Τατουάζ: Η πανάρχαια τέχνη που εξελίχθηκε σε μόδα

Τα τατουάζ έχουν επανέλθει στη μόδα τα τελευταία χρόνια. Πολλοί, και μάλιστα, ολοένα και πιο νέοι, ακόμη και μαθητές γυμνασίου, επιλέγουν να αφήσουν ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα στο δέρμα τους, διακριτικό ή εντυπωσιακό, αλλά πάντοτε περίτεχνο.
 
Δερματοστιξία, διάστιξη ή τατουάζ, όπως κι αν αποκαλέσει κάποιος την τεχνική χάραξης σχεδίων ή γραμμάτων πάνω στο δέρμα, αυτό που πρέπει να προσέξει είναι να γίνεται από κατάλληλα εκπαιδευμένους ανθρώπους και με αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων υγιεινής.
 
«Το τατουάζ είναι ένα μόνιμο σημάδι ή σχέδιο που δημιουργείται στο δέρμα με την εισαγωγή ειδικών χρωστικών ουσιών στην εσωτερική στοιβάδα του, το λεγόμενο κυρίως δέρμα ή χόριο. Η δερματοστιξία, όπως είναι η επιστημονική ονομασία του, προϋποθέτει λύση της συνεχείας του δέρματος, δηλαδή δημιουργεί  πληγή και εξαιτίας αυτού του γεγονότος μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές»  λέει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος εξειδικευμένος στην Αισθητική Δερματολογία - Δερματοχειρουργική.
 
Τυπικά, ο tattoo artist, ο ειδικός δηλαδή που θα κάνει την χάραξη, χρησιμοποιεί μία φορητή συσκευή με την οποία μία ή περισσότερες μικρές βελόνες τρυπούν επαναλαμβανόμενα το δέρμα, εγχέοντας με κάθε τρύπημα μικροσκοπικές σταγόνες από τη χρωστική. Η διαδικασία αυτή, που γίνεται χωρίς αναισθητικό, προκαλεί μικρή αιμορραγία και ελάχιστο έως σοβαρό πόνο, ανάλογα με το όριο αντοχής κάθε ατόμου και το σημείο του σώματος όπου γίνεται το τατουάζ.
 

Ο κίνδυνος των επιπλοκών
 
«Γενικά, οι επιπλοκές από το τατουάζ δεν είναι σπάνιες», υπογραμμίζει ο Δρ. Μιχελάκης. Αναφέρει ενδεικτικά ότι πρόσφατη έρευνα του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (Leger et al., 2015) που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Contact Dermatitis έδειξε ότι το περίπου 6% των ατόμων που κάνουν τατουάζ εκδηλώνουν κάποιου είδους εξάνθημα, μόλυνση, σοβαρό κνησμό ή διόγκωση, που μερικές φορές κάνει τέσσερις ή περισσότερους μήνες για να υποχωρήσει - και σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και χρόνια.

Επίσης σε άλλες περιπτώσεις αυτές οι επιπλοκές υποχωρούν μόνες τους ή με απλά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή αντιβιοτικά, και σε άλλες  χρειάζονται επεμβατική θεραπεία π.χ. με λέιζερ.
 
Στις πιθανές επιπλοκές ενός τατουάζ περιλαμβάνονται:
 
* Αλλεργικές αντιδράσεις. Οι χρωστικές που χρησιμοποιούνται στα τατουάζ, ειδικά οι κόκκινες, οι πράσινες, οι κίτρινες και οι μπλε, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική δερματική αντίδραση (π.χ. κνησμώδες εξάνθημα) στο σημείο της έγχυσής τους. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί αμέσως μετά το τατουάζ ή και πολύ καιρό αργότερα, ακόμα και έπειτα από μήνες ή χρόνια όπως συμβαίνει με τις λεγόμενες όψιμες αντιδράσεις όπως η οξεία εκζεματώδης δερματίτιδα.

