Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και… γρίπη τέλος

Μπορεί η διατροφή και πιθανόν κάποια συμπληρώματα διατροφής να διαδραματίσουν ουσιαστικό προστατευτικό ρόλο έναντι της γρίπης; Αναβράζοντα δισκία βιταμίνης C, αμπούλες με κορεάτικο ginseng, κάψουλες με το βότανο των χολιγουντιανών σταρ, την Echinacea, ταμπλέτες ψευδαργύρου και πολλά ακόμη σκευάσματα έχουν την τιμητική τους τις κρύες ημέρες του χειμώνα, υποσχόμενα ενίσχυση και θωράκιση του αμυντικού μας μηχανισμού. Ο κλινικός διαιτολόγος κ. Κωνσταντίνος Ξένος, διευθυντής τμήματος Γονιδιακής Διατροφής & Ερευνας Θρέψης στην «Ευρωκλινική Αθηνών», συμβουλεύει: 

Παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος

Ο πρώτος και ίσως σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος είναι η ενεργειακή πρόσληψη διαμέσου της τροφής. Ατομα που υποσιτίζονται, όπως αυτά που ακολουθούν διαιτολόγια πολύ χαμηλής θερμιδικής αξίας (λιγότερο από 1.200 θερμίδες) με σκοπό το γρήγορο και «εντυπωσιακό» αδυνάτισμα, είναι σαφέστατα πολύ επιρρεπή έναντι των λοιμώξεων και, αν τελικά προσβληθούν από γρίπη, η συμπτωματολογία διαρκεί πολύ περισσότερο από το εύλογο χρονικό διάστημα του κύκλου της ιώσεως. Να λοιπόν ένας ακόμα λόγος για να πούμε «όχι» στις ακραίες δίαιτες αδυνατίσματος και να επιλέξουμε (σε συνεργασία πάντα με τον επιστήμονα διαιτολόγο) ένα ήπιο υποθερμιδικό πρόγραμμα, το οποίο θα παρέχει το επίπεδο της ενέργειας που είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της υγείας.

Το ποσό αλλά και το είδος του λίπους που καταναλώνουμε, φαίνονται επίσης να σχετίζεται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Μελέτες υποδεικνύουν πως η μείωση της συνολικής ποσότητας του λίπους που καταναλώνουμε οδηγεί σε αύξηση της δραστηριότητας ενός πολύ σημαντικού κυτταρικού τύπου του ανοσοποιητικού μας, τα φαγοκύτταρα. Η αύξηση δε αυτή, στη δραστηριότητα συγκεκριμένων κυττάρων της άμυνάς μας, είναι ακόμη πιο ουσιαστική όταν η μείωση του λίπους αφορά κορεσμένα (λίπος κρεάτων και γαλακτοκομικών) και ω-6 πολυακόρεστα λιπαρά (ηλιέλαιο, σογιέλαιο, κλπ.) και όχι τα ω-3 λιπαρά (π.χ. ιχθυέλαια), που αντιθέτως φαίνεται να ευνοούν την άμυνα του οργανισμού μας.

 Βιταμίνη C: είναι αθώα;

Περνώντας τώρα στα μη θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά της τροφής, η βιταμίνη C αποτελεί ίσως το στοιχείο των πιο έντονων επιστημονικών αντιπαραθέσεων, αφού κάποιοι υποστηρίζουν πως ενδυναμώνει ουσιαστικά την άμυνά μας και σε μεγα-δόσεις μειώνει τη διάρκεια μιας γρίπης, ενώ άλλοι ερευνητές διατείνονται πως δεν υπάρχει σημαντική ευεργετική τροποποίηση των αμυντικών μας παραμέτρων με τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C. Πάντως, πρόσφατη ανασκόπηση 30 κλινικών μελετών έδειξε πως η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο στη μείωση της διάρκειας των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος, αλλά όχι και στα ανάλογα της γρίπης!

