Όζοι θυρεοειδούς: Μία πρωτοποριακή μέθοδος για την «καταστροφή» τους έφτασε από τη Νότια Κορέα

Μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος  για την αντιμετώπιση των όζων του θυρεοειδούς εφαρμόζεται τον τελευταίο χρόνο στη χώρα μας, στο νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», δημιουργώντας εναλλακτικές θεραπευτικές οδούς στους ασθενείς αλλά και διευρύνοντας το θεραπευτικό πεδίο των επιστημόνων σε ό,τι αφορά τον αδένα του θυρεοειδούς. 

Πρόκειται για τη θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες, μια μέθοδο με εγνωσμένη αξία και αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση όγκων στο ήπαρ, στους νεφρούς ή οστεώματα κ.λπ., η οποία όμως για πρώτη φορά εφαρμόζεται στους όζους του θυρεοειδούς στη χώρα μας. 

Ο Κορεάτης καθηγητής Ακτινοδιαγνωστικής και η Ελληνίδα «μαθήτρια» από 
τον «Άγιο Σάββα»

Η «πατρότητα» της μεθόδου ανήκει στον Κορεάτη γιατρό Dr. Jung Hwan Baek, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Ακτινολογίας στο Ινστιτούτο Έρευνας Ραδιολογίας, Asan Medical Center, University of Ulsan College of Medicine στη Σεούλ, ο οποίος ορμώμενος από τη μεγάλη συχνότητα του υπερθυρεοειδισμού στον πληθυσμό της χώρας του δοκίμασε την θερμοκαυτηρίαση για τη συρρίκνωση των όζων. 

Κοντά στον Κορεάτη διακεκριμένο επιστήμονα, ο οποίος από το 2002 έχει 
εκπαιδεύσει περισσότερους από 300 γιατρούς σε όλο τον κόσμο, «μαθήτευσε» τον περασμένο χρόνο και μια Ελληνίδα – η μοναδική μέχρι στιγμής, η Δρ. Μυρσίνη Γκέλη, Ακτινοδιαγνώστρια, Επιστημονικά Υπεύθυνη Διευθύντρια του Ακτινοδιαγνωστικού Τμήματος στο Γενικό Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας». Οι δυο τους συναντήθηκαν και πάλι πριν από λίγες ημέρες στη διάρκεια του 27ου  Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Υπερηχογραφίας EUROSON 2015 στην Αθήνα όπου μαζί με πλήθος άλλων ειδικών έβαλαν στο μικροσκόπιο τις δυνατότητες που προσφέρει η υπερηχογραφία στην καθημερινή κλινική πράξη.

Το protothema.gr είχε την ευκαιρία να μιλήσει με τους δύο Ακτινοδιαγνωστές για την θερμοκαυτηρίαση στο θυρεοειδή αδένα, την αποτελεσματικότητά της και τους Έλληνες ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε αυτή. 

Τι είναι  οι όζοι του θυρεοειδούς

«Οι όζοι είναι μια τοπική διόγκωση, ένα ογκίδιο του θυρεοειδούς.  Στην πλειοψηφία τους οι θυρεοειδικοί όζοι είναι καλοήθεις, υπάρχουν όμως και κακοήθεις,  ενώ το 5% των ψηλαφητών όζων εμφανίζουν κυτταρική ατυπία» εξηγεί η κυρία Γκέλη. 

Σε κάθε περίπτωση οι όζοι του θυρεοειδούς αποτελούν συχνό ιατρικό εύρημα και η επίπτωση τους αυξάνεται με την ηλικία. Μάλιστα, ένα στα δύο άτομα άνω των 60 χρόνων μπορεί να έχει όζους στον θυρεοειδή. Η συχνότητα εμφάνισης όζου στις γυναίκες ανέρχεται σε 5-10% και στους άνδρες 1-2%. Πολλές φορές η αιτία που τους προκαλεί είναι άγνωστη. Θεωρείται ότι η έλλειψη ιωδίου συμβάλλει στην δημιουργίατους, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς απαντώνται συχνά στην Κορέα. Οι ενδοκρινολόγοι από την πλευρά τους επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση με τον πιο ανώδυνο και ελάχιστα επεμβατικό τρόπο των παθήσεων που σχετίζονται με τον θυρεοειδή. «Οι Κορεάτες δεν επιλέγουν εύκολα τη χειρουργική αντιμετώπιση. Έτσι προσανατολιζόμαστε στην αναζήτηση άλλων τεχνικών» λέει ο Dr. Baek. Ο ίδιος εξηγεί πως άρχισε να εφαρμόζει τη θερμοκαυτηρίαση διότι αναζητούσε την τεχνική που θα επέτρεπε την αντιμετώπιση της πιο βασικής επιπλοκής της θυρεοειδεκτομής, 
τον υποθυρεοειδισμό.

