Γιώργος Ν. Πολίτης

Είναι ωστόσο εξίσου αδύνατο να μη σκέφτηκες πόσο αφόρητα δυσχέρανε την ελληνική θέση η στρατηγική των τελευταίων πέντε μηνών. Σε ανθρώπινο επίπεδο συμπάσχεις με τον Πρωθυπουργό και δυσφορείς με την πίεση που του ασκήθηκε. Σε πολιτικό, όμως, καταλαβαίνεις ότι αυτοπαγιδεύτηκε. Εγκλωβίστηκε σε αυτή τη δεινή θέση μετά την καταστροφική πεντάμηνη διαπραγμάτευση και την πενταετή ανέξοδη ρητορεία.

Η βασανιστική πορεία της χώρας τα τελευταία πέντε χρόνια θα ήταν λιγότερο επώδυνη, αν ο σημερινός Πρωθυπουργός συνέπασχε με τους προκατόχους του, όταν κι αυτοί αντιμετώπιζαν το άγριο πρόσωπο των ισχυρών. Απεναντίας, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ επιδόθηκαν σε πλειοδοσία καταγγελιών. Δεν περίμενε κανείς να αγκαλιάσουν τις επιλογές των κυβερνήσεων με τις οποίες διαφωνούσαν.

Είναι, όμως, ένα πράγμα να διαφωνείς με την πολιτική του αντιπάλου και διαφορετικό πράγμα να κατηγορείς για ενδοτισμό, προδοσία και εξυπηρέτηση ξένων δυνάμεων, δηλητηριάζοντας το δημόσιο λόγο, φανατίζοντας τους απελπισμένους. 

Όποιος πριν από την περασμένη Παρασκευή τολμούσε, απλώς, να αναρωτηθεί για την αξιοπιστία του Υπουργού Οικονομικών ή τις ακροβασίες της Προέδρου της Βουλής δεχόταν συντονισμένες επιθέσεις γηπεδικού ύφους. Μόλις, τώρα, ομολογούνται λάθη, έλλειψη συγκράτησης και αυταρχικές συμπεριφορές.

Όλα τα επιχειρήματα, που, αυτές τις ημέρες, ο Πρωθυπουργός χρησιμοποίησε για να πείσει ότι πέτυχε το καλύτερο δυνατό, αλλιώς καραδοκούσε το χάος, χρησιμοποιήθηκαν νωρίτερα από τους Γ. Παπανδρέου, Ευ. Βενιζέλο, Αν. Σαμαρά. Και κάθε φορά που τα διατύπωναν, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ άναβαν τους δαυλούς της επανάστασης ενάντια στις ξενοκίνητες δυνάμεις κατοχής. Αυτό δηλαδή που, ήδη σήμερα έσπευσαν να κάνουν οι εσωκομματικώς διαφωνούντες.

Η υπόθεση, ότι η κυβέρνηση τιμωρήθηκε, επειδή πάλεψε σκληρά, αλλά χίλιες φορές να παλέψεις σκληρά, αντί να παραδοθείς αμαχητί, είναι αφελής. Ποτέ δεν θα ζητούσαμε από την κυβέρνηση να είναι υποχωρητική, όταν διακυβεύονται ζωτικά μας συμφέροντα. Ούτως ή άλλως πήρε την εξουσία υποσχόμενη σκληρότερη διαπραγμάτευση. Ποτέ δεν θα την κατηγορούσαμε ότι το παράκανε, παλεύοντας. Το πρόβλημα είναι, ότι πάλεψε με λάθος τρόπο.  Κι' αυτό πληρώνουμε τώρα.

Όταν ο Οδυσσέας βρέθηκε στη σπηλιά του Κύκλωπα δεν άρχισε να παίζει γροθιές, βρίζοντας και απειλώντας τον γίγαντα –ο Πολύφημος θα τον έλυωνε στη στιγμή. Αντίθετα, έσπευσε να εξουδετερώσει τον Κύκλωπα μεθώντας τον με κρασί. Κατάφερε μετά να τον τυφλώσει και ύστερα να τον ξεγελάσει, όταν αυτός και οι συμπολεμιστές του διέφυγαν από τη σπηλιά προς την ελευθερία. Εμείς πήγαμε στη διαπραγμάτευση περιμένοντας σύγκρουση, την οποία νομίζαμε ότι θα αντέξουμε. Όμως τελικά δεν είχαμε σύγκρουση, αλλά πρόσκρουση. Απέναντί μας, στήθηκε τείχος. Ο αντίπαλος ούτε που κουνήθηκε. Κι εκεί συνθλιβήκαμε. Αλλά, αυτό δεν έπρεπε να αποτελεί έκπληξη.

Οφείλαμε να γνωρίζουμε ότι αποτελούσε προδιαγεγραμμένη εξέλιξη. Η υποτίμηση του αντιπάλου και η αδυναμία κατανόησης του συσχετισμού δυνάμεων είναι ολέθρια σφάλματα σε μια μάχη. Και στο συγκεκριμένο ζήτημα η ελληνική αριστερά έχει να επιδείξει παροιμιώδη ανεπάρκεια ήδη από τη ματωμένη δεκαετία του ’40.

Κι, όμως, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, εδώ, στον τόπο  του Θουκυδίδη, έπρεπε να θυμόμαστε ότι οι ισχυροί ψάχνουν πάντα προφάσεις, για να νομιμοποιήσουν την άσκηση εξουσίας εις βάρος των αδυνάτων. Μας το δίδαξε η εισβολή των Θηβαίων στις Πλαταιές το 427 π.Χ. και η σφαγή των Μηλίων από τους Αθηναίους το 415 π.Χ. Ας θυμόμαστε λοιπόν, ότι αυτό που πραγματικά μπορεί να βοηθήσει τους αδύνατους, δεν είναι να καταγγέλλουν την αδικία –ποιος άλλωστε θα τους ακούσει ή δικαιώσει; αλλά να φροντίζουν να ισχυροποιηθούν, ώστε να μη μένουν εκτεθειμένοι. Όταν ξέρεις ότι απέναντι σου στήνονται πολυβόλα, δεν περιδιαβαίνεις ακάλυπτος το πεδίο της μάχης ειρωνευόμενος τους στρατηγούς των αντιπάλων. 


Ο Γιώργος Ν. Πολίτης είναι Επίκουρος καθηγητής Κοινωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας του βιβλίου “Να σηκωθούμε όρθιοι – Η επανάσταση της κοινής λογικής”.