Μία στις δέκα γυναίκες ζει με σακχαρώδη διαβήτη

Αφιερωμένη στις γυναίκες ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη είναι η εφετινή Παγκόσμια Ημέρα της νόσου (14η Νοεμβρίου). Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), από τα 422 εκατ. ασθενείς με διαβήτη σε όλο τον κόσμο, οι 205 εκατ. είναι γένους θηλυκού, με τον αντίστοιχο αριθμό να εκτιμάται ότι θα αγγίζει τα 313 εκατ. ως το 2040. Ανάλογη εικόνα καταγράφεται και στη χώρα μας, με τις γυναίκες να υπολογίζεται ότι είναι περίπου οι μισές από τους 720.000 διαβητικούς ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της νόσου.

Η Παγκόσμια Ημέρα για τη νόσο "τιμήθηκε" τόσο από τους Έλληνες ενδοκρινολόγους όσο και από τους παθολόγους-διαβητολόγους, αλλά σε ξεχωριστές εκδηλώσεις, με δεδομένη την διαφορετική οπτική τους ως προς την ειδικότητα που πρέπει να καλύπτει τον διαβητικό ασθενή και τη φροντίδα του. Πρόκειται για μια επιστημονική "αντιδικία" που αποτυπώθηκε πρόσφατα και στο πλαίσιο του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ), όπου η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) κατέθεσε εισήγηση στην αρμόδια Επιτροπή Εκπαίδευσης - Μετεκπαίδευσης του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) να αναλάβουν παθολόγοι και παιδίατροι την εξειδίκευση στον σακχαρώδη διαβήτη. Η πρόταση προκάλεσε την αντίδραση των ενδοκρινολόγων οι οποίοι υποστήριξαν πως ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ενδοκρινολογίας. Το ΚΕΣΥ αποφάσισε τελικά το περασμένο καλοκαίρι να εξειδικεύονται οι παθολόγοι και οι παιδίατροι σε όλο το φάσμα της ασθένειας του σακχαρώδη διαβήτη. 

Πώς επηρεάζει ο διαβήτης την υγεία των γυναικών 

Μια "ορμονική καταιγίδα" για τις γυναίκες χαρακτήρισαν τον σακχαρώδη διαβήτη οι ειδικοί της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας (ΕΕΕ)-Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων (Π.Ε.Ε)  σε διάρκεια εκδήλωσης με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας της νόσου. Όπως, μάλιστα, ανέφεραν οι ειδικοί, "τα κορίτσια και οι γυναίκες με διαβήτη βιώνουν ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν τόσο την υγεία όσο και την αναπαραγωγική ικανότητά τους, ανεξάρτητα από τον τύπο διαβήτη που εμφανίζουν". 

Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Δρ. Ευανθία Διαμάντη-Κανδαράκη, Γενική Γραμματέας της ΕΕΕ-ΠΕΕ, διευκρίνισε ότι δύο στις πέντε γυναίκες με διαβήτη (ή πάνω από 60 εκατομμύρια) είναι αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ η νόσος αποτελεί την 9η κύρια αιτία θανάτου για τις γυναίκες με 2,1 εκατομμύρια θύματα κάθε χρόνο. 

Οι γυναίκες με τύπου 2 διαβήτη έχουν σχεδόν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρδιοπάθεια συγκριτικά με τις υγιείς συνομήλικές τους, ενώ οι γυναίκες με τύπου 1 διαβήτη που μένουν έγκυες έχουν αυξημένο κίνδυνο αποβολής ή απόκτησης μωρού με δυσμορφίες, εάν δεν έχουν την κατάλληλη φροντίδα. 

Οι γυναίκες με διαβήτη τύπου 1 συχνά εμφανίζουν σημαντική έκπτωση του αναπαραγωγικού τους δυναμικού, η οποία κλινικά εκφράζεται ως καθυστέρηση της εμμηναρχής, διαταραχές εμμήνου ρύσης, και πρωιμότερη εμμηνόπαυση, σε σχέση με υγιείς γυναίκες. Διαταραχές εμμήνου ρύσης και μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα έχουν επίσης παρατηρηθεί και σε γυναίκες με διαβήτη τύπου 2.

Ο σακχαρώδης διαβήτης και το Σύνδρομο Πολυκυςτικων Ωοθηκών 

Ειδικότερα, οπως τόνισε η ειδικός ότι η  συνηθέστερη μορφή συνύπαρξης σακχαρώδη διαβήτη και μειωμένης γονιμότητας της γυναίκας είναι το Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ). Συγκεκριμένα, ποσοστό 30-40% των γυναικών με ΣΠΩ παρουσιάζουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, μία προδιαβητική κατάσταση, ενώ 7.5-10% των γυναικών με ΣΠΩ έχουν διαβήτη τύπου 2, ποσοστά σημαντικά μεγαλύτερα σε σύγκριση με συνομήλικες υγιείς γυναίκες. Οι γυναίκες με ΣΠΩ εμφανίζουν διαταραχές εμμήνου ρύσης, υπερανδρογοναιμία και υπογονιμότητα. 

