Γρ. Νικολόπουλος

 Πρώτον, για να αρχίσει η ελληνική κοινωνία σταδιακά να αποκτά μια σχετική έστω ανοσία στον ιό και, δεύτερον, για να μην καταρρεύσουν ψυχολογικά οι πάντες από την απομόνωση.
Είναι ξεκάθαρο από τις πληροφορίες που έχουμε από την κυβέρνηση ότι δεν είναι μόνο η οικονομία ο λόγος που θα πρέπει να αρθούν οι απαγορεύσεις, αλλά και ότι αυτό επιβάλλουν τα επιδημιολογικά μοντέλα που συζητιούνται.

Η απομόνωση μας έσωσε στην πρώτη φάση, αλλά η ανοσία μεγάλου μέρους του πληθυσμού είναι αναγκαία για την ασφάλειά μας. Και αυτό προσπαθεί να πετύχει η κυβέρνηση ανοίγοντας σταδιακά τα πάντα μέσα στο καλοκαίρι, όπου η ένταση του ιού αναμένεται να είναι μειωμένη (ελπίζουμε), ώστε αν έρθει δεύτερο κύμα το φθινόπωρο και δεν έχει βρεθεί φάρμακο να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας και να μην αναγκαστούμε να ξαναπάρουμε τόσο σκληρά μέτρα απομόνωσης, αλλά να είμαστε σε μια λίγο πιο χαλαρή κατάσταση.

Οι συζητήσεις -και οι διαφωνίες- μέσα στην κυβέρνηση αφορούν το πώς θα γίνει το σταδιακό άνοιγμα και γύρω από αυτό το θέμα καθένας έχει τις δικές του απόψεις.
Για να αποφασιστεί ο τρόπος και η σειρά ανοίγματος πρέπει να ληφθεί υπόψη αφενός η υγειονομική επίπτωση και αφετέρου η οικονομική ανάγκη.

Ενα από τα ζητήματα που τίθενται είναι πότε θα ανοίξει ο κλάδος της εστίασης, δηλαδή εστιατόρια, καφέ, μπαρ κ.λπ. Ο κλάδος αυτός συνεισφέρει στην οικονομία ένα τεράστιο ποσοστό του ΑΕΠ και μεγαλύτερο ακόμη στην πραγματικότητα, αν ληφθεί υπόψη ότι εκεί κυκλοφορεί πολύ μαύρο χρήμα. Στην εστίαση δουλεύουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή χωρίς κανένα εισόδημα και καμία αποταμίευση. Αν δεν ανοίξουν οι δουλειές τους δεν έχουν καμία άλλη προοπτική εισοδήματος. Συνεπώς, η εστίαση πρέπει να ανοίξει νωρίς.

Κάποιοι στην κυβέρνηση θεωρούν ότι θα είναι μια υγειονομική βόμβα. Δεν θα είναι, τα σχολεία θα είναι η ανεξέλεγκτη υγειονομική βόμβα, και γι’ αυτό δεν πρέπει να ανοίξουν, εκτός ίσως από τις μεγάλες τάξεις του Λυκείου. Η εστίαση έχει το πλεονέκτημα της μη υποχρεωτικής συμμετοχής του πολίτη-πελάτη.

Ο φόβος θα αντικαταστήσει τα μέτρα απαγόρευσης και είναι βάσιμη υπόθεση να σκεφτεί κανείς ότι λίγοι -τουλάχιστον από όσους είναι ή νιώθουν ευπαθείς- θα επισκεφτούν κάποιο από αυτά τα κέντρα. Μπορεί να μην απαγορεύεται να πας στο καφέ ή στο εστιατόριο, αλλά θα το καλοσκεφτείς αν έχει πολυκοσμία, θα φοβηθείς το φλιτζάνι, το μαχαιροπίρουνο, τους άλλους. Παρ’ όλα αυτά, όσοι πάνε θα συντηρήσουν κάποιες θέσεις εργασίας - και αυτό είναι απαραίτητο. Οσον αφορά τα μέτρα προστασίας, είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να τηρούνται και ο καλός καιρός βοηθάει, αφού από δω και πέρα όλα γίνονται υπαίθρια.

Τα μικρά μαγαζιά λιανικής θα πρέπει ασφαλώς να ανοίξουν άμεσα, γιατί και αυτά απασχολούν πολύ κόσμο και προσφέρουν εισοδήματα. Τα μεγάλα πολυκαταστήματα και τα malls, από την άλλη, που βιάζονται να ανοίξουν ίσως είναι πιο επικίνδυνα, διότι είναι κλειστοί χώροι και περιλαμβάνουν χώρους εστίασης, διασκέδασης και ψυχαγωγίας όπου η μεταδοτικότητα διευκολύνεται. Βέβαια θα υπάρχουν πρωτόκολλα εισόδου και απολυμάνσεις που μπορούν να περιορίσουν τους κινδύνους. Η λειτουργία των σούπερ μάρκετ όλο αυτό τον καιρό έδειξε ότι αν τηρούνται οι κανόνες προστασίας, ο κίνδυνος είναι μικρός.

Το μεγάλο πρόβλημα βέβαια θα είναι ο τουρισμός, διότι δεν διαφαίνεται ακόμη λύση για ασφαλές άνοιγμα του κλάδου από το εξωτερικό. Η Ελλάδα είχε πέρυσι 20 εκατομμύρια αφίξεις. Πόσες θα έχει φέτος; Η μοναδική ελπίδα των τουριστικών περιοχών είναι ο εσωτερικός τουρισμός, δηλαδή να πάνε οι Ελληνες. Και είμαστε αφενός λίγοι, αφετέρου άφραγκοι και φοβισμένοι. Συνεπώς όσα ξενοδοχεία ανοίξουν -αν ανοίξουν κάποια- θα είναι με μεγάλο άγχος καθημερινά μήπως κάποιος αρρωστήσει και αναγκαστούν να κλείσουν και με οικονομικό άγχος διότι θα έχουν έξοδα και αβέβαια έσοδα.

Πρόβλημα υπάρχει και στις μεταφορές προς τις τουριστικές περιοχές, ιδίως προς τα νησιά όπου δεν μπορεί να πάει κανείς οδικώς. Τι θα γίνει με τα καράβια, τι θα γίνει με τα αεροπλάνα, πώς θα λειτουργούν με περιορισμένο αριθμό επιβατών και πώς το κράτος θα επιδοτήσει τις άδειες θέσεις;

Το Δημόσιο είναι ο τομέας που πρέπει να αρχίσει να ανοίγει με μέτρο και μέτρα ασφαλείας. Το άνοιγμά του είναι απαραίτητο διότι σε μια υπερ-γραφειοκρατική χώρα οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να λειτουργούν για να λειτουργήσουν και όλα τα άλλα.

Στον ιδιωτικό τομέα οι επιχειρήσεις πρέπει να συνεχίσουν την τηλεργασία στον μέγιστο βαθμό που μπορούν και οι παραγωγικές μονάδες να εξαντλήσουν κάθε μέτρο ασφαλείας.

Ο αγροτικός τομέας δεν έχει πρόβλημα, αντίθετα πρέπει να ξεπεράσει τον εαυτό του στην παραγωγή, ενώ είναι μια ευκαιρία να υποκατασταθούν και κάποιες εισαγωγές.

Κάπως έτσι αναμένεται ότι θα γίνει τελικά το άνοιγμα της οικονομίας, με συνεχή επιτήρηση, με φόβο, με δοκιμές και λάθη και με διορθώσεις, ώστε τελικά, αν τα καταφέρουμε, να πετύχουμε το ιδανικό, που είναι όσο ευρύτερη ανοσία γίνεται, με όσο λιγότερους θανάτους και βαριά περιστατικά και όσο μικρότερη οικονομική ζημιά μπορούμε να έχουμε.

Φυσικά όλο αυτό το εγχείρημα περιέχει τεράστιο βαθμό ρίσκου, αλλά ας ελπίσουμε ότι θα βοηθήσει ο καλός καιρός και το ένστικτο αυτοπροστασίας.