Γιώργος Δ. Ανδρέου

Ετσι διδάσκουν σοβαροφανώς κάποιοι πολιτικοί, πολιτικοί επιστήμονες, πολιτικοί αναλυτές, πολιτικοί λαϊκιστές και πάει λέγοντας... Ομως οι λανθασμένες εθνικές επιλογές, που έχουν σοβαρότατες συνέπειες για τους πολίτες και τις κοινωνίες, ενίοτε στα όρια της εθνικής καταστροφής, όλο και πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια. Εχουν φτάσει να γίνουν ο κανόνας. Δεν μπορεί πάντως, κάποιος θα φταίει. 

Κάποιος πήρε τις λάθος αποφάσεις ή επέλεξε τις λάθος διαδρομές που έφεραν τα εθνικά δεινά. Κάποιος προκάλεσε το κακό. Οι επιλογές είναι λίγες. Ή φταίει η κακή στιγμή όπως λένε για να δικαιολογηθούν ακόμα και οι φονιάδες, η αρνητική συγκυρία, η μοίρα, η τύχη, το κισμέτ, ή εντέλει, με τη μοιρολατρική αυτή αντίληψη, το εθνικό πεπρωμένο. Ή, και το προσφιλέστερο στα καθ’ ημάς, φταίνε οι ξένοι. Ή κάποιος δικός μας τέλος πάντων. 

Σίγουρα κάποιο πρόσωπο πήρε κάποια στιγμή τις κρίσιμες καταστροφικές αποφάσεις. Κάποιο πρόσωπο που είχε την εξουσία να το κάνει. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, το κόμμα (δεν λέω το Κοινοβούλιο, γιατί αυτό απλά επικυρώνει ειλημμένες από άλλους αποφάσεις). Κάποιος. Το αστικό δημοκρατικό πολίτευμα δίνει, ακόμα, κάποιες ασφαλιστικές δικλίδες. Να τους αποκαλύψουμε, και αν είναι ανίκανοι, να τους αποδοκιμάσουμε στις επόμενες εκλογές. Ή να τους τιμωρήσουμε, ακόμα και να τους κλείσουμε φυλακή αν είναι δόλιοι. Να πάρουμε όποιο μέτρο μάς δίνουν το Σύνταγμα και οι δημοκρατικοί θεσμοί. 

Για να προχωρήσουμε απτόητοι και δυστυχώς αμετανόητοι στις επόμενες επιλογές, σωστές ή λανθασμένες. Ολα μπορούμε να τα κάνουμε, κυρίαρχος λαός γαρ, εκτός από το να συζητήσουμε για τα λάθη μας, να εμβαθύνουμε σε αυτά αμερόληπτα και χωρίς προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και κολλήματα, να διδαχθούμε από αυτά. Για να μην ξαναπάθουμε τα ίδια. 

Δυστυχώς, όμως, έχουμε πιστέψει, βολεύει άλλωστε, ότι ο λαός δεν κάνει λάθη και συνεπώς δεν φταίει. Τι κι αν το πράγμα ήταν ολοφάνερο και το κακό που ερχόταν ορατό ακόμα και διά γυμνού οφθαλμού; Δεν φταίνε οι λαοί που ακολουθούν πάλι και πάλι τους λαϊκιστές, τους κόλακες των ενστίκτων και των επιθυμιών τους. Που δεν βλέπουν τον μεταμφιεσμένο λύκο κάτω από την προβιά του προβάτου κι ας είναι παιδαριώδης η μεταμφίεση, ευδιάκριτο το (κενό) περιεχόμενο, κι ας τους έχει φάει λίγα χρόνια πριν ο ίδιος λύκος με την ίδια μεταμφίεση. Δεν φταίνε οι λαοί που αρνούνται να συζητήσουν καν το ενδεχόμενο να αναζητήσουν, ενδοσκοπικά, ευθύνες από τους ίδιους, ως πολίτες, για τις επιλογές τους που προκάλεσαν τα δεινά. Το θέμα είναι μεγάλο, σύνθετο, δύσκολο, έως και επικίνδυνο.

Περνάει από πολλά μονοπάτια, πολλών επιστημών, δύσβατα και αχαρτογράφητα. Οι διαπιστώσεις εύκολες, οι λύσεις όμως από δύσκολες έως ανύπαρκτες. Λένε κάποιοι ότι η παιδεία θα μας σώσει. Οπως έσωσε τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς που έχουν σοβαρή παιδεία. Ποια παιδεία; Η δική μας; Αυτών που ατιμώρητα επικηρύσσουν δημόσια και διαπομπεύουν τον καθηγητή που τόλμησε να αντισταθεί σε λίγους αχρείους; Ή η παιδεία των διδασκόντων που αρνούνται να αξιολογηθούν; Δυστυχώς, στα καθ’ ημάς, είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Για να παρηγοριόμαστε, όμως, φαίνεται ότι είναι παγκόσμιο το φαινόμενο οι λαοί να επιλέγουν τις σειρήνες, τους ψεύτες κι αυτούς που τους προτείνουν την ήσσονα προσπάθεια, μόνο δικαιώματα και ψευτοεθνική περηφάνια, τους εθνικολαϊκιστές δηλαδή, και να απορρίπτουν μετά βδελυγμίας την αλήθεια, την αξιοκρατία και το αληθές εθνικό τους συμφέρον. 

Ας μην πάμε στα παλιά και θυμίσουμε τη «δημοκρατική» εν γνώσει των προθέσεών του εκλογή του Χίτλερ στην καγκελαρία με 44,5% ή και άλλων. Να σταθούμε σε πολύ πρόσφατες επιλογές που υπενθυμίζουν ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεν φταίνε οι Καταλανοί που ακολουθούν φανατικά, προφανώς τον επέλεξαν, τον «περιφερειάρχη» Καταλονίας που θέλει να γίνει πρωθυπουργός χώρας, έστω και αν γίνει μια χώρα μικρή και πολιτικά αδύναμη στο ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο γίγνεσθαι και με δυσκολία θα σταθεί στα πόδια της;

Δεν φταίνε οι Αγγλοι πολίτες που επέλεξαν το Brexit ακολουθώντας «μικρούς», κομπλεξικούς - μέχρι και αστείους επικεφαλής; Δεν φταίνε οι Γερμανοί πολίτες που επιλέγουν τη νοσταλγία της εθνικής ντροπής τους αντί την εθνική περηφάνια της δύναμης - σε βαθμό μάλιστα παγκόσμιας ηγεσίας, στην οποία τους οδήγησε η φωτισμένη ηγεσία τους των τελευταίων χρόνων; Δεν φταίνε οι Αμερικανοί για την καρικατούρα που επέλεξαν; Δεν φταίμε εν τέλει και εμείς, οι Ελληνες πολίτες, για τις αντιευρωπαϊκές και διαχρονικά λαϊκίστικες επιλογές, τα κολλήματα, τις ιδεοληψίες και προκαταλήψεις μας; Τις πταίει, όπως αναρωτήθηκε κάποτε ο Χαρίλαος Τρικούπης; 

* Δικηγόρος