Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Η χθεσινή απόφαση των Ευρωπαίων δείχνει ότι, προς το παρόν, οι εταίροι είναι αποφασισμένοι να στηρίξουν την Ελλάδα. Ο δρόμος όμως θα είναι δύσκολος και η αβεβαιότητα θα υπάρχει διαρκώς, αφού τα όσα πρέπει να επιτευχθούν είναι εξαιρετικά δύσκολα, ενώ συνεπάγονται  τεράστια πίεση για την κοινωνία.

ΟΙ αβεβαιότητες παραμένουν ακόμα αρκετές και πολλά θα εξαρτηθούν από το βαθμό επιτυχίας του “κουρέματος” των ελληνικών ομολόγων. Με αυτήν συνδέεται η χορήγηση της δανειακής βοήθειας και η αποφυγή της ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Το παιχνίδι δεν τελείωσε. Μόλις αρχίζει. Και η υπόθεση "Ελλάδα" παραμένει ανοιχτή για το άμεσο μέλλον.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις που έγιναν από την τρόικα , είναι πιθανό η Ελλάδα να χρειαστεί και τρίτο πακέτο βοήθειας εάν τα πράγματα “στραβώσουν”. Και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί από πολλές αιτίες: Από το να μην γίνουν οι αποκρατικοποιήσεις ή  να μην μπει σε ανάπτυξη η οικονομία, μέχρι και το να … ανέβουν τα επιτόκια του γερμανικού ομολόγου τα οποία επηρεάζουν την "εξίσωση".

Κλειδί για όλα πάντως είναι να μπει η ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και μάλιστα ισχυρή. Και κάτι τέτοιο φαίνεται σήμερα πολύ δύσκολο να γίνει εάν δεν υπάρξει γενναία οικονομική βοήθεια από τους Ευρωπαίους και σε αυτό το πεδίο.

Οι λόγοι για τη στήριξη των Ευρωπαίων προκύπτουν από καθαρό πολιτικό και οικονομικό υπολογισμό: Έχουν ήδη χορηγήσει αρκετά χρήματα στην Ελλάδα και θα δώσουν και άλλα, ενώ φοβούνται για το  τι θα συμβεί στην Ευρωζώνη εάν η Ελλάδα οδηγηθεί σε άτακτη χρεοκοπία, καθώς σήμερα δεν είναι έτοιμοι για κάτι τέτοιο. Προετοιμάζονται, όμως, και γι' αυτό.

Γι' αυτό και “δένουν” τη χώρα μας με ειδικούς λογαριασμούς, μόνιμη εποπτεία  και συνταγματική υποχρέωση να αποπληρώνει πρώτα τα χρέη της.

Από την άλλη, η ελληνική περίπτωση είναι και ένα “πείραμα” με το οποίο δοκιμάζουν πολιτικές, τις αντοχές του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, αλλά και ένα νέο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης, το οποίο προβλέπει “ξήλωμα” του Κράτους Πρόνοιας και δημιουργία μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων.

Με τη συμφωνία, η Ελλάδα περνάει και επισήμως για πολλά χρόνια στην τελευταία ταχύτητα, υπό αυξημένο πολιτικό και οικονομικό έλεγχο. Ορισμένοι μάλιστα  μιλούν για “καραντίνα” ή για “αποικία”. Το γεγονός είναι ότι η χώρα μας έχει αρκετά εμπόδια να υπερπηδήσει προκειμένου να ανακτήσει την “ανεξαρτησία” της.

⇒ Η υλοποίηση των αποφάσεων θα δημιουργήσει τεράστιες πιέσεις στην κοινωνία και κατ’ επέκταση στο πολιτικό σύστημα. Τους επόμενους μήνες το πιθανότερο είναι ότι η κοινωνία θα φτωχαίνει και θα δείχνει όλο και μεγαλύτερη επιφύλαξη στην ευρωπαϊκή προοπτική. Ετσι, θα ενισχυθούν οι ακραίες πολιτικές εκφράσεις και θα “καούν” πολιτικές αλλά και πρόσωπα τα οποία θα βρεθούν στην εξουσία και θα αναλάβουν τη διαχείριση. Η κατάσταση θα αρχίσει να αντιστρέφεται μόνο όταν “πάρει τα πάνω της” η οικονομία και η απασχόληση. Αυτό όμως δεν θα είναι εύκολο.
⇒ Πέρα από τις πολιτικές αποφάσεις, όλα θα κριθούν στο οικονομικό πεδίο και εκεί οι αβεβαιότητες και οι αμφιβολίες είναι πολλές:

Για να “επιτύχει” το πρόγραμμα, θα πρέπει η χώρα να φτάσει σε ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από το 2,5%  κάθε χρόνο μετά το 2014. Αυτό θα είναι εξαιρετικά δύσκολο τόσο εξαιτίας των εσωτερικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, αλλά και επειδή προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι να έχει περάσει και η Ευρωζώνη σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Επιπλέον, το ελληνικό Κράτος θα πρέπει να έχει σημαντικό “πρωτογενές πλεόνασμα” (δηλαδή τα έσοδα του να υπερβαίνουν τα έξοδα χωρίς τόκους για το χρέος) της τάξης του του 4% για πολλά χρόνια. Τέτοιες επιδόσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες διεθνώς, ακόμα και σε οικονομίες  που δεν έχουν τα τεράστια χρόνια προβλήματα της Ελληνικής.
Ορισμένοι οικονομολόγοι, βέβαια, υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα έχει πολλές αναπτυξιακές  δυνατότητες που σήμερα δεν αξιοποιούνται λόγω των στρεβλώσεων και των παθογενειών.

Επομένως, λένε, εάν “ξεκαθαρίσει” το σκηνικό -έστω και με αυτή τη βίαιη προσαρμογή- και εξυγιανθεί η αγορά, η οικονομία  θα “τιναχθεί” σαν ελατήριο προς τα πάνω.

Το ερώτημα, βέβαια, είναι αν γίνεται εξυγίανση υπό συνθήκες κοινωνικής έντασης, αλλα, ακόμα και σε μια τέτοια περίπτωση, προς όφελος ποιων θα λειτουργήσει το ελατήριο.