100 χρόνια από τη «Ναυμαχία της Γιουτλάνδης»

Α' Παγκόσμιος Πόλεμος... 31 Μαΐου 1916. Τοποθεσία: Η θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της χερσονήσου της Γιουτλάνδης, ανάμεσα στη Δανία και τη Γερμανία. Αντιμέτωποι δύο μεγάλοι στόλο. Στη μία μεριά βρισκόταν το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό και στην άλλη η γερμανική υπερμηχανή, το Γερμανικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό. Χιλιάδες ναύτες και στρατιώτες και από τις δύο πλευρές, ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν για τους σκοπούς των πατρίδων τους. Η μεγαλύτερη μάχη στην ιστορία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η περίφημη «Ναυμαχία της Γιουτλάνδης», γράφτηκε με το αίμα χιλιάδων νέων ανθρώπων, οι οποίοι χάθηκαν στο βυθό της βόρειας θάλασσας. 



Ο απολογισμός τραγικός. Πάνω από 6.000 νεκροί Βρετανοί και πάνω από 2.500 Γερμανοί. Χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν, πολλοί αιχμαλωτίστηκαν και βασανίστηκαν, κάποιοι χάθηκαν μέσα στο χάος για πάντα. Φέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη μεγάλη αυτή τραγωδία για την ευρωπαϊκή και όχι μόνο ιστορία. Μία ναυμαχία στην οποία εμφανίστηκαν και οι δύο αντίπαλες δυνάμεις ως νικήτριες, στην ουσία όμως αμφότερες τόσο χαμένες, καθώς θυσιάστηκε μία μικρή πόλη νεαρών ανθρώπων, οι οποίοι σίγουρα θα είχαν να προσφέρουν κάτι καλύτερο στη διάρκεια της ζωής τους.

Οι βρετανικές δυνάμεις παρατάχθηκαν με 28 θωρηκτά, 9 καταδρομικά, 9 θωρακισμένα καταδρομικά, 26 ελαφρά καταδρομικά, 78 αντιτορπιλικά, 1 ναρκοθετικό και 1  υδροπλανοφόρο. Διοικητής των δυνάμεων ήταν ο αντιναύαρχος Σερ Ντέιβιντ Μπίτι. 

Απέναντί τους είχαν 16 θωρηκτά, 5 καταδρομικά, 6 προ-θωρηκτά, 11 ελαφρά καταδρομικά, 61 τορπιλάκατους, 1 ναρκοθετικό, 1 υδροπλανοφόρο, τα οποία αποτελούσαν τη γερμανική δύναμη, επικεφαλής της οποίας ήταν ο αντιναύαρχος Ράινχαρτ Σίιρ και ο επίσης αντιναύαρχος Φραντζ Χίπερ.



Η μεγαλύτερη ναυμαχία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου προκλήθηκε για λόγους καθαρά στρατηγικής των Γερμανών. Η Γερμανική Αυτοκρατορία αισθανόταν έντονη πίεση από τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες είχαν επικρατήσει στη θάλασσα, προκαλώντας μία σειρά από αποκλεισμούς που δυσχέραιναν σημαντικά την υλοποίηση των πλάνων της γερμανικής ηγεσίας. Το σχέδιο ήταν απλό. Ο Αντιναύαρχος Σίιρ θα επιχειρούσε καταδρομικές επιδρομές μικρής κλίμακας εναντίον του Βρετανικού Στόλου, έως ότου τον παρασύρει σε καταδίωξη και τον οδηγήσει στον κύριο όγκο του γερμανικού στόλου, στον οποίο βρισκόταν επικεφαλής ο Φραντζ Χίπερ.



Οι Βρετανοί, ωστόσο, είχαν υποκλέψει τα μηνύματα των Γερμανών και γνώριζαν ότι προ των πυλών βρίσκεται μία μεγάλη ναυτική επιχείρηση. Στις 30 Μαΐου 1916, ο Ναύαρχος  Sir John Jellicoe αναπτύχθηκε με 24 πολεμικά πλοία και 3 θωρηκτά και έλαβε θέση μάχης ενενήντα μίλια δυτικά της Γιουτλάνδης. Μία μέρα μετά, στις δυνάμεις αυτές προστέθηκε ο στόλος που διοικούσε ο Χίπερ. Οι δύο στόλοι ήταν έτοιμοι για τη σύγκρουση.



Η έκβαση της ναυμαχίας κρίθηκε κυρίως από τις λανθασμένες εκτιμήσεις των Βρετανών και τον κακό συντονισμό που επέδειξαν. Υποτίμησαν τον γερμανικό στόλο, καθώς μέχρι τότε άπαντες θεωρούσαν ότι ο Βασιλικός Βρετανικός Στόλος ήταν πανίσχυρος. Αποδείχθηκε το αντίθετο. Οι επικεφαλής των βρετανικών δυνάμεων προχώρησαν σε αποσπασματικές και λανθασμένες κινήσεις, αφήνοντας εκτεθειμένους ο ένας τον άλλον. Οι μάχες συνεχίστηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, με τρομερές απώλειες και για τις δύο πλευρές. 

Ο τελικός απολογισμός; Οι Βρετανοί έχασαν 3 θωρηκτά, 3 θωρακισμένα καταδρομικά, 8 αντιτορπιλικά, 6.094 άτομα σκοτώθηκαν, 510 τραυματίστηκαν και 177 συνελήφθησαν.

Οι Γερμανοί έχασαν 1 προ-θωρηκτό, 1 θωρηκτό, 5 ελαφριά ταχύπλοα σκάφη, 6 αντιτορπιλικά, 1 υποβρύχιο, 2.551 άτομα σκοτώθηκαν και 507 τραυματίστηκαν.



Την επόμενη μέρα, και οι δύο δήλωσαν νικητές. Ο απολογισμός όμως δείχνει ότι οι Γερμανοί κατάφεραν να βυθίσουν πλοία μεγαλύτερης χωρητικότητας και να προκαλέσουν υψηλότερες απώλειες. Σε επίπεδο στρατηγικής, όμως, οι Βρετανοί ήταν εκείνοι που βγήκαν κερδισμένοι, καθώς οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να στη ναυμαχία της Γιουτλάνδης να «σπάσουν» τον αποκλεισμό. Επιπροσθέτως, ο γερμανικός στόλος παρέμεινε καθηλωμένος στο λιμάνι μέχρι το τέλος του Πολέμου, γεγονός που αποδείχθηκε καθοριστικό για την τελική του έκβαση.