Ο σιωπηλός εχθρός που απειλεί τη ζωή

Το «ΘΕΜΑ», στο πλαίσιο της συνεχούς ενηµέρωσης 
των αναγνωστών του σε ιατρικά θέµατα, συνάντησε 
τον κ. Νίκο Παρασκευά και τον κ. Ιβ Καστιέ για να µας εξηγήσουν µε τρόπο κατανοητό τις τελευταίες εξελίξεις στην πρόληψη και τη θεραπεία του ανευρύσµατος της αορτής.

Θυµίζουµε στους αναγνώστες (βλ. έκδοση 16/9/12) ότι οι δύο αυτοί κορυφαίοι αγγειοχειρουργοί ίδρυσαν πρόσφατα την Ελληνογαλλική Εταιρία Αγγειακών Παθήσεων (AFHPV), που δίνει τη δυνατότητα σε ασθενείς και γιατρούς να ενηµερώνονται και να ανταλλάσσουν απόψεις σχεδόν µε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ιατρική κοινότητα. Στη συνάντηση µε το «ΘΕΜΑ» συµµετείχαν επίσης ο κ. Δηµήτρης Κελέκης (οµότιµος καθηγητής Ακτινολογίας), η κυρία Μαίρη Ποµώνη και ο κ. Σάββας Ταντελές ως εξειδικευµένοι ακτινολόγοι σε αγγειακές νόσους και ενεργά µέλη της εταιρίας.

- Τι είναι το ανεύρυσµα της αορτής;

Το αρτηριακό ανεύρυσµα είναι µια παθολογική διάταση του τοιχώµατος της αρτηρίας. Τα ανευρύσµατα συνήθως εντοπίζονται στην κοιλιακή αορτή, αλλά η νόσος µπορεί να εµφανιστεί και σε άλλα τµήµατα της αορτής. Είναι στην ουσία µια διάταση ή αύξηση της διαµέτρου της αορτής τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση µε µια φυσιολογική αορτή. Υπάρχει σηµαντική αύξηση στη συχνότητά τους τα τελευταία χρόνια. Το 10% των ανδρών άνω των 65 ετών παρουσιάζει ανεύρυσµα της κοιλιακής αορτής, τα περισσότερα ευτυχώς µικρής διαµέτρου.
.

.

- Γιατί είναι επικίνδυνο;

Το ανεύρυσµα της αορτής είναι επικίνδυνο γιατί όσο το τοίχωµα διατείνεται γίνεται πιο εύθραυστο και υπάρχει πιθανότητα ρήξης. Με τη ρήξη του τοιχώµατος προκαλείται σηµαντική αιµορραγία.
Πρόκειται για µια πολύ σοβαρή επιπλοκή, µε θνητότητα που φτάνει το 90%. Στις ανεπτυγµένες χώρες αποτελεί τη δέκατη αιτία θανάτου στους άνδρες µετά την ηλικία των 55 ετών. Ο Αλµπερτ Αϊνστάιν και ο Σαρλ ντε Γκολ πέθαναν από ρήξη ανευρύσµατος της κοιλιακής αορτής. Η επικινδυνότητα ρήξης σχετίζεται άµεσα µε τη διάµετρο του ανευρύσµατος. Οταν η διάµετρος υπερβαίνει τα 5 εκατοστά οι πιθανότητες ρήξης αυξάνονται κατακόρυφα. Η καλύτερη θεραπεία ενός ανευρύσµατος, λοιπόν, είναι η προληπτική επέµβαση προτού επέλθει ρήξη.

Η πλειοψηφία των ανευρυσµάτων της αορτής δεν προκαλεί συµπτώµατα. Τα περισσότερα ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια διαγνωστικών εξετάσεων που έχουν ζητηθεί για άλλο λόγο (π.χ. υπερηχογράφηµα, αξονική τοµογραφία για έλεγχο του προστάτη ή της χοληδόχου κύστης). Τα πρώτα συµπτώµατα µπορεί να εµφανιστούν κατά τη διάρκεια της ρήξης, γι’ αυτό τον λόγο οι Αγγλοσάξονες ονοµάζουν το ανεύρυσµα της αορτής «silent killer». Το κυρίαρχο σύµπτωµα, πάντως, όταν υπάρχει, είναι ο έντονος πόνος στην κοιλιά ή πίσω στην πλάτη.

