Λέσβος: Το νησί του έρωτα τιμά τον... «Μυτιληνιό» Άγιο Βαλεντίνο

Πιο λαμπερές από κάθε άλλη χρονιά αναμένεται να είναι φέτος οι εκδηλώσεις με τις οποίες θα τιμήσει η Λέσβος τη μνήμη του Αγίου Βαλεντίνου των καθολικών, θέλοντας να προβάλει το γεγονός, ότι τα λείψανα του βρίσκονται – κατόπιν δωρεάς της Ελισαβέτας Μπαρτζίλι το Μάρτιο του 1893 – στον Ιερό Ναό Μεταστάσεως Θεοτόκου της Μυτιλήνης, όπου εναποτέθηκαν οριστικά από το καλοκαίρι του 2014.

Μπορεί ο Βαλεντίνος να μην είναι άγιος για την ορθόδοξη εκκλησία, ωστόσο το νησί δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεκμετάλλευτη μια γιορτή που φέρνει στο προσκήνιο την αγάπη και τον ρομαντισμό. Καλλιτεχνικά event, συναυλίες και βραβεύσεις... ερωτευμένων ζευγαριών θα λάβουν χώρα τις επόμενες μέρες, με τις εκδηλώσεις να κορυφώνονται φυσικά στις 14 Φλεβάρη, τη μέρα των ερωτευμένων.

Ποιος ήταν ο Άγιος Βαλεντίνος και πώς κατέληξε... στη Μυτιλήνη

Στην πραγματικότητα, η ακριβής καταγωγή και η ταυτότητα του Αγίου Βαλεντίνου καλύπτονται από μυστήριο. Σύμφωνα με την καθολική εγκυκλοπαίδεια «τουλάχιστον τρεις διαφορετικοί Άγιοι Βαλεντίνοι, όλοι τους μάρτυρες, αναφέρονται στα πρώιμα μαρτυρολόγια, κάτω από την ημερομηνία 14 Φεβρουαρίου». Ο ένας ήταν ιερέας στη Ρώμη, ο δεύτερος ήταν επίσκοπος στο Τέρνι και ο τρίτος ήταν μάρτυρας στη ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία για τη ζωή του, ο Αγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον 3ο αιώνα και ήταν ιερέας, ο οποίος βοηθούσε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια των διωγμών από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ το Γότθο. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, ο Κλαύδιος, ο οποίος ήθελε να δημιουργήσει έναν ισχυρό στρατό για να διεξάγει τις αιματηρές του εκστρατείες, είχε απαγορεύσει να τελούνται γάμοι στη Ρώμη, πιστεύοντας ότι οι οικογενειακοί δεσμοί αποθαρρύνουν τους Ρωμαίους από το να πολεμούν.

Αναγνωρίζοντας την αδικία του διατάγματος, ο χριστιανός ιερέας συνέχισε να τελεί το μυστήριο του γάμου μυστικά, γεγονός στο οποίο οφείλει την αναγόρευσή του από την Καθολική Εκκλησία σε «προστάτη των ερωτευμένων».

Όταν η δράση του ανακαλύφθηκε, ο Κλαύδιος έδωσε διαταγή να βασανιστεί και να θανατωθεί. Στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 278 (η χρονολογία διαφέρει ανάλογα με την πηγή) ο άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους Χριστιανούς ξυλοκοπήθηκε και αποκεφαλίστηκε.

Μετά τον θάνατό του, κάποιοι χριστιανοί περιμάζεψαν το σώμα του Βαλεντίνου και το μετέφεραν στις Κατακόμβες της αγίας Πρίσκιλλας, όπου ενταφιάζονταν οι μάρτυρες. Με την πάροδο των αιώνων, και δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες νέοι μάρτυρες, η σορός του κατά κάποιο τρόπο «λησμονήθηκε». Ωστόσο, η ανάμνησή του παρέμεινε ζωηρή, και έτσι το 496 από ο Βαλεντίνος ανακηρύχτηκε άγιος από τον Πάπα Γελάσιο. 

Δεκαπέντε αιώνες μετά, κοντά στο 1815, τα λείψανα δωρήθηκαν από τον Πάπα σε κάποιον ευγενή Ιταλό ιερέα, κατά την συνήθεια της εποχής. Ύστερα τα λείψανα «χάνονται» πάλι μέχρι τον Μάρτιο του 1893, όταν τμήμα των λειψάνων αυτών δωρίστηκε από την Ελισάβετ Θεοφανοπούλου-Μπαρτζίλι στον καθολικό ναό της Μυτιλήνης.

