωρίζει και η Βουλή που θα κληθεί –υποτίθεται- να αποφασίσει.  

Οι αρμόδιοι για την αγροτική παραγωγή υπουργοί αποκλείστηκαν από τον διάλογο που έγινε με τους εκπροσώπους της τρόικας. Και ευλόγως προκύπτουν ερωτήματα αν κάποιος εξήγησε στους εκπροσώπους των δανειστών της χώρας ότι δεν μπορεί να ξεκληριστεί ένας ολόκληρος παραγωγικός κλάδος, όπως είναι η ελληνική κτηνοτροφία, σε μια εποχή που η Ελλάδα, ούσα ελλειμματική στα τρόφιμα, έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη να προστατεύσει τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής της.

Ο αντίλογος που διατυπώνεται ότι προέχουν τα συμφέροντα των καταναλωτών που είναι περισσότεροι από τους παραγωγούς, μπορεί να ακούγεται βάσιμος, δεν είναι, όμως, πειστικός. Και πρώτα –πρώτα διότι όποιος έχει αίσθηση των πραγμάτων, εύκολα αναγνωρίζει ότι το μεγαλύτερο έλλειμμα που έστειλε την Ελλάδα στα βράχια της χρεοκοπίας ήταν πρωτίστως εκείνο του ισοζυγίου των εξωτερικών συναλλαγών της χώρας που αποτέλεσε τη βάση για τον υπερδανεισμό και όλα τα δεινά που αυτός επέφερε. Δεν χρειάζεται, άλλωστε, να έχει εντρυφήσει κανείς τον Ντέιβιντ Ρικάρντο για να αντιληφθεί ότι όταν μια χώρα εισάγει τα πάντα, δεν έχει καμία τύχη στον διεθνή καταμερισμό. 

Επιπλέον, η ελληνική αγορά είναι από ετών ελεύθερη για τις εισαγωγές γάλακτος, αφού, καλώς ή κακώς, είμαστε ελλειμματική ως χώρα και σε αυτόν τον τομέα. Όπως και στο κρέας και σε τόσα άλλα αγαθά της πρωτογενούς παραγωγής, με εξαίρεση τα ψάρια και τα νωπά φρούτα. Τα εισαγόμενα προϊόντα, από τα σκόρδα Κίνας ως τα φασόλια Τουρκίας και από τα αμύγδαλα Μολδαβίας ως τα λεμόνια Αργεντινής, μπαίνουν χωρίς εμπόδια στην αγορά μας. Πολλές φορές, μάλιστα, από αβελτηρία των ελεγκτικών μηχανισμών, βαφτίζονται «ελληνικά» για να μπορούν να πωλούνται ακριβότερα και να προσελκύουν τους συνήθως ανυποψίαστους καταναλωτές.

Στην ελληνική αγορά υπάρχουν διάφορα γάλατα και ο καταναλωτής έχει δυνατότητα επιλογής. Γι΄ αυτό και η ισοπέδωση που λέγεται ότι επιχειρείται –αφού την τελική ρύθμιση, όπως προείπαμε, λίγοι τη γνωρίζουν- δεν μπορεί να γίνει ανεκτή. Στοιχειώδης υποχρέωση μιας ευνομούμενης πολιτείας είναι να επιβάλει κανόνες για την  προστασία και των παραγωγών και των καταναλωτών.

Η σήμανση, για παράδειγμα, για την προέλευση του γάλακτος είναι ένα μέτρο που δεν προστατεύει μόνον τον παραγωγό, αλλά και τον καταναλωτή. Όπως το ίδιο συμβαίνει και με την ευκρινή αναγραφή στις συσκευασίες του γάλακτος για την επεξεργασία που έχει υποστεί, αν, δηλαδή, είναι γάλα υψηλής ή χαμηλής παστερίωσης.

Το ελληνικό γάλα, όντως, είναι ακριβότερο από το εισαγόμενο, αλλά δεν νομίζω ότι αυτός είναι σοβαρός λόγος για να καταστρέψουμε την εγχώρια παραγωγή, ακόμη και αν ορισμένοι αφελώς φανατικοί διατείνονται ότι αφορά μόνον «τριάμισι χιλιάδες ανθρώπους» (!). Πολύ περισσότερο που κάποιος μπορεί να επιλέξει το φθηνότερο γάλα μακράς διαρκείας που εισάγεται από το εξωτερικό. Είτε, όμως, επιλέξει ελληνικό ακριβό, είτε εισαγόμενο φθηνό, το μείζον είναι να ξέρει ο καταναλωτής τι αγοράζει.

Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να καταστρέψουμε την παραγωγή μας, μόνον και μόνον για να γίνει ευκολότερη η εισαγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων από το εξωτερικό, όπως φαίνεται να είναι η επιδίωξη όσων επιβάλουν τη λεγόμενη «απελευθέρωση» της αγοράς γάλακτος.  
 
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται από ορισμένους βουλευτές –έστω και αν κάποιοι περιλαμβάνονται στους «συνήθεις υπόπτους» και θα εύρισκαν, ούτως ή άλλως, έναν λόγο για να διαμαρτύρονται- δεν μπορεί να χαρακτηρίζονται εκ προοιμίου αδικαιολόγητες. Όσο οι αποφάσεις επιβάλλονται «απ΄ έξω» και εκείνοι που καλούνται να τις επικυρώσουν δεν έχουν λόγο γι’  αυτές, δεν μπορεί να ελπίζει κανείς ότι οι λύσεις που δίνονται εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

Το χειρότερο, δε, όλων είναι ότι ακόμη και αν στο τέλος βρεθεί η βέλτιστη λύση, οι εντυπώσεις που θα έχουν μείνει στους πολίτες από τις σκιαμαχίες που προηγήθηκαν θα είναι τέτοιες που δεν θα πείθουν κανέναν. Και αυτό είναι μάλλον πιο βλαπτικό για την πολιτική σταθερότητα από αν πουν ένας ή δύο βουλευτές «όχι» στην επίμαχη ρύθμιση.