 «Ο υποθυρεοειδισμός είναι η πιο βασική επιπλοκή μετά την χειρουργική αφαίρεση 
του θυρεοειδούς, ιδίως σε ανθρώπους νέους, οι οποίοι μετά την επέμβαση λαμβάνουνθυρεοειδική ορμόνη για όλη τους τη ζωή. Αυτό ήταν το κίνητρό μου ώστε να πειραματίζομαι σε άλλες τεχνικές για την αντιμετώπιση των όζων. Ζητούμενο παραμένει πάντοτε η εφαρμογή της ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου με τις λιγότερες επιπλοκές και τα καλύτερα αποτελέσματα» λέει ο Dr. Baek. 

Πώς εντοπίζονται οι όζοι

 
Οι όζοι του θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και αποτελούν ένα τυχαίο εύρημα στην ψηλάφηση, δηλαδή  μπορεί να ψηλαφήσει τον όζο  ο ίδιος ο ασθενής στον λαιμό του ή να δει μια διόγκωση στον καθρέπτη ή να τον ψηλαφίσει ο ιατρός. Όμως μερικές φορές μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα, όπως πόνο, αίσθηση ξένου σώματος ή πίεσης στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση, ενόχληση, βήχα, αλλαγή στην φωνή κ.λπ. Μεγάλοι κυστικοί όζοι μπορεί να αιμορραγήσουν και να προκληθεί ξαφνικός πόνος.

Η διάγνωση των όζων του θυρεοειδούς γίνεται με την ψηλάφηση (όταν είναι πάνω από 1-1,5 εκ.), τον ορμονολογικό και εργαστηριακό έλεγχο, δηλαδή εξετάσεις αίματος που ελέγχουν τις ορμόνες και τα αντισώματα του θυρεοειδούς, το υπερηχογράφημα που δείχνει το αν υπάρχουν όζοι, πόσοι είναι, ποιος είναι ο όγκος τους και αν έχουν ύποπτα χαρακτηριστικά, και φυσικά την υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη παρακέντηση του όζου και την κυτταρολογική εξέταση του υλικού. H εξέταση αυτή δεν έχει καμία επιπλοκή, είναι απλή και ακριβής (πάνω από 90%).

Πώς αντιμετωπίζονται οι όζοι θυρεοειδούς

Στην περίπτωση που ο όζος κρύβει καρκίνο, τότε η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται ολόκληρος ο αδένας είναι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης. Αν ο όζος είναι «ψυχρός» και η παρακέντηση είναι φυσιολογική ή αν οι όζοι είναι πολύ μικροί σε μέγεθος, τότε δεν χρειάζεται κάποια φαρμακευτική αγωγή, αλλά παρακολούθηση με υπερηχογράφημα κάθε χρόνο για πιθανή αύξηση μεγέθους. Σε όζους που υπερλειτουργούν (θερμούς) αρχικά γίνεται χορήγηση ειδικών αντιθυρεοειδικών 
φαρμάκων για να αντισταθμιστεί η υπερπαραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. 
Αν η φαρμακευτική θεραπεία δεν καταφέρει να θεραπεύσει τη νόσο και οι όζοι πρέπει να αφαιρεθούν γιατί υπερλειτουργούν, τότε μπορεί να γίνει η «καταστροφή» τους με ραδιενεργό ιώδιο. 

