Φώτης Καρύδας

Αφήνοντας πίσω μας τον επιδημιολογικό εφιάλτη, μια νέα πρόκληση διαγράφεται στον ορίζοντα. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την «ανοικοδόμηση» του τόπου. Ο όρος θα μπορούσε να χρησιμοποιείται και κυριολεκτικά αν σκεφτούμε όχι μόνο τον χαρακτήρα της σύγκρουσης με τον «αόρατο εχθρό» εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, αλλά και κάτι άλλο. Η πανδημία ξέσπασε λίγο καιρό αφότου σχηματίστηκε η κυβέρνηση της ΝΔ αναλαμβάνοντας να συμμαζέψει τα ερείπια της προηγούμενης τετραετίας.

Η ανασυγκρότηση πρέπει να συνεχιστεί από εκεί όπου είχε δρομολογηθεί το καλοκαίρι του 2019 αλλά και με όλα τα σύγχρονα χαρακτηριστικά που επιβάλλουν οι νέες συνθήκες. Η κρίση των τελευταίων 16 μηνών έφερε τα πάνω κάτω σε παγκόσμια κλίμακα και βρήκε την Ελλάδα σε μια στιγμή μετάβασης από πολιτικής και οικονομικής σκοπιάς.

Ουδέν κακόν αμιγές καλού κι αυτό ισχύει και τώρα. Όπως έχει επισημάνει και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάθε κρίση και κάθε πρόβλημα γεννά και ευκαιρίες. Στην περίπτωση της χώρας μας η ευκαιρία και η πρόκληση ακούει σε δύο λέξεις: «Ταμείο Ανάκαμψης». Η ευκαιρία αυτή έχει μάλιστα όλα τα χαρακτηριστικά μιας ιστορικής τομής.

Κάθε χρόνο τουλάχιστον μέχρι και το 2025 εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα απορροφά κοινοτικούς πόρους ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ. Αυτό θα συμβάλει καθοριστικά ώστε η ανάπτυξη να κινηθεί με μέσο ρυθμό στο 4% του ΑΕΠ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια και με προοπτική να πάει πολύ υψηλότερα στη συνέχεια, να υπάρξει μια κατακόρυφη μείωση του δημοσίου χρέους και τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα της περσινής και της φετινής χρονιάς να μετατραπούν σε πλεονάσματα. Το δημόσιο χρέος θα πέσει από 204,8% φέτος κάτω από το 160% του ΑΕΠ το 2025. Τούτο θα επιτρέψει και την ολοκληρωμένη υλοποίηση του γενναίου προγράμματος μείωσης φόρων που η κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει, εν μέσω της πανδημίας, να κάνει πράξη.

Αυτή τη στιγμή το «Ταμείο Ανάκαμψης» και τα 32 δις ευρώ που προβλέπει για τη χώρα μας ακούγονται ως κάτι σχετικά απόμακρο και θεωρητικό. Υπάρχουν κι εκείνοι που μεμψιμοιρώντας ως συνήθως, είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα, λένε ότι τα χρήματα αυτά θα διαχυθούν δύσκολα κι εν πάση περιπτώσει με καθυστέρηση στη βάση της πραγματικής οικονομίας. Δεν είναι όμως έτσι.

Ο χρόνος κυλά γρήγορα και η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει κερδίσει κιόλας τις πρώτες μάχες της και στον τομέα αυτό. Η Ελλάδα δεν υπέβαλε απλώς εμπρόθεσμα το εθνικό της σχέδιο αλλά ήταν και η δεύτερη μετά την Πορτογαλία χώρα που το έπραξε όταν περισσότερα από τα μισά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν το είχαν καταθέσει καν. Αυτό δεν είναι μόνο ένα σημειολογικό γεγονός που στερείται αντικρίσματος. Ενίσχυσε κατ’ αρχάς την πολιτική και θεσμική αξιοπιστία της χώρας μας μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Ταυτόχρονα όμως κατέδειξε τη σοβαρότητα και την πληρότητα με την οποία προσέρχεται στις διαδικασίες που θα καθορίσουν το ευρωπαϊκό και εθνικό γίγνεσθαι της επόμενης ιστορικής περιόδου. Τούτο υποδήλωνε από την πρώτη στιγμή άλλωστε και η ανάθεση της προεδρίας της Επιτροπής για το Σχέδιο Ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας στον Νομπελίστα καθηγητή κ. Χρ. Πισσαρίδη, μια προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας και ευρύτατης αναγνώρισης και αποδοχής στο εσωτερικό της χώρας.

Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν αφορά μόνο μια πολιτική παράταξη ή, ακόμη πιο πολύ, συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ή γεωγραφικές ενότητες της χώρας. Αφορά όλους τους πολίτες, καλύπτει ολόκληρη την Ελλάδα και απευθύνεται σε όλες τις γενιές. Είναι η νέα μας εθνική υπόθεση διότι αποτελεί το εργαλείο όχι απλώς της ανάκαμψης, με τη στενή έννοια, στην μετά Covid εποχή. Αποτελεί το εργαλείο της αλλαγής και αναγέννησης της χώρας και της κοινωνίας πάνω σε καινούργιες, ρηξικέλευθες βάσεις. Με αυτό το κριτήριο η «Επιτροπή Πισσαρίδη» ετοίμασε το σχέδιό της.

Από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα κριθεί μόνο το παρόν αλλά πρωτίστως το μέλλον της πατρίδας μας σε οικονομική και παράλληλα σε κοινωνική βάση. Από αυτό θα κριθεί το ιστορικό στοίχημα της εποχής μας, εάν η Ελλάδα θα παραμείνει καθηλωμένη στην παρακμή και τη μιζέρια ή εάν θα μπορέσει να ανοίξει τα φτερά της, να κάνει τις απαραίτητες ρήξεις και μεταρρυθμίσεις και -γιατί όχι- να αναγεννηθεί από τις «στάχτες» της πολυεπίπεδης κρίσης της τελευταίας δεκαετίας.

Η συστράτευση όλων των δυνάμεων, πολιτικών, κοινωνικών και παραγωγικών, σε αυτήν την κορυφαία μάχη θα έπρεπε να είναι κάτι αυτονόητο. Όμως παρακολουθούμε την αντιπολίτευση για άλλη μια φορά να επιδίδεται δυστυχώς στη γνωστή διαβρωτική τακτική της. Αντί να συνεισφέρει στο δημόσιο διάλογο και την κοινή προσπάθεια με εποικοδομητική κριτική και προτάσεις της, επιχειρεί την υπονόμευση και την πολεμική. Είναι φανερό ότι ο κ. Τσίπρας δεν έχει διδαχθεί και πολλά πράγματα από τα παθήματά του. Μη διαθέτοντας πλέον πειστικό αφήγημα, πιστεύει προφανώς ότι αυτό θα τον βοηθήσει στην πολιτική του επιβίωση. Γαντζώνεται από την απελπισία. Αν το βλέπει έτσι, δεν έχει παρά -έχοντας απαρνηθεί ως γνωστό τη «γραβάτα»- να υιοθετήσει και το στυλ του «ζιβάγκο». Από κομματικής σκοπιάς, σε τελική ανάλυση, ο αυτοχειριασμός του ευνοεί τη ΝΔ. Όμως οι καιροί και οι εθνικές προτεραιότητες απαιτούν άλλα μυαλά και αντιλήψεις. Κι αυτό δυσκολεύεται να το καταλάβει.

* Ο Φώτης Καρύδας είναι δημοσιογράφος