Μπιενάλε 2014: «Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα»

Μπιενάλε 2014: «Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα»

Η ελληνική συμμετοχή στην 14η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2014 με Εθνικό Επίτροπο τον Γιάννη Αίσωπο, αρχιτέκτονα, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πατρών, έχει τίτλο «Tourism Landscapes: Remaking Greece»

Μπιενάλε 2014: «Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα»
Η ελληνική συμμετοχή στην 14η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2014 με Εθνικό Επίτροπο τον Γιάννη Αίσωπο, αρχιτέκτονα, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πατρών, έχει τίτλο «Tourism Landscapes: Remaking Greece».

Με έμφαση στα θεμελιώδη ζητήματα, αλλά και στον εκμοντερνισμό των τελευταίων 100 ετών, η κεντρική έκθεση έχει τίτλο «Absorbing Modernity 1914-2014». Σε αυτό το πλαίσιο η χώρα μας εστιάζει στο δικό της «πυρηνικό» θέμα: τον τουρισμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι το ενδιαφέρον των ξένων να επισκεφθούν την πατρίδα μας καθόρισε μια σειρά παραγόντων που συνέθεσαν την ταυτότητά μας, τη σχέση μας με το τοπίο, το διάλογό μας με τη φύση.

Κλείσιμο
Σε αυτή τη βάση ο Γιάννης Αίσωπος, κατέθεσε την πρόταση με τίτλο «Tourism Landscapes: Remaking Greece», η οποία και προκρίθηκε ανάμεσα από τους 27 συνολικά φακέλους που υπεβλήθησαν προς κρίση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκθεση της Βενετίας είναι η σημαντικότερη διεθνώς, με επισκέπτες που ξεπερνούν τις 150.000 μέσα σ’ ένα εξάμηνο και η Ελλάδα παίρνει μέρος για 10η φορά.

Tourism Landscape (Γράφει ο Γιάννης Αίσωπος)

H έκθεση Τοπία τουρισμού: Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα διερευνά το ρόλο του τουρισμού ως εργαλείου διαρκούς εκμοντερνισμού της χώρας μέσω της κατασκευής δομημένων τοπίων τουρισμού: αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, ξενοδοχεία και θέρετρα, διαμορφώσεις δημοσίων χώρων, παραθαλάσσιες εγκαταστάσεις, υποδομές, παραδοσιακοί οικισμοί που ενσωματώνουν τουριστικά καταλύματα. Ακόμη αναφέρεται στη συνακόλουθη (ανα)διαμόρφωση της εθνικής μας ταυτότητας την οποία ο τουρισμός επαυξάνει.

Η ελληνική ιστορία και το ελληνικό τοπίο συγκρότησαν από κοινού το μύθο της σύγχρονης Ελλάδας. Το αρχαίο κλασικό παρελθόν της χώρας και η ιστορική και πολιτισμική συνέχεια διαμέσου του αναλλοίωτου του τοπίου καθόρισαν την ταυτότητα του νεότερου ελληνικού κράτους.

Τα ίδια αυτά στοιχεία -ιστορία και τοπίο- αποτέλεσαν τη βάση για την είσοδο της Ελλάδας σε ένα νέο τομέα οικονομικής δραστηριότητας που ξεκίνησε στη μεταπολεμική περίοδο εκμοντερνισμού της χώρας: τον τουρισμό, μια παγκόσμια βιομηχανία στην οποία η Ελλάδα έμελε να παίξει σημαντικό ρόλο, σε παγκόσμια κλίμακα.

Ο τουρισμός είναι μια κατεξοχήν εξωστρεφής δραστηριότητα που προϋποθέτει συνεχή επικοινωνία με το «άλλο», επαφή με το νέο και προσαρμογή σε αυτό και συνεχή (ανα)διαμόρφωση ταυτότητας. Με αρχιτεκτονικούς όρους, μια διαρκή ανακατασκευή του δομημένου τοπίου.

Ήδη από τις δεκαετίες του '50 και του '60, τοπία που συνδύαζαν την εξαιρετική φυσική ομορφιά με την ιστορία και την αναψυχή επιλέχτηκαν για την κατασκευή (παραθαλάσσιων) ξενοδοχείων, θερέτρων και οργανωμένων ακτών που θα προσέφεραν τις απαραίτητες υποδομές για την επερχόμενη εισροή τουριστών.

Η αρχιτεκτονική αυτή δεν υποτάχθηκε στις προϋπάρχουσες πολιτισμικές και μορφικές δεσμεύσεις του παραδοσιακού αλλά υιοθέτησε τη μοντέρνα αρχιτεκτονική γλώσσα, σχεδιάζοντας κτίρια που εναποτίθεντο στο τοπίο και συνδιαλέγονταν αρμονικά με αυτό.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η δραματική αύξηση του αριθμού των τουριστών οδήγησε σε ένα άλμα κλίμακας. Μεγάλοι όγκοι ξενοδοχείων, που υιοθετούσαν τις μορφικές αρχές του «διεθνούς στιλ» -της διεθνοποιημένης ύστερης εκδοχής του μοντέρνου- εμφυτευτήκαν ως αυτοτελή αντικείμενα σε παραθαλάσσια τοπία αποκομμένα όμως από αυτά, διαχωρίζοντας έτσι με σαφήνεια την αρχιτεκτονική από το τοπίο.