Εναλλακτικά, σε αυτή την περίπτωση μπορεί  να γίνει θερμοκαυτηρίαση με 
ραδιοσυχνότητες με στόχο την αποφυγή της χειρουργικής επέμβασης, όπως επίσης σεκαλοήθη όζο, εφόσον είναι μεγάλος σε μέγεθος και προκαλεί συμπτώματα. 

Η θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες (Radiofrequency Thermal Ablation)

Η μέθοδος αυτή, η οποία έχει ήδη εφαρμοστεί σε 40 ασθενείς με καλοήθεις όζους στη Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας (ΜΗΝ) στον νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», περιγράφεται τόσο από την κυρία Γκέλη όσο και από τον «εκπαιδευτή» της Dr. Baek, ως μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος κατά την οποία ένα ηλεκτρόδιο σαν λεπτή βελόνα εισέρχεται μέσα στον όζο του θυρεοειδούς (όπως στην παρακέντηση) με την καθοδήγηση του υπερηχογράφου. Το ηλεκτρόδιο αυτό είναι συνδεδεμένο με μια γεννήτρια εναλλασσομένου ρεύματος (την γεννήτρια ραδιοσυχνοτήτων) που δημιουργεί θερμότητα και προκαλεί πηκτική νέκρωση στον όζο, ο οποίος σιγά-σιγά συρρικνώνεται. Η κλινική πράξη έχει δείξει ότι συνήθως χρειάζονται από μία έως και πέντε συνεδρίες για τη θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες ανάλογα με το μέγεθος του όζου και κάθε συνεδρία διαρκεί περίπου δέκα με δεκαπέντε λεπτά. 

Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται

Σύμφωνα με τους δύο ειδικούς, η θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες ενδείκνυται στις εξής περιπτώσεις:

• Σε καλοήθεις όζους του θυρεοειδούς οι οποίοι προκαλούν συμπτώματα, όπως πόνο, αίσθηση ξένου σώματος, δυσκολία στην κατάποση, ενόχληση, βήχα, αλλαγή στην φωνή κ.λπ. 

• Επίσης σε όζους που δημιουργούν κοσμητικά προβλήματα όπως μια μεγάλη 
διόγκωση στην περιοχή του λαιμού. 

• Σε θερμούς όζους στο σπινθηρογράφημα που προκαλούν υπερθυρεοειδισμό.

• Τέλος, σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί για καρκίνο του θυρεοειδούς 
(καλά διαφοροποιημένο καρκίνο) που έχει κάνει υποτροπή (στην κοίτη του 
θυρεοειδούς ή σε τραχηλικό λεμφαδένα). Φυσικά η θεραπεία αυτή αφορά ασθενείς που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ξαναχειρουργηθούν.  

Το αποτέλεσμα

Η  θεραπεία, σύμφωνα με τους δύο ειδικούς, θεωρείται αποτελεσματική όταν ο όζος μικρύνει τουλάχιστον κατά 50 % και τα συμπτώματα, ο πόνος, η αίσθηση ξένου σώματος, η δυσκολία στην κατάποση, ο βήχας, η αλλαγή στη φωνή,  ή /και τα κοσμητικά προβλήματα, βελτιωθούν ή θεραπευθούν. 

Όπως σημειώνουν όμως και οι δύο, η θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες είναι η μόνη μέθοδος που έχει στη διάθεσή της η ιατρική επιστήμη για θεραπεία στην περίπτωση ασθενών οι οποίοι δεν μπορούν να χειρουργηθούν και εμφανίζουν υποτροπή καρκίνου του θυρεοειδούς μετά από ολική θυρεοειδεκτομή και λήψη ραδιενεργού ιωδίου. Μάλιστα, στον «Άγιο Σάββα» έχει αντιμετωπιστεί και ένα τέτοιοπεριστατικό με υποτροπή θυρεοειδικού καρκίνου σε ασθενή που δεν μπορούσε να χειρουργηθεί (αδυνατούσε να λάβει νάρκωση) με πολύ καλά αποτελέσματα με υπερηχογράφημα κάθε χρόνο για πιθανή αύξηση μεγέθους.