Γεγονός βασισμένο σε επίσημα έγγραφα είναι ότι, στις 26 Απριλίου 1907, ο τότε Καθολικός Αρχιεπίσκοπος Σμύρνης Δομήνικος Μαρέγκος, στη διάρκεια μιας ποιμαντικής του επίσκεψης στη Μυτιλήνη, προέβη σε αυτοψία και αυθεντικοποίηση των λειψάνων του Αγίου Ιερομάρτυρος Βαλεντίνου. Τα λείψανα είχαν τοποθετηθεί κάτω από το κεντρικό Ιερό Βήμα του Ναού. Στη σύντομη έκθεση που ο Αρχιεπίσκοπος συνέταξε, αναφέρει: «Στον καθένα ξεχωριστά, και σε όλους εκείνους που θα έχουν ενώπιόν τους αυτή μας την έκθεση, πιστοποιούμε ότι πραγματοποιήσαμε την κεκανονισμένη αυτοψία των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου Μάρτυρος και τα οποία επανατοποθετήσαμε στην ξύλινη λειψανοθήκη τους, εφοδιασμένη με τζάμι και επενδυμένη με έγχρωμο χαρτί. Τη λειψανοθήκη τη σφραγίσαμε καλά και την ασφαλίσαμε με μεταξωτή ταινία, προσεπισφραγίζοντάς την με τη δική μας επισκοπική σφραγίδα».

Εκεί λοιπόν παραμένουν μέχρι και το 1990 οπότε και μεταφέρονται στην Αθήνα στο ναό των αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας της Ιταλικής παροικίας. Με την υλοποίηση των έργων αποκατάστασης των οροφογραφιών του καθολικού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Μυτιλήνης, άνοιξε ο δρόμος για την οριστική επιστροφή των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου στη Μυτιλήνη, το 2014.

Φεστιβάλ για το νησί του έρωτα

Το καλλιτεχνικό φεστιβάλ «The Island of Love» της ομάδας «ΙΔΕΑ», ξεκίνησε την 1η Φεβρουαρίου. Μέχρι τώρα, οι πρώτοι καλλιτέχνες, Διονύσης Χριστοφιλογιάννης, James Lane, Εύα Μήταλα και Φελίπε Κατωτριώτης, ολοκλήρωσαν τα έργα τους, φιλοτεχνώντας γλυπτά πτηνά στο πλαίσιο της κεντρικής δράσης του φεστιβάλ! Το κοινό είχε επίσης την ευκαιρία να θαυμάσει μια εκπληκτική παράσταση, το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2», μια μοναδική συναυλία με τον Νίκο Ζιώγαλα, τη μαγευτική αφήγηση παραμυθιών από τη Λίλη Λαμπρέλλη, αλλά και το ανεπανάληπτο ρεσιτάλ κλασσικού τραγουδιού με τη λυρική σοπράνο Μαρία Γαλάνη και την πιανίστρια Ειρήνη Τσολάκη, μέσα στον χώρο του καθολικού ναού, στη Μυτιλήνη.

Ήδη έχουν ξεκινήσει τέσσερις εκθέσεις του φεστιβάλ: φωτογραφίας, της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης, με θέμα «Φως το Ερωτικόν», Λέσβιων εικαστικών, με θέμα «Τα Φτερά του Έρωτα», στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης, εικονογραφικού κολάζ της Εμινέ Μπερκάν, με τίτλο «Ερωτικές Υποθέσεις», στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης και λαϊκής τέχνης, με τίτλο «Έρωτας και Πουλιά», στο Επιμελητήριο Λέσβου. Όλες οι εκθέσεις ολοκληρώνονται στις 15 Φεβρουαρίου.

