Γρ. Νικολόπουλος

Η αύξηση του ΦΠΑ στο 24% θα προκαλέσει αύξηση στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών και μάλλον θα μειώσει την κατανάλωση σε πάρα πολλά είδη εκτός από τα απολύτως απαραίτητα. Ετσι οι ελληνικές επιχειρήσεις, είτε είναι παραγωγοί, είτε λιανέμποροι, θα έρθουν αντιμέτωπες με μείωση του τζίρου και των κερδών τους ή αύξηση των ζημιών τους. «Κερδισμένες» θα βγουν όσες επιχειρήσεις φοροδιαφεύγουν και κυρίως οι επιχειρήσεις εστίασης, μπαρ κ.λπ. που εισπράττουν μετρητά. Το κέρδος τους είναι ότι, εφόσον δεν πληρώνουν φόρους, θα καταφέρουν ή να συγκρατήσουν τις τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών τους, αφού δεν χρειάζεται να περάσουν την αύξηση του ΦΠΑ στις τιμές τους, ή θα περάσουν την αύξηση του ΦΠΑ και απλώς δεν θα τον αποδίδουν, όπως γίνεται κατά κόρον μέχρι σήμερα, συνεπώς θα έχουν ακόμη περισσότερα μαύρα έσοδα.

Οι επιχειρήσεις που πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους και δεν κρύβουν έσοδα θα χάσουν σημαντικά ποσά και μερίδιο αγοράς, πολλές μάλιστα μπορεί να αναγκαστούν να διακόψουν τη λειτουργία τους αφού σε συνδυασμό με τις αυξημένες εισφορές, τις προκαταβολές φόρου και τη μείωση του τζίρου τους απλώς τα νούμερα δεν βγαίνουν. Το αποτέλεσμα για τα δημόσια έσοδα δεν θα είναι καλό. Θεωρητικά η αύξηση του ΦΠΑ θα έφερνε περισσότερα έσοδα στα δημόσια ταμεία, πράγμα το οποίο όμως δεν θα συμβεί αφενός διότι η γενικευμένη φορολογική επιδρομή έναντι όλων των εισοδημάτων για την κάλυψη των ελλειμμάτων και την αντιμετώπιση του προβλήματος των ασφαλιστικών ταμείων μειώνει το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα και αφετέρου διότι ολοένα περισσότεροι μικροεπιχειρηματίες θα καταφεύγουν στη φοροδιαφυγή για να επιβιώσουν.

Αυτό το δήλωσε ευθαρσώς και ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας Βασίλης Κορκίδης, ο οποίος είπε ότι ο εμπορικός κόσμος θα απαντήσει στα μέτρα με «αντίμετρα», τα οποία είναι προφανώς η φοροδιαφυγή. Πού, όμως, θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Θα έχει δύο αποτελέσματα: αντί να φτιάξει φορολογική συνείδηση στους πολίτες θα εντείνει τη διάθεση για παρανομία και θα μεγαλώσει την παραοικονομία. Αφετέρου, είτε αυτή είτε η επόμενη κυβέρνηση θα αναγκαστούν σε έναν χρόνο να υποστούν την ενεργοποίηση του «κόφτη». Μέχρι στιγμής δεν είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς θα λειτουργεί αυτός, αλλά, σύμφωνα με όσα ξέρουμε σήμερα, οι δανειστές επιμένουν ότι θα πρέπει να κόβει δημόσιες δαπάνες και όχι να επιβάλει νέους φόρους. Λογικό, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να ακούει για μείωση δαπανών στο Δημόσιο, τουλάχιστον μέχρι σήμερα. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να περιμένουμε να δούμε πώς πράγματι θα λειτουργεί ο «κόφτης» και τι δαπάνες θα κόβει για να μετρήσουμε το αποτέλεσμά του. Τόσο οι ξένοι όσο και οι εκπρόσωποι των Ελλήνων επαγγελματιών και επιχειρηματιών υποστηρίζουν, πάντως, ότι η οικονομία δεν αντέχει άλλους φόρους, ούτε καν αυτούς που ήδη έχουν επιβληθεί.

Είναι προφανές ότι υπό αυτές τις συνθήκες ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει. Μπορεί μεν το ονομαστικό ΑΕΠ να αυξηθεί λόγω της αύξησης των τιμών που θα επιφέρει η αύξηση των φόρων (ίσως ούτε αυτό να μη συμβεί) και αυτό οι αφελείς ελληνικές κυβερνήσεις να το θεωρήσουν αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης, αλλά θα είναι μια λογιστική ανάπτυξη που δεν θα την αντιληφθεί η αγορά, η οποία αντίθετα θα νιώθει ότι λειτουργεί σε συνθήκες βαθιάς ύφεσης. Το χρήμα και η ρευστότητα θα απορροφώνται από το Δημόσιο και δεν θα μένει τίποτα στην τσέπη κανενός.

Από την άλλη μεριά, η αξιολόγηση αναμένεται να απελευθερώσει ρευστότητα από την Ευρώπη προς την Ελλάδα και η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι θα μπουν στην οικονομία περίπου 6 δισ. ευρώ αμέσως μετά την αξιολόγηση. Τα χρήματα αυτά θα πρέπει να τα διαθέσει το Δημόσιο για να εξοφλήσει τα χρέη του προς τους προμηθευτές, τα νοσοκομεία κ.λπ. Είναι πολύ αμφίβολο όμως ότι θα κάνει κάτι τέτοιο αν τα χρήματα πάνε σε έναν λογαριασμό γενικών εσόδων. Παλιότερα οι εταίροι είχαν μεριμνήσει ώστε τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν για την εξόφληση των προμηθευτών και μόνο. Αν το κάνουν και τώρα, έχει καλώς. Αν δεν το κάνουν, τα χρήματα θα φαγωθούν σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες προτού φτάσουν στην αγορά και στους προμηθευτές του Δημοσίου.

Την αίσθηση της ασφυκτικής ύφεσης μπορεί να απαλύνουν μόνο τα χρήματα που θα φέρουν οι τουρίστες φέτος, αν όλα πάνε καλά και δεν έχουμε φασαρίες με τους Τούρκους εν μέσω θέρους. Αυτό σε μεγάλο βαθμό θα κριθεί από την αντίδραση του Ερντογάν στη διαφαινόμενη απόφαση της Ευρώπης να μην άρει τους περιορισμούς της βίζας για τους Τούρκους. Αν ο «Σουλτάνος» εκνευριστεί, δεν αποκλείεται να στείλει στο Αιγαίο χιλιάδες πρόσφυγες και οικονομικούς μετανάστες οι οποίοι θα αποκλειστούν εδώ, αφού τα σύνορα προς την Ευρώπη είναι κλειστά. Δυστυχώς, οι προσφυγικές ροές είναι σαν μια κάνουλα την οποία ανοιγοκλείνει κατά βούληση ο Ερντογάν, με τα περιθώρια αντίδρασης της Ελλάδας και της Ευρώπης να είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Το τι θα συμβεί λοιπόν στο Αιγαίο από τις ερχόμενες εβδομάδες μπορεί να είναι άγνωστο, αλλά θα επηρεάσει την ελληνική οικονομία.

Με λίγα λόγια, οι πιθανότητες βελτίωσης των αντιληπτών από τον πολίτη συνθηκών στην οικονομία είναι σχεδόν μηδενικές, αντίθετα οι ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών και η μεγέθυνση της παραοικονομίας είναι βέβαιες.