Γρ. Νικολόπουλος

Η Ευρώπη αυτή τη φορά βρίσκεται στο κέντρο του προβλήματος, αφού ο πόλεμος ξεκίνησε δίπλα της και αν επεκταθεί στις βαλτικές και στις γειτονικές με τη Ρωσία και την Ουκρανία χώρες, τα πράγματα θα χειροτερέψουν πολύ για όλους μας. Και ενώ το αντίπαλον δέος για Ρώσους και Κινέζους είναι βασικά οι ΗΠΑ και οι Αγγλοσάξονες, η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα. Και δυστυχώς είναι αυτή που σηκώνει το μεγαλύτερο κόστος και που κινδυνεύει περισσότερο από όλους τους άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ. Η Ευρώπη όμως, δεν είναι μια ενιαία στρατιωτική υπερδύναμη. Είναι μια νομισματική ένωση που λειτουργεί με ένα πλέγμα παράπλευρων οικονομικών συμφωνιών και παιδεύεται κάθε τόσο να διαμορφώσει κοινές πολιτικές με γνώμονα κυρίως την οικονομία.

Στρατιωτικά η Ευρώπη δεν έχει δικές της δυνάμεις, θεωρητικά στηρίζεται στους στρατούς της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας, δηλαδή των μελών της. Παρότι η Ευρώπη υποφέρει οικονομικά από την ενεργειακή κρίση που προκαλείται από τον πόλεμο και τον πληθωρισμό, από τη διακοπή του εμπορίου, από τις ελλείψεις κάθε είδους προϊόντων και την ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία, δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει τις δομικές της αδυναμίες και να πάρει γενναίες αποφάσεις για την κάλυψη των οικονομικών της αναγκών. Συνεχίζει να παραμένει χωρισμένη σε στρατόπεδα με διαφορετικές αντιλήψεις, νοοτροπίες και προτεραιότητες. Είναι χωρισμένη σε Βορρά και Νότο, με τον Νότο να ζητά περισσότερη οικονομική ενοποίηση και τον Βορρά να την αποφεύγει φοβούμενος ότι θα επιβαρυνθεί με τις δαπάνες των Νότιων.

Σήμερα όμως έχει μια ευκαιρία η Ευρώπη που δεν την είχε παλιότερα. Η ευκαιρία προέρχεται από τους ηγέτες των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών οικονομιών, τον Εμανουέλ Μακρόν, τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς και τον Μάριο Ντράγκι. Ο Μακρόν κέρδισε τώρα μια πολύ μεγάλη νίκη στις γαλλικές Προεδρικές εκλογές, μια νίκη που του δίνει τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στα ευρωπαϊκά ζητήματα - πέραν φυσικά της πολιτικής που θα ακολουθήσει στη χώρα του.

Ο Μακρόν μπορεί να θεωρηθεί αυτή τη στιγμή ο ισχυρότερος πολιτικός της Ευρώπης κι έτσι μπορεί να ενισχύσει τη θέση της Γαλλίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό ευνοεί τις ελληνικές θέσεις διότι η Γαλλία όπως και η Ιταλία βρίσκονται στο δικό μας «στρατόπεδο», αυτό των Νότιων. Και το ζητούμενο από όλους εμάς είναι η αλλαγή στο Σύμφωνο Σταθερότητας, η ενιαία ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω ευρωομολόγων, η δημιουργία ευρωπαϊκού Στρατού και άλλα.

Το ευχάριστο είναι ότι στην ηγεσία του άλλου «στρατοπέδου», των Βορείων, βρίσκεται ο καγκελάριος Σολτς, ο οποίος είναι ένας διαλλακτικός πολιτικός, πολύ λιγότερο κολλημένος στις γερμανικές εμμονές απ’ ό,τι ήταν η Μέρκελ και ο Σόιμπλε. Είναι ένας πολιτικός που μέχρι στιγμής δείχνει ότι αντιλαμβάνεται τις θέσεις του Νότου και τις συζητάει. Θετικό είναι και το γεγονός ότι στην Ιταλία ηγείται ο Μάριο Ντράγκι, ο άνθρωπος που έσωσε την Ευρώπη στην προηγούμενη οικονομική κρίση δηλώνοντας, ως πρόεδρος της ΕΚΤ και αντίθετα με τα γερμανικά δόγματα, ότι «θα κάνω ό,τι χρειαστεί» για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των ευρωπαϊκών οικονομιών και έκτοτε η ΕΚΤ χρηματοδοτεί μέσω της αγοράς ομολόγων κάθε ανάγκη των ευρωπαϊκών οικονομιών - και τις δικές μας.

Ο συνδυασμός αυτών των τριών ηγεσιών μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης από εδώ και πέρα. Μπορεί να επιβάλει ένα νέο σύμφωνο μεταξύ των χωρών-μελών το οποίο να μην αναγκάζει όλες τις χώρες να λειτουργήσουν αναγκαστικά όπως η Γερμανία, πράγμα που αποδείχθηκε ήδη ανέφικτο, ότι μπορεί να προωθήσει τις κοινές εκδόσεις ομολόγων και την από κοινού χρηματοδότηση ενός ευρωστρατού, ότι μπορεί να σχεδιάσει αυτό που λέμε μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Κι αυτό είναι αναγκαίο για την Ευρώπη, ιδιαίτερα τώρα που όπως αποδεικνύεται ο κόσμος δεν είναι ένα τόσο ασφαλές μέρος.

Η ασφάλεια που ένιωθε η Ευρώπη επί δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει κλονιστεί, γίνεται αντιληπτό ότι δεν περιβάλλεται από δημοκρατίες με παρόμοια ηθική και παρόμοιες αντιλήψεις, διαπιστώνεται ότι το διεθνές δίκαιο είναι ανύπαρκτο και καθορίζεται όπως συνέβαινε από την αρχαιότητα από την ισχύ των όπλων και ότι τελικά, ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Για να σωθεί λοιπόν η Ευρώπη, για να είναι και να νιώθει ασφαλής πρέπει να ενοποιηθεί περισσότερο και να ενισχυθεί οικονομικά και στρατιωτικά. Οι εσωτερικές έριδες που οφείλονταν κυρίως στις γερμανικές εμμονές πρέπει να αντικατασταθούν από σύμπνοια και κοινό όραμα.

Και αυτό είναι εφικτό με τους συγκεκριμένους ισχυρούς ηγέτες στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Αυτοί οι τρεις μπορούν και πρέπει να δώσουν μια νέα πνοή στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, το οποίο αν δεν εξελιχθεί θα υποφέρει και ενδεχομένως θα διασπαστεί.