Γιώργος Πανταγιάς

Η ανθεκτικότητά του συνδέεται άρρηκτα με μια ουσιαστική ανατοποθέτηση στην εγχώρια σκηνή. Διαφορετικά, θα παραμένει αμήχανος, αδυνατώντας να παρακολουθήσει τις εξελίξεις. Είτε γιατί δεν μπορεί να κατανοήσει τις μεταβολές που συντελούνται. Είτε διότι είναι δέσμιος ενός παρωχημένου ιδεολογικοπολιτικού υποδείγματος. Η κυβερνητική του θητεία, παρά τις αντιφάσεις και τις αμφιθυμίες, τού επέτρεψε να το αποκρύψει.

Προκειμένου να εξυπηρετήσει τη βουλιμία του για εξουσία, ενδύθηκε ένα πολυσυλλεκτικό κουστούμι. Συνέπραξε δίχως αρχές με δυνάμεις που θεωρητικά ήταν στον αντίποδά του. Η συμπαράταξή του με τους ακραίους εθνικιστές του Π. Καμμένου, τα διάφορα υπολείμματα της δεξιάς παράταξης, αλλά και του αναχρονιστικού ΠΑΣΟΚ το απέδειξε.

Στην πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ εξελίχθηκε σε ένα πολτοποιημένο σχήμα. Ούτε ιδεολογική συνοχή είχε. Ούτε στηριζόταν σε συγκεκριμένο σχέδιο. Υποκατέστησε τις παλιές συνιστώσες του με άλλες που υπήρξαν κυβερνητικοί του εταίροι. Η διασταύρωση αυτή το κατέστησε ασπόνδυλο κόμμα, χωρίς διακριτή ταυτότητα και φυσιογνωμία.

Η εκλογική του αντοχή οφείλεται πρωτίστως στη δύναμη, την απήχηση και την επιρροή του επικεφαλής του. Στον ίδιο πιστώνεται το ποσοστό το οποίο απέσπασε.

Το πολιτικό κεφάλαιο του Αλέξη Τσίπρα -παρά την ήττα που υπέστη- είναι αναμφισβήτητο. Κατέχει πλεονεκτική θέση στην κομματική αναδιάταξη. Η κυριαρχία του στον κοινωνικό χώρο που άλλοτε κάλυπτε το ΠΑΣΟΚ είναι ισχυρή. Το κενό, το οποίο άφησε η πρωτοφανής συρρίκνωση του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος, τού επιτρέπει να διεκδικήσει με καλύτερους όρους την εκπροσώπηση ενός κεντροαριστερού και αντιδεξιού ρεύματος. Το εγχείρημα του μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ που επαγγέλλεται, φαίνεται πως αυτόν ακριβώς τον στόχο εξυπηρετεί.

Ο πρώην πρωθυπουργός γνωρίζει ότι το κόμμα του ήταν και παραμένει ένας μαρμαρωμένος, αγκυλωμένος, μηχανισμός. Βρίθει από ιδεοληπτικές εμμονές, αλλά και σκουριασμένες ιδέες. Πρωτίστως αποτελείται από δυνάμεις που αποπνέουν παρελθόν. Οι νέοι του συνοδοιπόροι -εκείνοι της Προοδευτικής Συμμαχίας- παραπέμπουν σε ένα φθαρμένο κατεστημένο. Δεν συνιστούν φορείς καινούργιων ιδεών. Ούτε μπορούν να ενσαρκώσουν μια σύγχρονη πολιτική πρόταση. Πολύ περισσότερο δεν προσελκύουν το κεντρώο εκλογικό σώμα.

Έτσι εξηγείται και η δυστοκία του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ να βρει διαφορετικό βηματισμό. Η προσκόλλησή του σε μια ανεπίκαιρη αντιδεξιά ρητορική τον οδηγεί σε ατελέσφορες μάχες χαρακωμάτων. Η αδυναμία του να αρθρώσει πολιτικό λόγο πέρα από τα παραδοσιακά κλισέ και στερεότυπα τον περιχαρακώνει σε ασφυκτικά πλαίσια. Δεν του προσφέρει τη δυνατότητα να γεμίσει τις μπαταρίες του με πολιτική ενέργεια που θα εδράζεται στα νέα δεδομένα. Η απομείωση της απήχησής του, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι.

Αναμφίβολα, χρειάζεται χρόνο για να πετύχει την επιβεβλημένη αναπροσαρμογή του. Να διευρύνει την πολιτική του ισχύ. Ωστόσο, τα προσκόμματα που έχει μπροστά του δύσκολα αντιμετωπίζονται. Δεν είναι μόνο τα κολλήματα των συριζαίων και των συμμάχων του. Κυρίως είναι η απουσία μιας στρατηγικής που θα ανταποκρίνεται στην τωρινή πραγματικότητα. Τρανή απόδειξη το ότι επιχειρεί την αναβάπτισή του με καθαρά οργανωτικούς όρους, υποτιμώντας πλήρως τους πολιτικούς. Αντί να αναζητά έναν νέο ιδεολογικοπολιτικό και προγραμματικό εαυτό, πολιτεύεται με ξεπερασμένα εργαλεία. Το υπόδειγμα που έχει υιοθετήσει τον κρατά σε δυσαρμονία με τη μεταμνημονιακή εποχή.

Ως εκ τούτου, ο συγχρονισμός του Αλέξη Τσίπρα με το σημερινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον καθίσταται ζητούμενο



* Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας