Αλέξανδρος Κασιμάτης

Η μείωση της πρόβλεψης για την ανάπτυξη φέτος στο 1,9%, απέχει αισθητά από το 2,5% που προβλέπει ο προυπολογισμός, όσο και από το 2,2% της Κομισιόν στις χειμερινές προβλέψεις της. Ο πήχης κατεβαίνει ενώ ο στόχος των πρωτογενών πλεονασμάτων παραμένει σταθερά καθηλωμένος στο 3,5%. Συνεπώς οι επιδόσεις της οικονομίας φέτος δεν θα διαφέρουν σημαντικά από αυτές του 2018.

Την ίδια στιγμή η ΤτΕ επισημαίνει ότι η φετινή επίδοση της οικονομίας μπορεί να επιβαρυνθεί περαιτέρω από τον εκλογικό κύκλο, τις δικαστικές αποφάσεις για δώρα, συντάξεις κλπ που απειλούν τη δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά και την κόπωση της φοροδοτικής ικανότητας. Επιπλέον η εικόνα επιβαρύνεται και από εξωτερικούς κινδύνους όπως η οικονομική επιβράδυνση στην ΕΕ, η αβεβαιότητα του Brexit κά. Η συγκυρία αυτή είναι προφανές ότι δεν αφήνει σημαντικά περιθώρια ευελιξίας και διαπραγμάτευσης της επόμενης κυβέρνησης με τους δανειστές.

Το δεύτερο μήνυμα απευθύνεται στις τράπεζες και την αγορά. Η ΤτΕ αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έχουν γίνει, αλλά δεν βρίσκει ικανοποιητικό το ρυθμό μείωσης των κόκκινων δανείων. Σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2017, στο τέλος του περασμένου έτους τα κόκκινα δάνεια είχαν υποχωρήσει κατά περίπου 12,7 δις. Ωστόσο, τα 81,8 δις. που είναι σήμερα το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθεί να είναι πολύ είναι υψηλό και υπονομεύει την ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες δεσμεύτηκαν στον SSM πως τους υπόλοιπους μήνες του 2019 θα μειώσουν (με πωλήσεις, πλειστηριασμούς κλπ) τα προβληματικά δάνεια κατά 23,4 δις. δηλαδή σχεδόν διπλάσια σε σχέση με το 2018. Είναι προφανές ότι οι πιέσεις που θα δεχθούν υπερδανεισμένες εταιρίες και ιδιώτες το επόμενο διάστημα δεν θα έχουν προηγούμενο.

Η έκθεση της ΤτΕ αναγνωρίζει τα βήματα προόδου που έγιναν το τελευταίο διάστημα με την ολοκλήρωση του μνημονίου, την έξοδο στις αγορές, την αύξηση της απασχόλησης. Ωστόσο, σημειώνει ότι η αναπτυξιακή δυναμική ακόμη δεν έχει εδραιωθεί.

Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στα χρόνια των μνημονίων σαφώς συνέβαλαν, αλλά δεν άλλαξαν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Η ιδιωτική κατανάλωση εξακολουθεί να συμμετέχει καθοριστικά στην ανάπτυξη και μαζί με τις εξαγωγές είναι οι κύριοι μοχλοί της.

Η έκθεση περιλαμβάνει και μια σειρά επισημάνσεων για τη δύσκολη θέση στην οποία εξακολουθεί να είναι η χώρα και η οικονομία της. Ο ρυθμός μεταβολής των επενδύσεων εξακολουθεί να είναι αρνητικός, όπως σε αρνητικό έδαφος εξακολουθεί να είναι και το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών επί του διαθέσιμου εισοδήματος. Ενδεικτικό της δυσχερούς κατάστασης είναι το υψηλό ποσοστό των δανείων που είχαν ρυθμιστεί αλλά παρουσίασαν εκ νέου καθυστερήσεις. Μεγάλο μάλιστα μέρος των συγκεκριμένων δανείων «ξαναχτυπάει» μόλις ένα τρίμηνο μετά τη ρύθμιση.