Το έμβρυο και η μητέρα του: Δεσμοί αγάπης μέσα από τη μουσική

Έρευνες δείχνουν ότι η πρώιμη έκθεση του εμβρύου στη μουσική προάγει ουσιαστικά τη δημιουργία του εγκεφάλου του καθώς επίσης και τη διαδικασία δεσμού πριν και μετά τη γέννησή του.

Πότε το έμβρυο ακούει μουσική

Το αυτί του εμβρύου αναπτύσσει τη μορφολογία του μέσα στις πρώτες 20 εβδομάδες της κύησης. Τα ακουστικά τμήματα του εγκεφάλου γίνονται λειτουργικά γύρω στις 25 εβδομάδες (δεύτερο τρίμηνο) και συνεχίζουν να αναπτύσσονται έως και 6 μήνες μετά τη γέννηση. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου το έμβρυο αποκρίνεται στα ακουστικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος με ρυθμικό κολύμπι ή κινήσεις που μοιάζουν με κλωτσιές. Από την 35η εβδομάδα της κύησης, το έμβρυο αποκρίνεται στη φωνή της μητέρας του, στον τόνο και τον σκοπό μιας απλής μελωδίας. Στο τελευταίο τρίμηνο οι ακουστικοί δίοδοι σταδιακά αποκτούν όλο και μεγαλύτερη οξύτητα, έτσι ώστε το μωρό να μπορεί να αποκρίνεται με ακρίβεια σε νέους ήχους και ρυθμούς.

Ενα τελειόμηνο βρέφος έχει πλήρη αίσθηση ακοής, ανεπτυγμένη σε τέτοιον βαθμό ώστε να του επιτρέπει να επεξεργάζεται την ακουστική πληροφόρηση από τη στιγμή της γέννησής του.

Πώς η μουσική ωφελεί το αγέννητο μωρό

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, τα νεογνά που ήταν εκτεθειμένα στη μουσική από τη μήτρα εμφανίζουν αρκετές μουσικές δεξιότητες. Οταν παίζεται ένας σκοπός με συχνότητα, το έμβρυο σχηματίζει τη μνήμη της ηχητικής πατέντας που αντηχεί μέσα στη μήτρα και μπορεί να τη διατηρήσει για αρκετές εβδομάδες μετά τη γέννησή του. Η κλασική μουσική, τα νανουρίσματα και οι ήρεμες, ρυθμικές επαναληπτικές μελωδίες που μιμούνται τους καρδιακούς παλμούς της μητέρας (60 χτύποι το δευτερόλεπτο) έχουν ως αποτέλεσμα την άμεση χαλάρωση του εμβρύου, παρέχοντας συγχρόνως αίσθημα ευεξίας και ανακούφισης.

Αντίθετα, η μουσική με δυνατούς παλμούς επιταχύνει την καρδιακή ταχύτητα και το έμβρυο αρχίζει να κλωτσά με ένταση. Θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι οι υπερβολικά δυνατοί εξωτερικοί θόρυβοι είναι απαραίτητο να αποφεύγονται, μια και οι τελευταίοι μπορεί να είναι καταστροφικοί για την ακοή του μωρού. Είναι οδυνηρή η έκθεση του εμβρύου στους δυνατούς παλμούς και στα αφόρητα μπάσα - ιδίως μέσα στα κέντρα διασκέδασης. 

Πώς η μουσική ωφελεί τη μητέρα

Επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης/τοκετού, προβλήματα ύπνου, πρόωρος τοκετός, προεκλαμψία κ.λπ. ανεβάζουν στα ύψη τα επίπεδα του άγχους. Ερευνες σχετικές αναφέρουν ότι η μουσική έχει ισχυρές αντικαταθλιπτικές ιδιότητες στη μητέρα. Οι απαλές, ήρεμες νότες φτιάχνουν τη διάθεση, μειώνουν την υπέρταση και δημιουργούν χαλάρωση και θετική διάθεση κατά την ώρα του τοκετού. Οταν η μητέρα είναι ήρεμη και μετριάζει την έντασή της, η ρυθμική κίνηση της αναπνοής της μειώνει τους καρδιακούς παλμούς του εμβρύου και ελαττώνει τις πιθανές επιζήμιες συνέπειες που μπορεί να επιφέρει στον εγκέφαλο του και στη γενική ανάπτυξή του.

Τι είδους μουσική πρέπει να ακούει το έμβρυο

Στο πρώτο διάστημα της εγκυμοσύνης οι χαμηλοί ήχοι με συχνότητα μεσαίου ντο, όπως η φωνή της μητέρας και η κλασική μουσική, διαπερνούν τη μήτρα με μεγαλύτερη ευκολία από τις υψηλές συχνότητες. Στις 30-40 εβδομάδες της κύησης η ακοή του μωρού θα συντονιστεί για να διακρίνει ήχους διαφορετικών συχνοτήτων, από ροκ εν ρολ σε ποπ, τζαζ και σουίνγκ. Η επιλογή της μουσικής εξαρτάται από τις προτιμήσεις της μητέρας του.

Σημειώστε ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης απαγορεύεται η χρήση ακουστικών πάνω στην κοιλιά της μητέρας. Ηχοι των 60 dΒ προσλαμβάνονται από το έμβρυο σαν 120 dΒ. Η έκθεσή του σε ήχο σε τέτοια επίπεδα καταστρέφει τα τριχωτά κύτταρα στο έσω αυτί και παρεμβαίνει σοβαρά στην ακουστική του ανάπτυξη.

Πώς δημιουργείται δεσμός μεταξύ μητέρας και εμβρύου μέσα από τη μουσική

Η πρώιμη ακρόαση της μουσικής δημιουργεί ένα χαλαρό και ήρεμο περιβάλλον ανάμεσα στη μητέρα και στο αγέννητο παιδί της. Οταν η μητέρα μιλά, τραγουδά ή διαβάζει, το έμβρυο κινείται στην πλευρά της φωνής της.

Τα λικνίσματα, οι αργές, απαλές και ρυθμικές κινήσεις, τα πέρα-δώθε, τα μουρμουρίσματα, τα χάδια στην κοιλιά της εγκύου κ.λπ. δημιουργούν ευχάριστες συγχρονισμένες κινήσεις ανάμεσα στους δύο, ηχητικές και κινητικές αλληλεπιδράσεις που σηματοδοτούν την έναρξη ασφάλειας και ικανοποίησης στο αγέννητο παιδί και αναπτύσσουν -ακόμα και μέσα στη μήτρα- ένα δυνατό συναισθηματικό δέσιμο. Επομένως, διαμορφώνουν το πλαίσιο για τον υγιή δεσμό μεταξύ μητέρας και βρέφους που θα αποτελέσει κατά το πρώτο έτος της ζωής του τη βάση για την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη.  

Γι’ αυτό, λοιπόν, τέτοιες επικοινωνιακές επαφές μέσα από τη μελωδία παίζουν σπουδαίο ρόλο στη διαδικασία του δεσμού που θα δημιουργηθεί έντονα πια όταν η μητέρα και το μωρό αντικρίζονται για πρώτη φορά!

Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
charakaramitsou@ath.forthnet.gr