Είναι Αύγουστος του 2013, όταν στο Άργος, στο κέντρο της πόλης, την καλοκαιρινή ραστώνη διακόπτουν δύο πυροβολισμοί. Η 17χρονη Ασπασία Μπόγρη δέχεται δύο σφαίρες στο κεφάλι, την ώρα που πηγαίνει να αγοράσει τσιγάρα. Ο άνθρωπος που την πυροβόλησε, σε μια πράξη παρανοϊκής εκδίκησης προς την πρώην σύζυγό του, ήταν ο ίδιος της ο πατέρας. Η υπόθεση μονοπώλησε την επικαιρότητα μέχρι που κάτι νεότερο αντικατέστησε την είδηση. Δυόμισι χρόνια μετά, η Ασπασία βρίσκεται στο εξειδικευμένο ιδιωτικό κέντρο θεραπείας Animus, στη Λάρισα, ακολουθώντας πρόγραμμα αποκατάστασης, αφού έχει διαπιστωθεί 99% αναπηρία. Κι ενώ το δωμάτιό της, στην απόχρωση του ροζ, θυμίζει ένα φυσιολογικό νεανικό δωμάτιο, όπου η αγάπη ξεχειλίζει, η ζωή δεν είναι εύκολη. Η ιατρική επίβλεψη, οι ασκήσεις αποκατάστασης, οι συνεχόμενες εξετάσεις δημιουργούν μια μονότονη ρουτίνα. Ωστόσο, η Ασπασία έχει κάνει βήματα προόδου, αναπνέει και δέχεται τροφή χωρίς μηχανική υποστήριξη, κάτι που για την περίπτωσή της θεωρείται θαύμα. Αυτή η εξέλιξη παρακίνησε τη μητέρα της, Σπυριδούλα Φατούρου, να αναζητήσει επιπλέον βοήθεια. Τη βοήθεια ενός σκύλου…
Ανακάλυψε την κοινότητα των Therapy Dogs στη Θεσσαλονίκη. Όμως, η ομάδα διαθέτει εκπαιδευμένους σκύλους σε θεραπευτικά προγράμματα επισκέψεων σε ιδρύματα (νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία), σε ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Η Ασπασία χρειάζεται κάτι άλλο. Ένα σκύλο βοηθό αποκλειστικά δικό της. Στο τηλέφωνο η Τέρψη Πασχάλη, πρόεδρος των Therapy Dogs, ενημέρωσε τη Σπυριδούλα Φατούρου πως στην Ελλάδα ο μόνος άνθρωπος που, ίσως, μπορεί να βοηθήσει εκείνη και την κόρη της είναι η εκπαιδεύτρια σκύλων Έλενα Παλάγκα,απόφοιτος της Εθνικής Ακαδημίας Κ9 των ΗΠΑ, με εξειδίκευση και προϋπηρεσία στους σκύλους βοηθούς για παιδιά με αναπηρίες στον οργανισμό 4 Paws For Ability των HΠΑ.
Οι δύο γυναίκες συναντήθηκαν το Σεπτέμβριο. «Περιπτώσεις όπως της Ασπασίας είναι πολύ συνηθισμένες στις ΗΠΑ» εξηγεί η Έλενα Παλάγκα, που, όταν βρέθηκε στο δωμάτιο της Ασπασίας, αποφάσισε να είναι μαζί της όσο ειλικρινής είναι δύο φίλες. «Της είπα όλη την αλήθεια. Πως με κάλεσε η μητέρα της, πως ψάχνουμε να βρούμε έναν τρόπο να κάνουμε την καθημερινότητά της καλύτερη και πως ο τρόπος που σκεφτήκαμε είναι ένας σκύλος. Της εξήγησα τι ακριβώς έχω σπουδάσει, ότι έχω καταφέρει να βοηθήσω κι άλλα παιδιά στην Αμερική, της περιέγραψα τα χαρακτηριστικά του σκύλου της και ότι αυτός θα εκπαιδευτεί και θα μεγαλώσει μόνο για εκείνη και τις ανάγκες της. Κυρίως, ζήτησα τη βοήθειά της για να τα καταφέρουμε όλα αυτά, διότι ο σκύλος της θα είναι ο πρώτος που θα κάνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα και, ίσως, έτσι, οι δυο τους, βοηθήσουν στο μέλλον κι άλλα παιδιά».
