Αλέξανδρος Κασιμάτης

Το πολιτικό σύστημα ποτέ δεν ξεκαθάρισε τους κανόνες του παιχνιδιού. Το αντίθετο μάλιστα. Με στόχο να κρατά δέσμιους τους επιχειρηματίες δημιούργησε ένα γραφειοκρατικό λαβύρινθο διατάξεων, ρυθμίσεων, φορολογικών υποχρεώσεων, εξαιρέσεων, ειδικών κινήτρων και απαγορεύσεων προκειμένου οι επιχειρηματίες να έχουν ανάγκη την πολιτική παρέμβαση για να προχωρήσει μια δουλειά. Η πρακτική αυτή, αποτελεί τη μήτρα του φαινομένου της διαπλοκής και είναι τόσο διαδομένη στην Ελλάδα, που φτάσαμε στο σημείο να την αποδεχόμαστε περίπου σαν φυσιολογική διαδικασία.

Η Ελλάδα χρεοκόπησε, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25%, η ανεργία φλερτάρει με το 30% και η χώρα εξακολουθεί να είναι εχθρική προς τις επενδύσεις και τους επιχειρηματίες. Ακόμη και για το πιο προφανές και λογικό, ο επιχειρηματίας υποχρεώνεται να ζητήσει την στήριξη του πολιτικού συστήματος για να κάνει τη δουλειά του. Τα παραδείγματα άφθονα και ποικίλα. Αφορούν από μικροεπιχειρηματίες μέχρι τα μεγαλύτερα ονόματα της οικονομικής ζωής του τόπου.

Χαρακτηριστική της αντιμετώπισης των επενδυτών στην Ελλάδα είναι η περίπτωση του αείμνηστου Βασίλη Κωνσταντακόπουλου. Για να δημιουργήσει το Κόστα Ναβαρίνο, μια επένδυση στον τομέα του τουρισμού 600 εκατ. δολαρίων και 800 θέσεων εργασίας, χρειάστηκε να προσπαθεί επί 17 χρόνια και να συγκεντρώσει 6.000 υπογραφές. Αν ο Κωνσταντακόπουλος δεν ανήκε στην ειδική κατηγορία των ελλήνων που έκαναν χρήματα στο εξωτερικό και θέλησαν να επιστρέψουν ένα μέρος της επιτυχίας τους στον τόπο καταγωγής τους, ποιος θα συζητούσε σήμερα για το Κοστα Ναβαρίνο;

Πόσοι άνθρωποι έχουν απομείνει σήμερα που επενδύουν στην Ελλάδα; Ανθρωποι που δεσμεύουν τα κεφάλαια τους στην προσπάθεια να δημιουργήσουν κάτι και πληρώνουν φόρους και εργοδοτικές εισφορές; Μεγάλοι ξένοι όμιλοι τα βρόντηξαν κι έφυγαν και σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα και με μεγάλες ζημίες προκειμένου να φύγουν το γρηγορότερο. Η Γερμανική Aldi έδωσε στους ανταγωνιστές τα super markets της και έφυγε. To ίδιο έπραξε και η επίσης γερμανική αλυσίδα Plus. Η Shell πούλησε τα βενζινάδικα κι έφυγε. Η Gredit Agricole και η Societe Generale αναγκάστηκαν να πληρώσουν για να φύγουν από τη χώρα. Το ίδιο έκανε και η πορτογαλική ΒCP. Η Singapore Airlines, η Thai Airlines, όπως και άλλες αεροπορικές εταιρίες, έκλεισαν τα γραφεία τους κι έφυγαν. Η φινλανδική ΝΟΚΙΑ έκανε το ίδιο όσον αφορά τις συσκευές των κινητών τηλεφώνων. Η αυστραλιανή Village Roadshow, η γαλλική Fnac και πολλές ακόμη ξένες εταιρίες ακολούθησαν την ίδια πορεία εξόδου. Ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

Αλλά και Ελληνες επιχειρηματίες απηυδισμένοι τα μάζεψαν κι έφυγαν. Η Coca Cola προτίμησε την Ελβετία, η ΦΑΓΕ επέλεξε το Λουξεμβούργο, ενώ και η S&B είναι σε ανάλογη τροχιά. Ακόμη «σφάζονται» και αλληλοκατηγορούνται οι πολιτικοί για τα ασημικά. Ξεπουλάμε τις δημόσιες επιχειρήσεις εξαιτίας της κρίσης. Οι απειλές για εξεταστικές επιτροπές και οι μηνυτήριες αναφορές στην ημερήσια διάταξη.

Δυστυχώς όμως ούτε τα ασημικά μας λάμπουν πλέον. Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων βυθίζεται στο περιορισμένο ενδιαφέρον. Φιλέτο ο ΟΠΑΠ, αλλά τελικά μόνον μια προσφορά υποβλήθηκε. Φιλέτο και η ΔΕΠΑ αλλά έμεινε στο ράφι. Φιλέτο και η ΔΕΣΦΑ αλλά και εδώ μόνον την αζέρικη προσφορά είχαμε. Στα κρατικά λαχεία οι δύο ξένοι ενδιαφερόμενοι χάθηκαν στην πορεία και τελικά πλειοδότησε ο κρατικός ΟΠΑΠ, με την Ιταλική Lottomatica που ήταν συνέταιρος του να φεύγει τρέχοντας στη μέση του διαγωνισμού. Το κτίριο του ΙΒG το πήρε ο όμιλος Λάτση, που ήδη το χρησιμοποιούσε. Για την Κασσιώπη της Κέρκυρας, πάλι είχαμε ένα και μοναδικό ενδιαφερόμενο. Δυστυχώς, κανείς δεν σπρώχνεται να επενδύσει στην Ελλάδα. Αλλωστε πόσοι είναι πρόθυμοι να ρισκάρουν τα χρήματα τους σε μια χώρα που αλλάζει φορολογικό καθεστώς κάθε τρείς-τέσσερις μήνες και δεν μπορεί ούτε τις δηλώσεις εισοδήματος να διαχειριστεί χωρίς να δημιουργήσει χάος;  Η χώρα είναι σε επενδυτική καραντίνα και οι διεθνείς επιφυλάξεις δεν πρόκειται να αρθούν αν το χρέος δεν καταστεί βιώσιμο.

Ο λόγος βέβαια για πραγματικές επενδύσεις, που απασχολούν εργαζόμενους και δημιουργούν αξίες. Γιατί από τότε που ο Daniel Loeb έβγαλε σε λίγες ημέρες 500 εκατ. δολάρια παίζοντας με τα ελληνικά ομόλογα, η Αθήνα έχει γεμίσει από εκπροσώπους hedge funds που αναζητούν γρήγορα κέρδη σε υποτιμημένα ομόλογα και μετοχές.

Το ερώτημα όμως παραμένει: Πόσοι επιχειρηματίες έχουν απομείνει σήμερα που επενδύουν στην Ελλάδα;