- Υπάρχουν παράγοντες που προδιαθέτουν στη δηµιουργία και την εξέλιξη ενός ανευρύσµατος;

Βέβαια, και οι πιο σηµαντικοί είναι η αυξηµένη ηλικία (ο µέσος όρος ηλικίας των χειρουργηµένων ασθενών είναι περίπου 70 ετών), το κάπνισµα, η κληρονοµικότητα (συγγένεια πρώτου βαθµού µε άτοµο που έχει ανεύρυσµα αορτής) και το ανδρικό φύλο.

- Ποιος χρειάζεται να κάνει προληπτικό έλεγχο (screening) για πιθανό ανεύρυσµα της αορτής;

Ο προληπτικός έλεγχος µε υπέρηχο για τη διάγνωση πιθανού ανευρύσµατος της κοιλιακής αορτής προτείνεται µετά το 65ο έτος ηλικίας σε όλους τους άνδρες και σε γυναίκες που καπνίζουν ή έχουν οικογενειακό ιστορικό ανευρύσµατος. Πρόκειται για επιλεκτικό προληπτικό έλεγχο, που εάν είναι αρνητικός δεν χρειάζεται να επαναληφθεί (one time screening).

- Ποια είναι η σηµαντικότερη πρόοδος που έχει επιτευχθεί ως προς τη θεραπεία τα τελευταία χρόνια;

Είναι η επινόηση της ενδοαυλικής θεραπείας. Είναι µια σύγχρονη, ελάχιστα επεµβατική τεχνική, µε την οποία µπορεί να θεραπευτεί πλέον µεγάλο ποσοστό ασθενών µε ανεύρυσµα της αορτής. Επιδιώκει τον αποκλεισµό του ανευρυσµατικού σάκου από την κυκλοφορία. Μετά τη χειρουργική αποκάλυψη των µηριαίων αρτηριών, γίνεται εισαγωγή ενός ειδικού συνθετικού µοσχεύµατος το οποίο µε τη βοήθεια διεγχειρητικής αγγειογραφίας προωθείται και τοποθετείται στην αορτή. Με αυτή τη µέθοδο δεν γίνεται τοµή στην κοιλιά ή τον θώρακα και δεν χρειάζεται γενική αναισθησία, µε αποτέλεσµα η νοσηλεία να έχει διάρκεια µόνο δύο µέρες και η ανάρρωση να είναι πολύ ευκολότερη. Τα ενδοαυλικά µοσχεύµατα που χρησιµοποιούµε σήµερα είναι προϊόντα υψηλής τεχνολογίας (πλέον τέταρτης γενιάς) και έχουν πολύ µεγάλη αξιοπιστία.

- Η ενδοαυλική θεραπεία µπορεί να πραγµατοποιηθεί σε όλους τους ασθενείς µε ανεύρυσµα;

Με την ελάχιστα επεµβατική θεραπεία µπορεί να θεραπευτεί πλέον µεγάλο ποσοστό ασθενών. Υπάρχουν, παρ’ όλα αυτά, συγκεκριµένα ανατοµικά κριτήρια τα οποία καθορίζουν εάν η ενδοαυλική θεραπεία έχει ένδειξη ή όχι. Ο εξειδικευµένος ιατρός ύστερα από εξέταση του ασθενούς και ανάλυση της αξονικής αγγειογραφίας αποφασίζει εάν η θεραπευτική αυτή µέθοδος είναι εφικτή και ασφαλής.

Η ανοιχτή χειρουργική επέµβαση υπήρξε για πολλά χρόνια η µόνη θεραπεία και ενδείκνυται και σήµερα σε αρκετά περιστατικά. Εχει γενικά πολύ καλά αποτελέσµατα. Η εγχείρηση γίνεται µε γενική αναισθησία και πραγµατοποιείται αντικατάσταση της ανευρυσµατικής ελαττωµατικής αορτής µε ένα ειδικό συνθετικό µόσχευµα.

Συµπτωµατικά, η πρώτη παγκοσµίως αποτελεσµατική χειρουργική θεραπεία ανευρύσµατος κοιλιακής αορτής πραγµατοποιήθηκε το 1952 στο Παρίσι από γαλλοελληνική αγγειοχειρουργική οµάδα (Dubost, Allary και Οικονόµου). 




Ελληνογαλλική Εταιρία Αγγεια-κών Παθήσεων
www.afhpv.com, www.aorti.gr email info@afhpv.com