Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Στα ρεπορτάζ αναφέρεται ότι το  υπουργείο Ανάπτυξης μελετά θετικές ρυθμίσεις για τη βιωσιμότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και για τα στεγαστικά, αλλά όχι και για τα καταναλωτικά δάνεια που δόθηκαν τον καιρό της ευμάρειας.

Άλλες πληροφορίες περιγράφουν ένα πλαίσιο στο οποίο θα λαμβάνονται υπ' όψιν όλες οι οφειλές μιας επιχείρησης, δηλαδή τα δάνεια μαζί με τα χρέη προς την εφορία και τα ταμεία και, εφόσον κρίνεται ότι η επιχείρηση είναι βιώσιμη και οι ιδιοκτήτες βάζουν δικά τους χρήματα, τότε θα γίνεται μια αναδιάρθρωση του δανεισμού, η οποία θα μπορεί να καταλήγει και σε κούρεμα για όσους πληρώνουν με συνέπεια.

Δεν είναι ακόμη σαφές τι ακριβώς κρύβεται πίσω από τις πληροφορίες που έρχονται σταδικά στο φως της δημοσιότητας. Είναι λογικό άλλωστε οι κυβερνώντες να δίνουν έμφαση στην καλή πλευρά των πραγμάτων και δεν έχουμε συνολική εικόνα.

Αν λάβουμε υπ' όψιν όμως τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει δώσει η τρόικα στο θέμα αυτό, τότε μπορούμε να δούμε το στόχο που θα υπηρετεί το νέο πλαίσιο. Και αυτός δεν είναι άλλος από ένα ταχύ ξεκαθάρισμα των δανείων που δεν μπορούν να πληρωθούν, κλείσιμο επιχειρήσεων και πλειστηριασμούς ακινήτων, έτσι ώστε οι τράπεζες να «γράψουν» μια και έξω τη ζημιά.

Υποτίθεται ότι με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες, απαλλαγμένες πλέον από την αβεβαιότητα και τα βάρη στον ισολογισμό τους, θα προχωρήσουν στην χρηματοδότηση της οικονομίας.

Η συνταγή αυτή, βέβαια, είναι αμφίβολο ότι θα λειτουργήσει, αφού η αιτία της απουσίας χρηματοδότησης της οικονομίας δεν εντοπίζεται μόνο στα βάρη των ισολογισμών των τραπεζών, αλλά και στα μεγάλα προβλήματα των πελατών τους, δηλαδή των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Δεν υπάρχει μόνο θέμα προσφοράς δανείων, αλλά και ζήτησης. Ποιος έχει τη δυνατότητα σήμερα να ζητήσει δάνειο όταν πνίγεται από τη φορολογική επιδρομή, τις υποχρεώσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τα χαμηλά έσοδα λόγω της κρίσης;

Η τρόικα δίνει καθαρή γραμμή, να μη συντηρούνται πλέον με τεχνητές ρυθμίσεις δανείων και αναχρηματοδοτήσεις όσοι δεν μπορούν να αντέξουν λόγω κρίσης. Γιαυτό, άλλωστε, αίρεται και από το νέο έτος κάθε είδους προστασία από πλειστηριασμούς.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη ημερίδα της Τράπεζας της Ελλάδος, μόνο μία στις τρεις επιχειρήσεις είναι «απολύτως υγιής», «ένας μεγάλος αριθμός» θα βελτίωνε τη θέση του με αναδιάρθρωση του χρέους της ενώ ένα 20% του συνόλου των δανείων είναι «σε μη υγιή κατάσταση».

Με βάση τα στοιχεία αυτά μπορούμε ενδεικτικά να υπολογίσουμε ότι εάν η «γραμμή» της τρόικας εφαρμοστεί «ψυχρά», περίπου δύο έως τρεις επιχειρήσεις στις 10 θα πρέπει να κλείσουν, χωρίς να υπολογίζουμε τα νοικοκυριά που θα χάσουν τα σπίτια τους.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η κυβερνητική πλευρά επιχειρεί να ενδύσει τα σχέδιά της με ένα ηθικό υπόστρωμα, για να τις δικαιολογήσει: Μεταδίδουν οι κυβερνητικές πηγές ότι δεν θα υπάρξει ανοχή στα καταναλωτικά δάνεια, εν αντιθέσει με τα στεγαστικά -με το υπονοούμενο ότι η κατανάλωση είναι «κακό πράγμα».

Ασφαλώς τα εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτικά δάνεια που δίνονταν κατά συρροή τον καιρό της πιστωτικής φούσκας αποτελούν ένα τεράστιο σφάλμα, αν όχι έγκλημα. Ποιος όμως μπορεί να επιμερίσει τις ευθύνες; Ευθύνεται εκείνος που το πήρε, εκείνος που το έδωσε ή μήπως και οι δύο;

Όσο για τη διάκριση ανάμεσα σε υγιείς και μη βιώσιμες επιχειρήσεις, ποιος έχει την ηθική νομιμοποίηση να δώσει τη χαριστική βολή σε μια επιχείρηση που βρέθηκε να είναι «μη υγιής» ύστερα από έξι χρόνια ύφεσης και τέσσερα χρόνια εφαρμογής μιας καταστροφικής αλλά και εν πολλοίς λανθασμένης πολιτικής;

Είναι βέβαια προφανές ότι η ηθική δεν έχει την παραμικρή σχέση με τον τραπεζικό δανεισμό.

Το οικονομικό πρόβλημα των κόκκινων δανείων είναι τεράστιο, αλλά η αντιμετώπισή του δεν πρέπει να βασιστεί σε «εκκαθαρίσεις».

Δεν ξέρουμε ακόμη σε ποιο βαθμό θα ακολουθήσει τη γραμμή της τρόικας η κυβέρνηση και αν θα επιχειρήσει να μαλακώσει το «σοκ» που έρχεται. Η εμπειρία μέχρι σήμερα δείχνει ότι οι εντολές της τρόικας εφαρμόζονται πλήρως, αφού οι όποιες δήθεν «άμυνες» της κυβέρνησης έχουν κατά βάση επικοινωνιακό χαρακτήρα -υπηρετούν τις εντυπώσεις και όχι την ουσία.

Ας ελπίσουμε ότι τα πράγματα θα είναι διαφορετικά αυτή τη φορά, διότι το σοκ ενός ξεκαθαρίσματος «εν ψυχρώ» των δανείων δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει ανεκτό, ούτε οικονομικά, ούτε κοινωνικά, ούτε πολιτικά.