 
Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων

Το επόμενο διάστημα, και καθώς πλησιάζουμε στην ημέρα γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, που αποτελεί την αφορμή του φεστιβάλ, οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν.
Σταδιακά, θα φθάσουν στο νησί όλοι οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες για να φιλοτεχνήσουν τα γλυπτά πτηνά, στο πλαίσιο της κεντρικής δράσης του φεστιβάλ. Το κοινό θα μπορεί να τους παρακολουθήσει κατά τη διάρκεια των εργασιών τους, ενώ μετά την ολοκλήρωση και πριν τη δημοπράτησή τους, τα έργα θα εκτεθούν σε διάφορα σημεία της πόλης.
Σήμερα, Τετάρτη, 8 Φεβρουαρίου, είναι προγραμματισμένη εκδήλωση στο «Θέατρο των Αστέγων», με τίτλο «Ο Ελύτης συναντά τον Σαίξπηρ» σε με θεατρική απαγγελία του «Μονογράμματος» του Οδυσσέα Ελύτη και σονέτων του Σαίξπηρ, που συνοδεύονται με ιδιαίτερες χορογραφίες εμπνευσμένες από την Σαπφώ!
Το Σάββατο, 11 Φεβρουαρίου και την Δευτέρα, 13 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθούν δύο μεγάλες συναυλίες της Νένας Βενετσάνου και της Έλλης Πασπαλά αντίστοιχα, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης.
Εκτός των μουσικών συναυλιών και των παραστάσεων, τις επόμενες ημέρες συνεχίζονται τα δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους και ένα πάρτι με ζωντανή μουσική την Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου. Επίσης, θα πραγματοποιηθούν μια ανοικτή συζήτηση με θέμα «Τι χρώμα έχουν άραγε τα φτερά του έρωτα;» στα Κεντρικά Λύκεια, το Σάββατο, 11 Φεβρουαρίου, ενώ την ίδια ημέρα ξεκινά και η εικαστική παρέμβαση «Οι γιορτές μας είναι εκρήξεις» της K-Gold Temporary Gallery, στο Δημοτικό Θέατρο.
Το φεστιβάλ κλείνει στις 14 Φεβρουαρίου, με την εκδήλωση «Η Αγάπη είναι πολύχρωμη», όπου παιδιά όλων των εθνικοτήτων θα φιλοτεχνήσουν ένα από τα έργα του «The Island of Love» στο Πάρκο της Αγίας Ειρήνης, μια εκδήλωση χορού στην κεντρική αγορά της Μυτιλήνης, στις 8 το βράδυ και το μεγάλο «closing cocktail party».


 

Και στην Αθήνα

Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών θα συμμετάσχει στο φεστιβάλ «The Island of Love» διοργανώνοντας μια ή περισσότερες επιτελεστικές δράσεις, που θα πραγματοποιηθούν σε δρόμους της Αθήνας, που φέρουν ονόματα πόλεων της Λέσβου. Οι καλλιτεχνικές αυτές δράσεις σκοπό έχουν να προάγουν την αναγνώριση και κατανόηση των δεσμών μεταξύ των ανθρώπων μιας ή διαφορετικών πολιτισμικών κοινοτήτων.
 

Το δημοτικό φεστιβάλ

«Ο Άγιος Βαλεντίνος της Μυτιλήνης 2017», είναι ο τίτλος των εκδηλώσεων που οργανώνει ο δήμος Λέσβου. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του δήμου περιλαμβάνει:

Την Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου το απόγευμα, στο Δηµοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, έκθεση ζαχαροπλαστών στην είσοδο του θεάτρου, µε παρουσίαση του πατροπαράδοτου «γεµάτου», του αμυγδαλωτού γλυκού που στη Λέσβο αποτελεί το γλύκισµα των αρραβώνων, του γάµου, του έρωτα και της αγάπης, καθώς και άλλων γλυκισμάτων. Επίσης θα πραγματοποιηθεί έκθεση εικαστικών τεχνών Λέσβιων καλλιτεχνών, µε θέµα τον Άγιο Βαλεντίνο, προβολή αποσπασµάτων ντοκιµαντέρ, για τον «Άγιο Βαλεντίνο…της Μυτιλήνης» και συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, µε θέµα τη σχέση της Μυτιλήνης µε τον Άγιο Βαλεντίνο.

Το Σάββατο, 11 Φεβρουαρίου στις 11 το πρωί, στην αγορά της πόλης θα πραγματοποιηθούν διάφορα καλλιτεχνικά δρώµενα, µε αναφορά στις γαµήλιες τελετές και τον έρωτα. Με αρκετές εκπλήξεις για όλα τα ερωτευµένα ζευγάρια κάθε ηλικίας, θα δηµιουργηθεί µια µοναδική γιορτινή ατµόσφαιρα.

Το μεσημέρι, από τις 12 ως αργά το απόγευµα, στην προκυμαία και στην οδό Ερμού τα ερωτευµένα ζευγάρια της Μυτιλήνης που επιθυµούν, θα «βολτάρουν» δωρεάν στο κέντρο της πόλης µε την ιππήλατη «άµαξα του έρωτα».

