Αρτηριοπάθεια: Διαγνώστε την πριν να είναι αργά...

Η περιφερειακή αρτιριοπάθεια γίνεται όλο και πιο συχνή καθώς ο πληθυσμός γερνά περισσότερο. 12% με 20% του πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από αυτή τη νόσο. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι μεγάλης σημασίας, καθώς εκτός από τις επιπλοκές στα κάτω άκρα, οι ασθενείς αυτοί έχουν 4 με 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό ή έμφραγμα του μυοκαρδίου. Παρ όλα αυτά, σχεδόν τα 2/3 των ασθενών παραμένουν αδιάγνωστα και έτσι δεν παίρνουν σωστή θεραπευτική αγωγή. Το «ΘΕΜΑ» συνάντησε τον Ελληνα αγγειοχειρουργό από το Universite Paris VII κ. Νίκο Παρασκευά, ο οποίος εξηγεί τι είναι η περιφερική αρτηριοπάθεια και παρουσιάζει τις καινούριες εξελίξεις στον τρόπο αντιμετώπισής της.

-Τι ακριβώς είναι η περιφερική αρτηριοπάθεια;

Η αποφρακτική αρτηριοπάθεια οφείλεται κατά κανόνα στην ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας στο τοίχωμα των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα τα κάτω άκρα. Οι αρτηρίες αυτές είναι η αορτή, οι λαγόνιες, οι μηριαίες, οι ιγνυακές και τέλος οι κνημιαίες. Η αθηρωμάτωση προκαλεί στένωση ή απόφραξη των αρτηριών και μειώνει τη ροή του αίματος με συνέπεια να μη φτάνει τόσο οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες όσο χρειάζεται ο οργανισμός στα κάτω άκρα.

-Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλεί η περιφερική αρτηριοπάθεια και πώς μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε;

Στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος εκδηλώνεται με πόνο ή κράμπα στο βάδισμα (στη γάμπα, στον μηρό ή στον γλουτό), που αναγγέλλει στον ασθενή να σταματήσει το περπάτημα. Είναι το στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας. Σε πιο προχωρημένα στάδια οι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάζουν ισχυρό πόνο ακόμη και όταν είναι ξαπλωμένοι (άλγος ηρεμίας) ή να δημιουργηθούν πληγές στα κάτω άκρα που δενεπουλώνονται. Σε περίπτωση επιδείνωσης, οι πληγές αυτές μπορούν να εξελιχθούν σε γάγγραινα και αν δεν γίνει η κατάλληλη θεραπεία να οδηγήσουν σε απώλεια σκέλους.

-Ποια είναι η αιτιολογία της; Πώς προκαλείται;

Η αιτία της αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων είναι συνήθως η αθηροσκλήρυνση, η οποία προκαλεί βαθμιαία απόφραξη της ροής του αίματος. Οι παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν στην αθηροσκλήρυνση εκτός από την προχωρημένη ηλικία είναι: το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερόλη ή τα τριγλυκερίδια και η παχυσαρκία. Οσους περισσότερους παράγοντες κινδύνου έχει κάποιος τόσο αυξάνει την πιθανότητα να παρουσιάσει αυτή τη νόσο.

-Τι εξετάσεις πρέπει να κάνει ο ασθενής για τη διάγνωση και ενδεχομένως πριν από τη θεραπεία;

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν ενοχλήσεις όπως τις περιγράψαμε θα πρέπει να επισκεφτούν τον γιατρό τους, ο οποίος εάν κρίνει απαραίτητο θα τους παραπέμψει σε έναν ειδικό αγγειοχειρουργό. Η φυσική εξέταση κυρίως της κοιλιάς και των κάτω άκρων με ψηλάφιση των σφυγμών σε σχέση με το ιστορικό κατευθύνουν τις ακόλουθες διαγνωστικές εξετάσεις:

• Το Triplex συνδυάζει την υπερηχογραφική απεικόνιση με την ανάλυση της ροής του αίματος.

• Η αξονική και η μαγνητική αγγειογραφία, οιοποίες είναι πολύ αποτελεσματικές μέθοδοι αγγειακής απεικόνισης.

• Η αρτηριογραφία, η οποία είναι επεμβατική μέθοδος και για τον λόγο αυτό πραγματοποιείται συνήθως προεγχειρητικά ή στην περίπτωση ενδαγγειακής θεραπείας.

-Ποιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να παρουσιάσει ένας ασθενής;

Η περιφερική αρτηριοπάθεια μπορεί να μειώσει αισθητά τη δυνατότητα που έχει κάποιος στο βάδισμα, με σοβαρές συνέπειες στις επαγγελματικές και κοινωνικές του δραστηριότητες. Η κρίσιμη ισχαιμία είναι το προχωρημένο στάδιο αυτής της νόσου, όπου η κακή αιμάτωση του μέλους μπορεί να προκαλέσει νέκρωση των ιστών και γάγγραινα, η οποία μπορεί να οδηγήσει, όπως καταλαβαίνετε, σε ακρωτηριασμό. Εκτός αυτών των επιπλοκών, όπως είπαμε προηγουμένως, οι ασθενείς αυτοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό ή έμφραγμα.

-Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισής της;

Κατ’ αρχάς επιβάλλεται η άμεση τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου με κυριότερο τη διακοπή του καπνίσματος. Η τακτική σωματική άσκηση (30 με 60 λεπτά περπάτημα την ημέρα) βελτιώνει τη συμπτωματολογία των ασθενών γιατί βοηθάει στην ανάπτυξη της παράπλευρης κυκλοφορίας. Η αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία (π.χ. ασπιρίνη σε μικρές δόσεις), η υπολιπιδαιμική αγωγή, ο έλεγχος της υπέρτασης και της γλυκαιμίας καθώς και του σωματικού βάρους είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να σταματήσουμε την επιδείνωση της ήδη υπάρχουσας αρτηριοπάθειας.

-Σε ορισμένες περιπτώσεις η συντηρητική αγωγή δεν επαρκεί και χρειάζεται επεμβατική θεραπεία. Η αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent είναι μια σχετικά νέα τεχνική όπου δεν γίνεται ανοιχτή χειρουργική επέμβαση. Ενας καθετήρας εισέρχεται διαδερμικά μέσα στην αρτηρία και τοποθετείται με περιεγχειρητική αγγειογραφία στο σημείο της στένωσης ή της απόφραξης. Στη συνέχεια ένα ειδικό μπαλονάκι διανοίγει τη στένωση και αν χρειαστεί τοποθετείται ένας ενδαυλιακός νάρθηκας (stent).

Η ενδαγγειακή θεραπεία με τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας και την πείρα που έχουμε αποκτήσει τα τελευταία χρόνια επιτρέπει πλέον την αντιμετώπιση στενώσεων και αποφράξεων ακόμη και σε πολύ μικρές αρτηρίες με πολύ καλά αποτελέσματα, ειδικά όσον αφορά στην επούλωση ελκών σε διαβητικούς ασθενείς.Οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να γίνουν με τοπική αναισθησία και απαιτούν νοσηλεία μόνο μιας ημέρας. Καινοτομία φαίνεται να αποτελούν τα νέου τύπου stents (drug-eluting peripheral stents), τα οποία είναι επικαλυμμένα με ειδικά φάρμακα που μειώνουν τον κίνδυνο επαναστένωσης. Η αρτηριακή παράκαμψη (by pass) είναι μια εγχείρηση όπου τοποθετείται ένα μόσχευμα συνθετικό ή φλεβικό πριν και μετά το αποφραγμένο τμήμα της αρτηρίας, ώστε το τμήμα αυτό να παρακάμπτεται.

-Η επιλογή του τρόπου θεραπείας του κάθε ασθενή πρέπει βέβαια να εξατομικεύεται ανάλογα με την ένδειξη, το εύρος των αλλοιώσεων των αρτηριών και φυσικά τη γενική κατάσταση της υγείας του. Πολύ ενδιαφέρον έχει μία τελείως καινούρια μέθοδος, η οποία όμως βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο: η νεοαγγειογένεση. Η τεχνική αυτή πραγματοποιείται με την ενδομυϊκή χορήγηση ειδικών παραγόντων που βοηθούν στη δημιουργία νέων αγγείων και αυξάνουν την παράπλευρη κυκλοφορία. Πολλοί ερευνητές τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα και η εφαρμογή του σε μεγάλη κλίμακα όσον αφορά στη νεοαγγείωση των κάτω άκρων αλλά και του μυοκαρδίου ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα αντιμετώπισης της πολύ προχωρημένης αρτηριοπάθειας.

e-mail: contact@dr-paraskevas.com

http://www.dr-paraskevas.com/