* Μολύνσεις. Αν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, μπορεί να υπάρξει μόλυνση της πληγής από μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως διόγκωση, πόνος, ερυθρότητα, κνησμός, πύον και - σπανιότατα - εισβολή των μικροβίων στο αίμα, με σοβαρές συνέπειες για τον άρρωστο. Οι μολύνσεις αυτές απαιτούν αντιβιοτική θεραπεία αλλά αν το υπαίτιο μικρόβιο είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά (όπως π.χ. ο πολυανθεκτικός χρυσίζων σταφυλόκοκκος), η αντιμετώπιση είναι πολύ δύσκολη. 

* Άλλα δερματικά προβλήματα. Μερικές φορές δημιουργούνται γύρω από τις χρωστικές του τατουάζ τα λεγόμενα κοκκιώματα. Πρόκειται για τοπικές συσσωρεύσεις κυττάρων του ανοσοποιητικού, που οφείλονται στην προσπάθειά του να  απομακρύνει τις χρωστικές. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν χηλοειδή, δηλαδή δερματικές υπερπλασίες που οφείλονται στην υπερβολική ανάπτυξη ινώδους (ουλώδους) ιστού.

* Μετάδοση νοσημάτων. Αν ο εξοπλισμός με τον οποίο γίνεται το τατουάζ δεν έχει απολυμανθεί σωστά, υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης διαφόρων νοσημάτων, όπως τέτανος, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ακόμα και HIV/AIDS.

* Επιπλοκές στη μαγνητική τομογραφία. Έχουν υπάρξει μερικές αναφορές για ανθρώπους με μεγάλα τατουάζ (ή μόνιμο μακιγιάζ), οι οποίοι εκδήλωσαν διόγκωση ή έγκαυμα του δέρματος στο σημείο του τατουάζ, όταν έκαναν μαγνητική τομογραφία. Έχουν επίσης υπάρξει αναφορές για περιπτώσεις όπου οι χρωστικές του τατουάζ επηρέασαν την ποιότητα της λαμβανόμενης εικόνας στην μαγνητική τομογραφία. Η αιτία αυτών των εξαιρετικά σπάνιων αντιδράσεων δεν είναι γνωστή, αλλά ίσως οφείλονται σε αλληλεπίδραση με τα μεταλλικά στοιχεία ορισμένων χρωστικών, ειδικά της μαύρης. Πάντως αυτό είναι σπάνιο και έτσι τα τατουάζ δεν ανήκουν στις αντενδείξεις για μαγνητική.
 
Συμβουλές προστασίας
 
Για την αποφυγή των επιπλοκών ο ειδικός συνιστά τα εξής:

* Πάρα πολύ προσεκτική επιλογή του tattoo artist. Πρέπει να είναι εκπαιδευμένος, να διαθέτει σύγχρονο χώρο και να έχει κλίβανους αποστείρωσης στο χώρο του. Ο χώρος πρέπει να φαίνεται και να είναι καθαρός και ο ειδικός να χρησιμοποιεί βελόνες μιας χρήσης.

* Έλεγχος των εργαλείων και λοιπών βοηθημάτων του tattoo artist. Πρέπει να φορά για κάθε πελάτη καινούργια, αποστειρωμένα, χειρουργικά γάντια μιας χρήσης πριν αρχίσει το τατουάζ.
* Η συσκευασία κάθε βελόνας που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να ανοίγεται μπροστά στον πελάτη.

* Το δέρμα πρέπει να απολυμανθεί πριν και μετά το τατουάζ, και να καλυφθεί με αποστειρωμένη γάζα μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία.

* Πρέπει να δίδονται οδηγίες προστασίας από τον  tattoo artist για τη φροντίδα του τατουάζ. Αν και οι οδηγίες αυτές εξαρτώνται από το είδος και το μέγεθός του, σε γενικές γραμμές εστιάζουν στη μη αφαίρεση της γάζας για 24 ώρες, στην επάλειψη του δέρματος με αντιβιοτική αλοιφή, στην πλύση με σαπούνι και νερό και στην ενυδάτωση του τατουάζ, στην αποφυγή του ήλιου και της κολύμβησης  τις πρώτες δύο εβδομάδες. Εννοείται ότι οποιοδήποτε ενόχλημα στη θέση του τατουάζ, οδηγεί κατευθείαν στον δερματολόγο ιατρό.