Όταν η Ασπασία συνάντησε τον Μάικ
Η Ασπασία κατάλαβε, δέχτηκε. Το επόμενο βήμα ήταν να βρεθεί ο σκύλος της. «Χρειαζόμασταν ένα μεγαλόσωμο σκύλο, διότι είμαστε αισιόδοξοι πως η Ασπασία στο μέλλον, ίσως, χρησιμοποιεί τα χέρια και τα πόδια της, με μυϊκή δύναμη, καλό χαρακτήρα και καλή όσφρηση. Με αυτά τα χαρακτηριστικά ιδανικά σκυλιά είναι τα λαμπραντόρ» λέει η Έλενα. Στη Celebrity Palmhill τους περίμενε ο Μάικ, ένα ζωηρό, ξανθό κουτάβι λαμπραντόρ. Ένας γενναιόδωρος χορηγός, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του, κάλυψε την αγορά του κουταβιού, η εταιρεία σκυλοτροφών Nutramedica την εφ’ όρου ζωής τροφή, η Κατερίνα Φαλτσή την κτηνιατρική του παρακολούθηση και η Αναστασία Ιορδάνου τα προσωπικά του pet shop είδη.
Η πρώτη συνάντηση του Μάικ και της Ασπασίας δημιούργησε προσδοκίες. Ο Μάικ, με την τσαχπινιά και τη ζωηράδα ενός κουταβιού, έφερε μια ευχάριστη αναστάτωση στο δωμάτιο της Ασπασίας. Κι όταν η Έλενα τον έβαλε στην αγκαλιά της, εκείνος δεν σταμάτησε να της δίνει φιλάκια. «Η Άσπα κούνησε το χέρι της να τον χαϊδέψει. Σ’ το λέω και συγκινούμαι» θυμάται η Έλενα Παλάγκα «κι αφού αυτό έγινε μία φορά, θα ξαναγίνει».
Σήμερα, ο Μάικ είναι τριών μηνών και βρίσκεται στην προεκπαίδευση/κοινωνικοποίηση. Θα ακολουθήσει η βασική υπακοή, η υπακοή χωρίς λουρί και κατόπιν η ειδική εκπαίδευση για την Ασπασία. Μια διαδικασία που θα ολοκληρωθεί σε 16 με 18 μήνες από σήμερα. Πώς, όμως, μπορείς να εκπαιδεύσεις ένα σκύλο να βοηθήσει έναν άνθρωπο με 99% αναπηρία; «Δεν είναι εύκολο. Στην Αμερική, όμως, είναι συνηθισμένες ακόμα και τέτοιες περιπτώσεις» λέει η Έλενα, η οποία έδωσε τον πρώτο εργαζόμενο σκύλο, όταν ήταν ακόμα σπουδάστρια με υποτροφία στο περίφημο 4 Paws For Ability, στη Μάγια, ένα κοριτσάκι με σύνδρομο εμβρυικού αλκοολισμού. «Επισκέφτηκα όλους τους χώρους που ζει η Μάγια, μίλησα με το γιατρό και τους γονείς της. Η Μάγια θυμίζει ένα παιδί με αυτισμό, με πολλές φοβίες, που έπαιρνε αρκετά φάρμακα για να παραμένει ήρεμη και ήταν ελάχιστα κοινωνικοποιημένη. Δεν ήθελε να πηγαίνει σχολείο. Δεν ήθελε να πηγαίνει μόνη τουαλέτα, με αποτέλεσμα να κρατάει την ανάγκη της, που σε συνδυασμό με τα φάρμακα της δημιουργούσαν κυστίτιδες. Έτρωγε τα χέρια της και τραβούσε τα μαλλιά της, κι όλα αυτά χωρίς να αισθάνεται πόνο. Ο Νεντ εκπαιδεύτηκε να αναγνωρίζει όλα τα παραπάνω και να τα διακόπτει. Τώρα, στα 12 της η Μάγια, ένα χρόνο με τον Νεντ, είναι πρωταθλήτρια στους σχολικούς αγώνες και έχει φίλους. Φίλους που δημιούργησε χάρη στον Νεντ. Και όταν η Μάγια βρίσκεται σε κρίση και δαγκώνει τα χεράκια της, ο Νεντ βάζει το κεφάλι του ανάμεσα στα χέρια και το στόμα της και τη σταματάει».
Η Έλενα καλείται να κάνει κάτι αντίστοιχο και για την Ασπασία. «Η Άσπα έχει κρίσεις άγχους και πανικού PDST. Στην Αμερική εκπαιδεύαμε σκυλιά για τους βετεράνους του στρατού, συνήθως ανθρώπους που είχαν βρεθεί σε εμπόλεμη ζώνη, που είχαν τέτοια μετατραυματικά επεισόδια. Ο Μάικ θα πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει αυτές τις αντιδράσεις και να γαβγίζει, δηλαδή να ενημερώνει το νοσηλευτή ή τη μητέρα της όταν συμβαίνουν. Επίσης, ο Μάικ θα περάσει από εκπαίδευση οσμών. Τα σκυλιά μπορούν να αναγνωρίσουν και να προειδοποιήσουν για τις μεταβολές στο σώμα μας ώρες πριν συμβούν. Οπότε ο Μάικ θα μπορεί να ενημερώνει και για το ζάχαρό της».