Την Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου οι βόλτες με τις ιππήλατες άμαξες του έρωτα θα συνεχισθούν, ενώ στις 7.30 το απόγευμα, στο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης «Ερωτική µουσική βραδιά», με παρουσίαση - εκτέλεση των επικρατέστερων ερωτικών τραγουδιών, που θα συμμετέχουν στο διαγωνισµό ερωτικού τραγουδιού που έχει οργανωθεί. Επίσης θα πραγματοποιηθεί μεγάλη συναυλία ερωτικού τραγουδιού, από τα µουσικά σχήµατα «Λάκης µε τα ψηλά ρεβέρ» και «Τα φώτα απέναντι», καθώς και από τον ερωτικό τροβαδούρο Τάκη Σωτηρχέλλη.    
Τη Δευτέρα, 13 Φεβρουαρίου στη στοά Βεκρέλλη, στην οδό Ερμού, θα παρουσιασθεί η παρασκευή του παραδοσιακού γλυκίσματος «γεμάτο», από τη «Λαογραφική Ομάδα Μυτιλήνης», ενώ στις 6 το απόγευμα στον καθολικό ναό θα πραγματοποιηθεί ο αρχιερατικός εσπερινός του Αγίου ιερομάρτυρος Βαλεντίνου, χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου Νάξου, Τήνου, Άνδρου, Μυκόνου και αποστολικού τοποτηρητή της Επισκοπής Χίου, Λέσβου και Σάμου, Νικολάου.

Στις 7. 30 το απόγευμα της ίδιας μέρας, στο παλαιό Δημαρχείο, θα πραγματοποιηθεί ομαδική γαμήλια τελετή, από τον δήμαρχο Λέσβου. Ως αποτέλεσμα ανοιχτής πρόσκλησης μέσω διαδικτύου και ΜΜΕ, τα ζευγάρια που θα θελήσουν να ταυτίσουν την ωραιότερη στιγμή της ζωής τους με τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, θα έχουν τη δυνατότητα να τελέσουν τους γάμους τους στη Μυτιλήνη, σε μία ομαδική γαμήλια τελετή, που θα πραγματοποιηθεί με κάθε λαμπρότητα.

Τέλος, την Τρίτη, 14 Φεβρουαρίου, στην οδό Ερμού, θα διεξαχθεί παλλεσβιακός διαγωνισμός «αδαμάντινου ιωβηλαίου -μακροβιότερου γάμου». Τα 13 ζευγάρια (ένα από την κάθε δημοτική ενότητα Λέσβου), που γιορτάζουν το «αδαμάντινο ιωβηλαίο - μακροβιότερο γάμο», θα «βολτάρουν» στο κέντρο της πόλης με την ιππήλατη «άμαξα του έρωτα» και θα φωτογραφηθούν μπροστά από δύο μεγάλες «καρδιές του έρωτα». Θα ακολουθήσει τελετή πιστοποίησης βάσει των ληξιαρχικών εγγράφων, ώστε να αναδειχθούν τα τρία ζευγάρια- νικητές του παλλεσβιακού διαγωνισμού.  

Στον καθολικό ναό της Παναγίας θα τελεστεί αρχιερατική θεία λειτουργία, επί τη μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Βαλεντίνου και θα ψάλλει η χορωδία «Animato», υπό τη διεύθυνση του μαέστρου, Αντώνη Βερβέρη. Θα ακολουθήσει περιφορά των ιερών λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου στο κέντρο της πόλης, με τη συμμετοχή χορωδιών και καλλιτεχνών της Λέσβου επώνυμων Λέσβιων και καλλιτεχνών.

Τέλος, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, στις 7.30 το απόγευμα θα γίνει παρουσίαση - απαγγελία των επικρατέστερων ερωτικών ποιημάτων, που θα συμμετέχουν στο διαγωνισμό ερωτικού ποιήματος, τιμητική απονομή αναμνηστικών διπλωμάτων από τον δήμαρχο Λέσβου, Σπύρο Γαληνό, στα τρία ζευγάρια που, προσκεκλημένα, θα έρθουν στη Μυτιλήνη, ως οι νικητές του πανελλήνιου διαγωνισμού ερωτήσεων για τον «Άγιο Βαλεντίνο της Μυτιλήνης», η τιμητική απονομή αναμνηστικών διπλωμάτων στα 13 ζευγάρια της Λέσβου με το μακροβιότερο ευτυχισμένο έγγαμο βίο, η βράβευση των τριών ζευγαριών νικητών του παλλεσβιακού διαγωνισμού «αδαμάντινου  ιωβηλαίου - μακροβιότερου γάμου».
Οι εκδηλώσεις θα λήξουν με μεγάλη συναυλία αγάπης, με το μουσικό σχήμα της Ελένης Τσαλιγοπούλου.