Η Ύπατη Αρμοστεία είχε την ευθύνη για την αναβάθμιση ενόψει του χειμώνα σε μόλις 15 από τα περίπου 40 κέντρα φιλοξενίας της ενδοχώρας, ενώ τον γενικό συντονισμό του σχεδίου είχε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με τη χρηματοδότρια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διευκρίνισε σε σημερινή συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Ο ίδιος αποκάλυψε ότι ζητήθηκε από την Επιτροπή η μείωση των θέσεων φιλοξενίας σε διαμερίσματα, ενώ προανήγγειλε και έλεγχο στις ΜΚΟ που συνεργάζονται με τον διεθνή οργανισμό.
Απαντώντας σε κατηγορίες που διατυπώνονται για αδυναμία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ να ανταποκριθεί στις κακές καιρικές συνθήκες, ο αναπληρωτής αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας για το επιχειρησιακό κομμάτι, Τζιοβάνι Λέπρι, επισήμανε ότι «στους χώρους που αναβαθμίσαμε έγινε μεγάλη προσπάθεια, αν και όχι έγκαιρη, καθώς ξεκίνησαν οι εργασίες αργά, παρόλο που εμείς ζητήσαμε να γίνουν νωρίτερα».
«Υπήρξε μια μακρά διαδικασία συζητήσεων για το ξεχειμώνιασμα», παρατήρησε ο κ. Λέπρι, και συμπλήρωσε ότι «αν η Ύπατη Αρμοστεία ήταν ελεύθερη να αποφασίσει μόνη της από το καλοκαίρι, δεν ξέρω αν θα τα είχαμε καταφέρει καλύτερα, πάντως θα είχαμε ενεργήσει διαφορετικά». Επίσης, διευκρίνισε ότι στα υπόλοιπα 25 κέντρα φιλοξενίας της ενδοχώρας η αναβάθμιση των υποδομών ήταν ευθύνη άλλων δέκα εταίρων του προγράμματος.
Σχετικά με τον συντονισμό του σχεδίου, ο κ. Λέπρι ξεκαθάρισε ότι η Ύπατη Αρμοστεία είχε τον άτυπο συντονισμό τακτικών συναντήσεων με τους άλλους εταίρους του προγράμματος για την ανταλλαγή πληροφοριών, «αλλά οι αποφάσεις είναι στα χέρια των αρχών και ο συντονισμός ήταν του υπουργείου, σε συνεργασία με την ECHO που είναι ο χρηματοδότης».
Ποιος ήταν όμως υπεύθυνος για τα όσα συνέβησαν στη Μόρια, όπου οι σκηνές σχεδόν θάφτηκαν στο χιόνι, ρωτήθηκε ο κ. Λέπρι. Ο ίδιος απέδωσε τις ευθύνες στις ελληνικές αρχές, διευκρινίζοντας ότι «λόγω της ιδιαίτερης φύσης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά, την ευθύνη έχει η αρμόδια υπηρεσία».
Ο κ. Λέπρι παραδέχτηκε ότι «υπάρχουν έτοιμες μονάδες στέγασης που έχουν πληρωθεί από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεν έχουν τοποθετηθεί, αν και θα έπρεπε», ωστόσο έσπευσε να προσθέσει ότι «περιμένουμε το πράσινο φως για να τοποθετηθούν στη Μόρια».
Η Ύπατη Αρμοστεία έχει καταθέσει τρεις διαφορετικές προτάσεις, επισήμανε ο ίδιος, εδώ και περίπου ένα μήνα, για τη Μόρια, για τις οποίες περιμένει επιβεβαίωση από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Βέβαια, διευκρίνισε ότι «σε επίπεδο επείγουσας ανταπόκρισης στείλαμε στη Μόρια τέσσερις μεγάλες θερμαινόμενες σκηνές που χωράνε 100 άτομα, αλλά αυτό είναι βραχυπρόθεσμη λύση».
Ο διττός στόχος του διεθνούς οργανισμού για τη Λέσβο, είναι αφενός να μετακινηθεί κόσμος από τη Μόρια προς το Καρά Τεπέ, προς ξενοδοχεία και διαμερίσματα και προς την ενδοχώρα, αλλά και να βελτιωθούν οι συνθήκες διαμονής στη Μόρια και να αντικατασταθούν οι σκηνές με κοντέινερ «όταν όμως φτάσει ο αριθμός των ατόμων που παραμένουν εκεί στο κατάλληλο επίπεδο των περίπου 1.300 ατόμων».
