Γρ. Νικολόπουλος

Η ταχύτητα με την οποία θα αναπτυχθεί η ελληνική οικονομία φέτος αλλά και τα επόμενα χρόνια εξαρτάται κυρίως από την ικανότητα της κυβέρνησης να απορροφήσει γρήγορα σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα χρήματα που διαθέτει το Ταμείο είναι τα μόνα άμεσα διαθέσιμα, αρκεί να έχεις τις διαδικασίες και τα έργα για να τα απορροφήσεις. Οι ανάγκες της χώρας είναι μεγάλες, μέχρι στιγμής όμως σε όλες τις παλαιότερες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις υποφέραμε από τις διαδικασίες. Παρά το τεράστιο πλήθος των συμβούλων, τους ειδικούς, τις κυβερνητικές προθέσεις, τελικά ήταν πολύ χαμηλοί οι ρυθμοί απορρόφησης. Κι αν πάλι μας εμποδίσουν οι διαδικασίες, η έλλειψη ευελιξίας και η γραφειοκρατία να αντλήσουμε αρκετά χρήματα από φέτος, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα μείνει πίσω.
Οι άλλες πηγές χρηματοδότησης της οικονομίας είναι πολύ περιορισμένες.

Οι τράπεζες δεν δανείζουν καμία επιχείρηση που χρειάζεται χρήματα ή διαθέτει ένα καλό επιχειρηματικό σχέδιο, δανείζoyn μόνο όσες επιχειρήσεις δεν χρειάζονται καθόλου χρήματα διότι διαθέτουν τεράστια ρευστότητα στα ταμεία τους ή πολύ φθηνή χρηματοδότηση από τις κεφαλαιαγορές. Οι ελληνικές τράπεζες προσπαθούν ακόμη να συμμαζέψουν τα κόκκινα δάνεια και, όπως επισημαίνει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, αν σταματήσουν οι κρατικές ενισχύσεις που δίνονται λόγω πανδημίας θα δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια.

Οι δυνατότητες να βρουν κεφάλαια οι επιχειρήσεις από τα οικογενειακά… σεντούκια δεν υπάρχουν όπως παλιότερα, διότι τα σεντούκια είναι άδεια μετά τη δεκαετή ύφεση.
 
Πλήθος επιχειρήσεων κλείνει ελλείψει τζίρου εξαιτίας της πανδημίας και ελάχιστοι βλέπουν προοπτικές για το κοντινό μέλλον.

Παρόλο λοιπόν που η ελληνική οικονομία λογικά θα πρέπει να εκτοξευτεί αναπτυξιακά μετά από τόσα χρόνια συμπίεσης, αυτό θα εξαρτηθεί από το αν θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Χωρίς αυτές ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι όχι μόνο χαμηλός, αλλά και καθόλου βιώσιμος μεσοπρόθεσμα. Το χειρότερο, δε, είναι ότι αν δεν πετύχουμε τώρα και τα επόμενα δυο-τρία χρόνια πολύ μεγάλους ρυθμούς απορρόφησης κονδυλίων, κινδυνεύουμε μετά από τρία χρόνια, αν η Ευρώπη αποφασίσει να ξαναμαζέψει το χρήμα για να αντιμετωπίσει τα διογκούμενα τώρα ελλείμματα και χρέη, να μείνουμε χωρίς υποδομές και μόνο με χρέη.
 
Μια οικονομική πολιτική ταχύτατης απορρόφησης των κονδυλίων σε συνεργασία φυσικά με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να είναι η άμεση προτεραιότητα του οικονομικού επιτελείου. Και φυσικά η δημιουργία της bad bank που προτείνει ο Στουρνάρας για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων. Είναι απορίας άξιον γιατί η κυβέρνηση δεν υιοθετεί άμεσα τις προτάσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, που είναι ο βασικός της σύμβουλος σε τραπεζικά ζητήματα – ή εν πάση περιπτώσει θα έπρεπε να είναι ο βασικός της σύμβουλος. Η πρόταση της ΤτΕ είναι απολύτως μελετημένη και με σαφή στόχο τον απεγκλωβισμό των τραπεζών και της οικονομίας από τα κόκκινα δάνεια που εμποδίζουν την επαναδραστηριοποίηση των τραπεζών σε νέες χρηματοδοτήσεις.
 
Οσον αφορά την πανδημία, η οποία αναμφίβολα παίζει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία και θα συνεχίσει να παίζει για αρκετό καιρό ακόμη, τα νέα είναι ανάμεικτα. Από τη μία έχουμε το θετικό νέο των εμβολίων, από την άλλη έχουμε τις μεταλλάξεις οι οποίες μέχρι τώρα φαίνεται να καλύπτονται, αλλά δεν ξέρουμε τι θα συμβεί με νέες μεταλλάξεις, καθώς αυτός ο ιός είναι ιδιαίτερα ασταθής. Το βέβαιο είναι ότι και φέτος ο φόβος της πανδημίας θα παραμονεύει σε κάθε δραστηριότητα, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό αρκετών πολιτών. Και σε ανοιχτές κοινωνίες και οικονομίες δεν ξέρεις ποτέ ποια μετάλλαξη θα σου έρθει και από πού.

Η πανδημία ελπίζουμε να υποχωρήσει φέτος, σύντομα αναμένεται το άνοιγμα της οικονομίας -παρόλο που σε ολόκληρη την Ευρώπη μιλάνε για νέα lockdown- και ο τουρισμός ενδέχεται να καλύψει κάποιο χαμένο έδαφος, αν και ακόμη οι τουριστικοί επιχειρηματίες μιλάνε προς το παρόν για σχεδόν μηδενική ζήτηση. Είναι αυτονόητο ότι αν η τουριστική ζήτηση δεν ανακάμψει, η επίπτωση στην ελληνική οικονομία θα είναι αυτή τη φορά πολύ βαρύτερη από πέρυσι.

Καθώς όμως οι άλλοι τομείς της ελληνικής οικονομίας που μπορεί να φέρουν χρήμα, όπως είναι η ενέργεια και ίσως κάποιες βιομηχανίες, δεν έχουν ακόμη αποκτήσει το ιδανικό τους μέγεθος, η συμμετοχή του τουρισμού στο οικονομικό επίπεδο είναι καθοριστική για την οικονομική ζωή στην Ελλάδα. Και ο μόνος τρόπος που έχουμε αυτή τη στιγμή να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία μας, αν κάτι δεν εξελιχθεί όπως ελπίζουμε, είναι η ταχύτατη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.