Βασίλης Στεφανακίδης

Χωρίς καμία διάθεση μεμψιμοιρίας, θεωρώ υπερβολική την ευφορία που έχει καταλάβει τους κυβερνητικούς για την πεντάμηνη δοκιμαστική μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση. Και τούτο διότι όσο κι αν αυτό αποτελούσε πάγιο αίτημα των επιχειρήσεων τουρισμού και εστίασης, ήδη από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης ακούμε δηλώσεις από τους εκπροσώπους αυτών των κλάδων του τύπου «ελπίζουμε οι συνάδελφοί μας να μετακυλήσουν τη μείωση στην κατανάλωση», ή «μα εμείς απορροφήσαμε την αύξηση στον ΦΠΑ στο 23% και δεν αυξήσαμε τις τιμές, άρα πώς να τις μειώσουμε τώρα;».

Επειδή λοιπόν σε αυτόν τον τόπο λίγο πολύ γνωριζόμαστε μεταξύ μας, θα δείτε -και μακάρι να διαψευστώ- πως στην πράξη λίγες θα είναι οι επιχειρήσεις εκείνες οι οποίες θα σπεύσουν να περάσουν όλη τη μείωση στην κατανάλωση. Αλλωστε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο ανταγωνισμός στην αγορά λειτουργεί άψογα. Οπως ξέρουμε καλά ότι η επιλογή μιας ταβέρνας, μιας καφετέριας ή ενός σουβλατζίδικου από τους καταναλωτές δεν γίνεται με κριτήριο αν ο καφές στοιχίζει 3,80 ή 3,50 ευρώ, αλλά από μια σειρά άλλα όπως η φήμη, η ποιότητα, η θέση κ.λπ.

Και είναι αυτά τα κριτήρια που έχουν κρατήσει ζωντανές αυτές τις επιχειρήσεις, σε αντίθεση με άλλες που έβαλαν λουκέτο στη διάρκεια της κρίσης.

Σαφώς και οι καταναλωτές γκρινιάζουμε για τις τιμές και γουρλώνουμε τα μάτια όταν βλέπουμε την μπριζόλα στα 18-20 ευρώ, αλλά υπάρχει κανείς από εμάς που θα μπορεί να διακρίνει μια λιποβαρή μπριζόλα η οποία θα πουλιέται  εφεξής με 16 ευρώ;
Κατά την άποψή μου, λοιπόν, το μεγάλο θέμα δεν είναι το ποσοστό του ΦΠΑ (όχι πως δεν παίζει τον ρόλο του), αλλά πώς το κράτος θα εισπράττει όλο τον ΦΠΑ που εισπράττουν από τους καταναλωτές οι διάφοροι επαγγελματίες. Εκεί παίζεται το παιχνίδι και από καθιερώσεως χάνει μονίμως το κράτος γιατί ποτέ δεν κατάφερε να στήσει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό.
Για παράδειγμα, πρόσφατα, άνθρωπος που γνωρίζει αρκετά από τα κόλπα που μετέρχονται οι διάφοροι έμποροι για να αποφεύγουν να πληρώνουν τον ΦΠΑ μού ανέφερε τη συμπαθή τάξη των χονδρεμπόρων.

Στη χονδρική διακίνηση, μου έλεγε, γίνεται η μεγάλη κλοπή με απόλυτα νόμιμο τρόπο, χωρίς οι ελεγκτές να μπορούν να κάνουν τίποτα. Φεύγει λοιπόν από τις αποθήκες ένα φορτηγό με προϊόντα. Τα συνοδευτικά έγγραφα και τα τιμολόγια όμως λένε τη μισή αλήθεια γιατί γράφουν σωστά την ποσότητα των διακινούμενων προϊόντων που κοιτάνε οι ελεγκτές, αλλά η τιμή μονάδος προϊόντος είναι στο μισό, άρα και ο αποδιδόμενος ΦΠΑ στο μισό. Ο ελεγκτής δεν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει το πραγματικό κόστος του προϊόντος, ενώ ο λιανοπωλητής πληρώνει στον χονδρέμπορο ένα κομμάτι της παραγγελίας κάτω από το τραπέζι.

Τέτοια κόλπα θα υπάρχουν δεκάδες από την παροιμιώδη... εφευρετικότητα του Ελληνα, ο οποίος χρησιμοποιεί και ως άλλοθι συνείδησης πως είναι υγιής αντίδραση να κλέβεις ένα κράτος που ούτε σου προσφέρει τίποτα και το μόνο που  επιδιώκει είναι να σε κλέψει ή να σου δημεύσει την περιουσία!

Οπως απόλυτα δικαιολογημένη βρίσκω τη στάση πολλών από εμάς να ρωτάμε τον υδραυλικό, τον ηλεκτρολόγο, τον μπογιατζή πόσα θέλουν για τη δουλειά που θα μας κάνουν με απόδειξη και πόσα χωρίς. Κι αυτό γιατί δεν ξέρω πολλούς να θέλουν να πληρώσουν περισσότερα όταν αυτά δεν πρόκειται να τα πάρουν πίσω και απλώς θα μαζέψουν άλλη μία απόδειξη όπως αυτές του σούπερ μάρκετ κ.λπ. Οι θεωρίες και οι νουθεσίες περί φορολογικής συνείδησης νομίζω ότι δύσκολα βρίσκουν ευήκοα ώτα από πολίτες τους οποίους το κράτος απομυζά και κλέβει με κάθε τρόπο όχι μόνο για τα εισοδήματά τους, αλλά και την περιουσία που κληρονόμησαν ή απέκτησαν με στερήσεις μιας ζωής.

Επομένως, για να επανέλθουμε στον μειωμένο ΦΠΑ στην εστίαση, φρονώ πως ούτε οι τιμές θα πέσουν αλλά ούτε και η κατανάλωση θα αυξηθεί εξ αυτού του λόγου, γιατί απλούστατα η κατανάλωση απαιτεί και χρήματα, τα οποία δυστυχώς στους περισσότερους όχι απλώς δεν περισσεύουν, τουναντίον, λείπουν και τα στοιχειώδη.