Γρ. Νικολόπουλος

Καταρχάς υπάρχει το ζήτημα με τους ανεμβολίαστους -αρνητές των εμβολίων και μη- και επιπλέον αυτό των ανεμβολίαστων παιδιών του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Να ξεκαθαρίσουμε ότι όσο ο εμβολιασμός δεν γίνεται υποχρεωτικός για όλους οι αρνητές των εμβολίων έχουν κάθε δικαίωμα να μην εμβολιάζονται, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Η προσπάθεια άσκησης πίεσης από το κράτος για να εμβολιαστούν δεν έχει αποδώσει μέχρι στιγμής και είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει από εδώ και πέρα. Τα μέτρα που ανακοινώνονται για ελέγχους στις καφετέριες, στα εστιατόρια και τα μπαρ είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν στην πράξη. Ούτε η τήρηση των αποστάσεων και του περιορισμού των ατόμων σε κλειστά κέντρα είναι εφικτή με αξιοπιστία.

Στα γραφεία και στα καταστήματα τα πράγματα είναι πιο εύκολα, με την έννοια ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να ελέγχονται ευκολότερα. Ομως και πάλι είναι λίγο έως πολύ αβέβαιο το αποτέλεσμα, ενώ υπάρχει και η ψυχολογική επιβάρυνση τόσο των ανεμβολίαστων εργαζόμενων όσο και των εμβολιασμένων καθώς μέσα στα γραφεία θα βλέπουν ο ένας τον άλλο με... μισό μάτι. Δεδομένου μάλιστα ότι δεν μπορεί να ασκηθεί κανένας έλεγχος στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που χρησιμοποιούν όλοι καθημερινά για να πάνε στις δουλειές τους, η κατάσταση μπορεί σύντομα να γίνει εκρηκτική. Η κυβέρνηση λοιπόν θα αντιμετωπίσει το φθινόπωρο μεγάλο πρόβλημα αν γεμίσουν τα νοσοκομεία και, κυρίως, αν αυξηθούν σημαντικά οι διασωληνώσεις, η δε κοινωνία θα πρέπει κάποια στιγμή να ισορροπήσει σε ένα επίπεδο αλληλεγγύης και σεβασμού των δικαιωμάτων του καθενός προσπαθώντας ταυτόχρονα να εξασφαλίσει ένα επίπεδο ασφάλειας ως προς την πανδημία. Το όλο πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σύνθετο σε επίπεδο κοινωνίας και δημοκρατίας, πέραν των οικονομικών επιπτώσεων που έχει.

Μπορεί να μη γίνει ξανά lockdown, αλλά τι θα γίνει αν γεμίσουν οι Εντατικές; Μπορεί όλοι να θέλουμε ανοιχτά σχολεία, αλλά τι θα γίνει αν κολλήσουν όλα τα πιτσιρίκια και αν κάποια νοσήσουν σοβαρά;

Τα προβλήματα αυτά θα είναι εντονότερα από ό,τι ήταν μέχρι το καλοκαίρι λόγω της αυξημένης μεταδοτικότητας της μετάλλαξης «Δέλτα» και της άγνοιας σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει σε νεότερες ηλικίες - και κυρίως στα μικρά παιδιά.

Τα ίδια προβλήματα ασφαλώς θα αντιμετωπίσουν και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ενδεχομένως να υπάρξει κάποια Οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία όμως μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει δείγματα ενιαίας αντίληψης - έχει ασχοληθεί πεισματικά μόνο με την επιβολή σε όλους του εμβολίου της Pfizer και με τίποτε άλλο, αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά ότι δεν πρόκειται ουσιαστικά περί Ενωμένης Ευρώπης, αλλά απλώς περί οικονομικής ένωσης.

Σε ό,τι αφορά την οικονομία, η αποφυγή του lockdown θα μειώσει θεωρητικά τις ανάγκες οικονομικής στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων από το κράτος, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όσο επεκτείνεται η πανδημία η επιστροφή σε κανονικότητα αναβάλλεται. Ο φόβος θα περιορίζει τον τζίρο ακόμη και αν τα καταστήματα και οι επιχειρήσεις είναι ανοιχτά. Πολλοί, δε, δεν θα αντέξουν και θα διακόψουν τις δραστηριότητές τους ή θα κλείσουν. Σε κάθε περίπτωση, το χρήμα από την Ευρώπη και η πολιτική στήριξης των οικονομιών από τα κράτη δημιουργούν σημαντικά περιθώρια αντοχής στις κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της οικονομίας. Ομως σε καμία περίπτωση τα χρήματα των ενισχύσεων δεν επαρκούν για να καλυφθούν οι ανάγκες αν η πανδημία συνεχίσει να επεκτείνεται για αρκετό καιρό με τους ρυθμούς που επικρατούν σήμερα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αριθμοί της οικονομίας δεν θα πηγαίνουν σχετικά καλά. Μπορεί δηλαδή το Χρηματιστήριο να ανεβαίνει, τα κέρδη πολλών επιχειρήσεων να αυξάνονται, οι τιμές των ακινήτων να διατηρούνται υψηλά ή και να αυξάνονται και από την άλλη να υποφέρουν κλάδοι ολόκληροι και  πλήθος εργαζομένων.

Διχασμένη κοινωνία

Η κατάσταση λοιπόν το φθινόπωρο και τον χειμώνα δεν θα είναι ρόδινη για κανέναν -εμβολιασμένο ή ανεμβολίαστο- και ο διχασμός μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων ομάδων του πληθυσμού θα ενταθεί και ενδεχομένως να αποτελέσει το μείζον πρόβλημα των επόμενων μηνών.
Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, η κατανόηση των άλλων και από τους μεν και από τους δε και τα μέτρα που θα λάβει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την ελληνική κοινωνία, διότι το πρόβλημα της διάσπασης είναι πολύ βαθύτερο από αυτό της οικονομίας αφού δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αύξηση δαπανών και ενισχύσεις.

Το σημαντικότερο επομένως που πρέπει να πετύχει η κυβέρνηση είναι να αποφύγει τα διχαστικά μηνύματα και να ηρεμήσει τους πολίτες. Μέχρι στιγμής είχαμε την τύχη επί δεκαετίες να μην αντιμετωπίζουμε κοινωνικά προβλήματα τόσο μαζικά και τόσο έντονα όσο αυτό που έρχεται τώρα. Δυστυχώς όχι μόνο η κυβέρνηση ή κάποιο στέλεχος του πολιτικού κόσμου έχει την εμπειρία για να το αντιμετωπίσει, αλλά ούτε η κοινωνία φαίνεται να διαθέτει τις ψυχολογικές αντοχές και την ψυχραιμία για να ισορροπήσει σε μια τέτοια κατάσταση αποφεύγοντας τον βαθύ διχασμό.