Από την πλευρά της, η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια, στην Ιταλία, Δρ. Γεωργία Κάσση, Ειδ. Γραμματέας Εκπαίδευσης της ΕΕΕ-ΠΕΕ και Διευθύντρια του Ενδοκρινολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Νικαίας, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις του διαβήτη στην εφηβική ηλικία. "Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι και στα δύο φύλα ο διαβήτης τύπου 1 συχνά σχετίζεται με καθυστέρηση της ενήβωσης, δηλαδή τα παιδιά αργούν να ψηλώσουν ή να παρουσιάσουν δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου (π.χ. στήθος τα κορίτσια, αυξημένη τριχοφυΐα τα αγόρια)" ανέφερε, προσθέτοντάς πως η καθυστέρηση αυτή μπορεί να οφείλεται σε διάφορους ενδοκρινικούς παράγοντες, που συνήθως εμφανίζονται συνδυαστικά μεταξύ τους, όπως στην ινσουλινοπενία (έλλειψη ινσουλίνης), την αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) και την μείωση της αποτελεσματικότητας της ινσουλίνης που λαμβάνουν οι ανήλικοι ασθενείς. 

Εξισου δύσκολη με την περίοδο της αναπαραγωγικής ηλικίας ειναι για τις γυναίκες με διαβητη και εκείνη της εμμηνόπαυσης, καθως οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιαγγειακά προβλήματα -ο διαβήτης επηρεάζει τη συγκέντρωση των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης περισσότερο στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες- ενω και η αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου φαίνεται πως είναι πιο δύσκολη στις γυναίκες. 

Ο διαβήτης κύησης "ακολουθεί" μία στις δυο γυναίκες και μετά την εγκυμοσύνη 

Περίπου το 50% των γυναικών με ιστορικό διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αναπτύσσουν διαβήτη  τύπου 2, μέσα στα επόμενα 5 έως 10 ετη μετά τον τοκετό,  ενώ μία στις 7 γεννήσεις παιδιού επηρεάζεται από τον διαβήτη κύησης. Ωστόσο, η εμφάνιση του διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη αποτελεί μια από τις μορφές της ασθένειας σε μια φάση της ζωής της γυναίκας. 

"Ο διαβήτης σήμερα αφορά μια στις 10 γυναίκες, είτε είναι γυναίκα σε κύηση, γυναίκα/μητέρα, γυναίκα/σύζυγος, γυναίκα/κόρη. Σε αυτήν τη γυναίκα που δίνει τη ζωή, αγωνίζεται για τη ζωή, στηρίζει τη ζωή, είναι αφιερωμένη η εφετινή Παγκόσμια Ημέρα για τον Διαβήτη" είναι το μήνυμα που στέλνει η Ελληνική Διαβητολογικη Εταιρία (ΕΔΕ). 

Κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) αφορά άλλωστε στο δικαίωμα των ατόμων με διαβήτη στη θεραπεία και τη γνώση. «Δικαίωμα στη Θεραπεία, στη Γνώση, στη Ζωή. Διεκδίκησε το, σήμερα. Άλλαξε, το αύριο!», αναφέρει το μήνυμα της ΕΔΕ. 

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας για το Διαβήτη (IDF), 20,9 εκατομμύρια ή το 16,2% των γυναικών παγκοσμίως που γέννησαν επιτυχώς το 2015, παρουσίασαν κάποιας βαρύτητας υπεργλυκαιμία κατά την εγκυμοσύνη. Οι ειδικοί της ΕΔΕ επισήμαναν πως ο έλεγχος για το διαβήτη πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να ενσωματωθεί στις υπηρεσίες μητρικής υγείας, σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό και την καλύτερη αντιμετώπιση του.

Ενας στους τρεις Έλληνες άνω των 75 χρόνων είναι διαβητικός με φαρμακευτική αγωγή

Σχετικά με τον κίνδυνο που εγκυμονεί ο διαβήτης για τον γενικό πληθυσμό, τις επιπλοκές αλλά και το κόστος στο Σύστημα Υγείας οι ειδικοί της ΕΔΕ ανέφεραν πως "ο διαβήτης αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης των ενηλίκων, νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου, μη τραυματικού ακρωτηριασμού, εμφράγματος του μυοκαρδίου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ συνδέεται άμεσα και με την καρδιαγγειακή νόσο με τους ασθενείς με Διαβήτη να παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο θνησιμότητας με τους μη διαβητικούς που είναι μεγαλύτεροι κατά 15 χρόνια". 

 Η δαπάνη για τη φροντίδα του ασθενή είναι ένα άλλο μείζον ζήτημα για κάθε σύστημα Υγείας. Στην Ευρώπη υπολογίζεται πως το 12% ετησίως του συνολικού κόστους Υγείας δαπανάται για τους διαβητικούς ασθενείς. Σύμφωνα με τα στοιχειά της ΕΔΕ, ο ρυθμισμένος ασθενής με Διαβήτη χωρίς επιπλοκές και συννοσηρότητες στοιχίζει περίπου 1000 ευρώ ετησίως. Ο αρρύθμιστος τουλάχιστον 50% επιπλέον και ο αρρύθμιστος ασθενής με Διαβήτη με επιπλοκές και συννοσηρότητες προσεγγίζει το κόστος των 7.500 ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης Hercules.

Τέλος, οι ειδικοί επισήμαναν το αξιοσημείωτο ποσοστό του 7%, σε άνδρες και γυναίκες, με φαρμακευτικά θεραπευόμενο διαβήτη στην Ελλάδα, όπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση των δεδομένων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης του ΕΟΠΥΥ για την περίοδο 2014-2015, αλλά και το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 30,3% των ασθενών με φαρμακευτική αγωγή στις ηλικίες άνω των 75 ετών.