Χυμοί φρούτων

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως η σύσταση για αύξηση στη κατανάλωση φρέσκων χυμών φρούτων συνεισφέρει πραγματικά στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας, αφού ασχέτως του πόσο ευεργετική είναι η βιταμίνη C, οι χυμοί φρούτων είναι θαυμάσια πηγή δεκάδων αντιοξειδωτικών στοιχείων, όπως τα καροτενοειδή, τα λιμονοειδή και τα φλαβονοειδή. Επιπρόσθετα, η αρωγή των χυμών δεν είναι σημαντική μόνο σε επίπεδο πρόληψης της γρίπης, αλλά και κατά την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, μια και βοηθούν στη ρευστοποίηση των φλεγμάτων και των εκκρίσεων. Επίσης είναι πολύτιμα όταν υπάρχει πυρετός, διότι σε τέτοια περίπτωση υπάρχουν αυξημένες απώλειες υγρών, με κίνδυνο αφυδάτωσης.

Ψευδάργυρος, αλήθεια και ψέματα

Ο ψευδάργυρος αποτελεί και αυτός στοιχείο επιστημονικού debate, σχετικά με το αν και κατά πόσο ασκεί επιβοηθητική δράση στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν πως δεν βοηθά ουσιαστικά, ενώ αντιθέτως μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική προσέγγιση του κοινού κρυολογήματος. Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 1997 έδειξε πως η χορήγηση συμπληρώματος ψευδαργύρου με τη μορφή παστίλιας μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος έως και 42%. Σε ανασκόπηση, δε,  8 διπλών-τυφλών, placebo-ελεγχόμενων ερευνών που έκαναν έναν χρόνο αργότερα οι Garland & Hagmeyer, επιβεβαιώθηκε η δράση παστίλιων ψευδαργύρου που περιγράφτηκε πιο πάνω. Τα αντικρουόμενα πορίσματα άλλων ερευνών, σχετικά με τον ψευδάργυρο και την ενίσχυση που μπορεί να προσφέρει στην άμυνά μας, ίσως και να οφείλονται στη διαφορά των μορφών του ψευδαργύρου που χρησιμοποιήθηκε στην εκάστοτε έρευνα (γλυκονικός, πικολινικός, κ.λ.π.) αλλά και στη δοσολογία.

 Τα ευεργετικά συστατικά των βοτάνων

Στο στρατόπεδο των βοτάνων που εμπλέκονται στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος, την πρωτοκαθεδρία έχει σίγουρα η Echinacea. Το φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται η Echinacea, μοιάζει με μαργαρίτα και εμπεριέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη. Η εχινακίνη είναι ένα γλυκοσίδειο που καταπολεμά τα βακτήρια ως φυσικό αντιβιοτικό (6 mgr εχινακίνης αντιστοιχούν εργαστηριακά σε 1 μονάδα πενικιλίνης), γεγονός που εξηγεί την αποτελεσματικότητα του φυτού σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις. Πρόσφατη μελέτη έδειξε και την συνεργιστική δράση της Echinacea με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης της συμπτωματολογίας του κοινού κρυολογήματος. Πάντως ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι αναφορικά με την Echinacea υπάρχουν επίσημες καταγγελίες που έχουν φθάσει και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σχετικά με τη νοθεία των συμπληρωμάτων Echinacea που κυκλοφορούν. Πρόσφατες αναλύσεις για τέσσερα διαφορετικά προϊόντα με βάση την Εchinacea έδειξαν πως μόνο ένα περιείχε τα συστατικά που αναγράφονταν στη συσκευασία. Ενα από τα προϊόντα αυτά δεν πληρούσε τις προδιαγραφές εξαιτίας υπερβολικών ποσοτήτων τέφρας και οξέων σε διαλυτή τέφρα. Ενα δεύτερο προϊόν δεν περιείχε καθόλου Echinacea, ενώ ένα άλλο δεν είχε παρασκευαστεί αποκλειστικά με σκόνη από Echinacea, όπως αναγραφόταν στη συσκευασία. Κλείνοντας, να τονίσουμε πως τόσο για την Echinacea (που πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα αλλά και κατά τον θηλασμό) όσο και για τα συμπληρώματα που αναφέρθησαν, πρέπει πάντα να ζητάμε τη συμβουλή και τη σύσταση του κατάλληλου επιστήμονα που θα αξιολογήσει σωστά την κατάσταση και θα μας συστήσει το σωστό σκεύασμα, αν και εφόσον το χρειαζόμαστε πραγματικά!