Nina Service Dogs
Για την Έλενα Παλάγκα όλα ξεκίνησαν όταν ήταν 15 ετών. Μέσω ενός προγράμματος ανταλλαγής μαθητών βρέθηκε στο… Ουισκόνσιν. Τελείωσε εκεί το λύκειο, όμως στις βορειοδυτικές πολιτείες της Αμερικής η εξωσχολική ζωή είναι βαρετή. Η Έλενα ψάχνει και βρίσκει μια σχολή εκπαίδευσης σκύλων. Κάθε απόγευμα για ένα χρόνο είναι η νεαρότερη αλλά πιο επιμελής μαθήτρια. Στα 17 της επιστρέφει στην Ελλάδα με δύο πτυχία, βασικής υπακοής και grooming σκύλων. «Είχα φοβερή χημεία με τα ζώα από παιδί. Μάζευα από το δρόμο πουλιά, γάτες, σκυλιά. Νομίζω ότι γεννήθηκα με αυτό το χάρισμα της επικοινωνίας με τα ζώα». Από το 1995 μέχρι σήμερα θα μεσολαβήσουν άλλες 3.000 ώρες φοίτησης σε σχολές εκπαίδευσης σκύλων. Στο βιογραφικό της ξεχωρίζει η National K9, η αναγνωρισμένη ακαδημία στο Οχάιο που εκπαιδεύει σκύλους-οδηγούς τυφλών και σκύλους για την αστυνομία. Εκεί η Έλενα πήγε αντίθετα στο ρεύμα. Έβαλε ένα στοίχημα υψηλού ρίσκου. Η ακαδημία επέμενε η Έλενα να συνεργαστεί με κάποιον από τους δικούς της σκύλους, συνήθως ράτσας μαλινουά, γερμανικό ποιμενικό ή λαμπραντόρ. Εκείνη επέμενε να φέρει το δικό της σκύλο από τη Θεσσαλονίκη. Τη Νίνα, ένα Τζακ Ράσελ ύψους 25 εκατοστών. Αν δεν επρόκειτο για την καριέρα της, θα ήταν μια χολιγουντιανή φαρσοκωμωδία. «Το δέσιμό μου με τη Νίνα είναι μοναδικό γι’ αυτό και επέμενα για εκείνη. Ήξερα τις δυνατότητές της, πόσο πολύ της αρέσει να συνεργάζεται μαζί μου». Το μικρόσωμο κυνηγόσκυλο εκπαιδεύτηκε από την Έλενα να φέρνει πιστωτικές κάρτες, να αναβοσβήνει τα φώτα, να συνοδεύει αναπηρικό αμαξίδιο, να μεταφέρει πράγματα. Πέρασε επιτυχημένα ακόμα και τα τεστ της αστυνομίας, εκείνα που λόγω σωματικής διάπλασης έμοιαζαν απαγορευμένα. Η Νίνα, σήμερα, είναι πιστοποιημένος σκύλος βοηθός και απόφοιτος της Εθνικής Ακαδημίας Κ9 των ΗΠΑ, το μοναδικό Τζακ Ράσελ στην ιστορία.
Οι γνώσεις, η ευκολία που τις απέκτησε και το φυσικό χάρισμα της Έλενας Παλάγκα με τα ζώα την έκαναν περιζήτητη στους κόλπους των εκπαιδευτών. Κι ενώ οι προτάσεις από Καλιφόρνια και Ευρώπη υπάκουαν στο όνειρο κάθε επαγγελματία του χώρου, η Έλενα πήρε αγκαλιά τη Νίνα και επέστρεψαν, το Μάιο του 2015, στην παραλίγο έξω από την Ε.Ε. Ελλάδα. «Την αγαπάω τη χώρα μου. Θέλω να μείνω εδώ κι όλη αυτή την εμπειρία που έχω αποκτήσει να την αξιοποιήσω». Ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα και ήρθε σε επαφή με όλους τους συλλόγους που χρησιμοποιούν σκύλους οδηγούς και σκύλους εργασίας. Κανένας δεν έχει ειδίκευση στα παιδιά. Έτσι, πριν ακόμα έρθει σε επαφή με την Ασπασία, ξεκίνησε τη δημιουργία της ΜΚΟ Nina Service Dogs, μνημονεύοντας στον τίτλο το αγαπημένο της Τζακ Ράσελ.
Όραμά της να δημιουργήσει μια σχολή σκύλων οδηγών για παιδιά και ενήλικες, στα πρότυπα του4 Paws For Ability για την υποστήριξη αυτιστικών ατόμων, ανθρώπων με σύνδρομο Down, κινητικά προβλήματα, κρίσης άγχους και μετατραυματικού στρες, κινητικά προβλήματα, προβλήματα ακοής. Η Έλενα και η Νίνα οραματίζονται να δημιουργήσουν πολύτιμους συμμάχους για εκείνες τις ομάδες συνανθρώπων μας, κυρίως παιδιών, που ένα καθημερινό πρόβλημα μοιάζει με δέκαθλο.
Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE μαζί με το ΘΕΜΑ.