Η διεθνής ανάπτυξη του τομέα της προστασίας κτιρίων και συνόλων και ο ερχομός του μεταμοντέρνου οδήγησαν στην επιβολή μορφολογικών κανόνων που περιόρισαν τη σχεδιαστική ελευθερία.

Η αφομοίωση της νέας συνθήκης επέτρεψε και οδήγησε στην, σε μεγάλο βαθμό, εικονογραφική αναδιατύπωση του τοπικού και του παραδοσιακού ως «νεο-παραδοσιακού» ή «νεο-ελληνικού», ενδυναμώνοντας την τοπική ταυτότητα. Ουσιαστικά ένας σαφής διαχωρισμός εξωτερικού -που έμοιαζε να αποδίδεται στην παράδοση και την ιστορία- και εσωτερικού -που αποτελούσε πλέον το πεδίο σχεδιαστικών καινοτομιών- είχε συντελεστεί.  

Στη διάρκεια της πρόσφατης δεκαετίας του ευδαιμονισμού, πολλαπλά στοιχεία του διεθνούς, μινιμαλιστικού κυρίως, lifestyle και της κουλτούρας της ευεξίας και του καλλωπισμού του σώματος αλλά και τεχνολογικά gadgets ενσωματώθηκαν στο σχεδιασμό του εσωτερικού, του οποίου ο ρόλος κατέστη κυρίαρχος, επισκιάζοντας αυτόν του εξωτερικού του κτιρίου.

Τώρα πια, στην εποχή της κρίσης, η φαντασμαγορία μοιάζει να ξεθωριάζει δίνοντας τη θέση της σε μια πιο «νηφάλια» και «πρωταρχική» διαβίωση που προϋποθέτει πνευματική ανασυγκρότηση.

Περιγραφή έκθεσης

Η έκθεση χωρίζεται σε δύο ενότητες: το «αρχείο» -αρχιτεκτονικά έργα και μελέτες των τελευταίων 100 χρόνων- και τα «νέα έργα» - νέες προτάσεις για μια σύγχρονη τουριστική κατοίκηση στο τοπίο που έγιναν ειδικά για την Biennale.

Το «αρχείο» είναι μια συνεχής επιφάνεια φωτογραφιών που τοποθετούνται στους τοίχους του εσωτερικού του Περιπτέρου. Αποτελείται από τρεις υποενότητες. Φωτογραφίες τοπίων, φυσικών ή με λιγότερες ή περισσότερες ανθρωπογενείς επεμβάσεις, τοποθετούνται στην κατώτερη ζώνη των τοίχων σε μια διάταξη που ανακατασκευάζει ένα τοπιακό ανάγλυφο.

Πάνω τους τοποθετούνται φωτογραφίες και σχέδια αρχιτεκτονικών έργων του τουρισμού που διακόπτονται από φωτογραφίες «στοιχείων ταυτότητας» που εισάγουν την ανθρωπολογική θεώρηση και αναφέρονται σε στοιχεία που διαχρονικά μορφοποίησαν τον συλλογικό αυτοπροσδιορισμό μας.
  
Τα «νέα έργα» είναι προτάσεις Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων -υποστηρίζοντας έτσι την αντιπαραβολή αντιλήψεων- που τοποθετούνται σε βάθρα ίδιου ίχνους αλλά διαφορετικού ύψους που δημιουργούν ένα εσωτερικό «τοπίο νησίδων».  

Οι προτάσεις διερευνούν την τουριστική  κατοίκηση στην μετά-την-κρίση εποχή, μια περίοδο περιορισμένων πόρων που επιζητεί επανακαθορισμό προτεραιοτήτων και αξιών, αναθεώρηση της σχέσης με τη φύση (το περιβαλλοντικό αποτύπωμα), την ανάγκη πνευματικής ανασυγκρότησης και την αναζήτηση μιας «νηφάλιας», «πρωταρχικής», ακόμη και, σε κάποιο βαθμό, «ασκητικής» αρχιτεκτονικής του «λιγότερου».

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος 560 σελίδων με όλα τα έργα και 21 νέα κριτικά κείμενα για την ιστορία του ελληνικού τουρισμού, την αρχιτεκτονική του καθώς και την κοινωνιολογική και ανθρωπολογική του διάσταση.

Γιάννης Αίσωπος
Εθνικός Επίτροπος, Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2014
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Επισκέπτης Καθηγητής Πανεπιστημίου Columbia, Νέα Υόρκη

Εθνικός Επίτροπος – Επιμελητής: Γιάννης Αίσωπος
Φωτογράφοι: Γιώργης Γερόλυμπος, Πάνος Κοκκινιάς,
Διοργάνωση: Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής - ΓΓ Χωροταξίας & Αστικού Περιβάλλοντος

Website: www.tourismlandscapes.gr
Facebook: https://www.facebook.com/tourismlandscapes













Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Δείτε Επίσης