Η χρηματοδότηση
Συνολικά 14 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν από την ECHO στην Ύπατη Αρμοστεία για την προετοιμασία των χώρων φιλοξενίας για τις καιρικές συνθήκες του χειμώνα. Τα χρήματα αυτά είναι μέρος της χρηματοδότησης από την ECHO, με το ποσό των 38 εκατομμυρίων ευρώ για το 2016, τα οποία συνολικά δόθηκαν, μεταξύ άλλων για την παροχή καταφυγίου σε προκατασκευασμένους και θερμαινόμενους οικίσκους (περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ), για την παροχή απαραίτητων αντικειμένων στους ανθρώπους (7,25 εκατομμύρια ευρώ), για τη δημιουργία χώρων φιλικών προς τις οικογένειες (5,6 εκατομμύρια ευρώ), για την αναβάθμιση της παροχής νερού και των υπηρεσιών υγιεινής (3,4 εκατομμύρια ευρώ) και για την παροχή μετρητών μέσω προπληρωμένων καρτών (3 εκατομμύρια ευρώ).
Σημειώνεται ότι συνολικά η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ έλαβε για το 2016 το ποσό των 166,5 εκατομμυρίων ευρώ, από τα οποία δαπάνησε τα 155. Η χρηματοδότηση προήλθε κατά κύριο λόγο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (112 εκατομμύρια από τη DG HOME και 38 εκατομμύρια από την ECHO), ενώ τα υπόλοιπα προήλθαν από κυβερνήσεις και ιδιώτες δωρητές.
Πρόγραμμα στέγασης
Από τα χρήματα που διέθεσε η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων (DG HOME), τα 80 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν για το πρόγραμμα στέγασης, για να δημιουργηθούν 20.000 θέσεις φιλοξενίας και τα υπόλοιπα 32 εκατομμύρια ευρώ για άλλου τύπου υποστήριξη προσφύγων, όπως εναλλακτικές μορφές στέγασης για ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και ασυνόδευτα παιδιά, προστασία παιδιών, μετάφραση, νομική υποστήριξη με 63 δικηγόρους, δράσεις άτυπης εκπαίδευσης, μετακίνηση από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα και υποστήριξη της επιτόπιας διαχείρισης των προσφυγικών ροών.
Οι θέσεις φιλοξενίας κατανεμήθηκαν ως εξής: 10.776 θέσεις σε διαμερίσματα, 1.927 θέσεις σε άλλα κτίρια, 317 θέσεις σε ανάδοχες οικογένειες, 5.159 θέσεις σε ξενοδοχεία, 704 θέσεις για ασυνόδευτα παιδιά (το 53,8% όλων των θέσεων για ασυνόδευτα) και 360 θέσεις σε χώρους μετεγκατάστασης. Το κόστος κατά μέσο όρο για τη φιλοξενία των προσφύγων υπολογίζεται, σύμφωνα με τον κ. Λέπρι, σε λίγο κάτω από 20 ευρώ την ημέρα ανά άτομο.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση για το 2017, ώστε να συνεχιστεί το πρόγραμμα στέγασης, η Ύπατη Αρμοστεία έχει λάβει δήλωση πρόθεσης, αλλά όχι συγκεκριμένη δέσμευση από την Επιτροπή, όπως είπε ο κ. Λέπρι. Ωστόσο, ο ίδιος αποκάλυψε ότι ζητήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η μείωση των θέσεων φιλοξενίας από 20.000 σε 15.000 για το 2017 με βάση τις εκτιμώμενες ανάγκες.
Στόχος πάντως της Ύπατης Αρμοστείας από το 2018 και έπειτα, είναι να αναλάβει το ελληνικό κράτος, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, τη διαχείριση του προγράμματος φιλοξενίας, «αλλά ιδανικά ο τρόπος μετάβασης να γίνει προοδευτικά».
Οικονομικός έλεγχος
Όπως διευκρίνισε ο κ. Λέπρι, τις προηγούμενες ημέρες ολοκληρώθηκε ο τρίτος έλεγχος (audit) της Ύπατης Αρμοστείας για το 2016 από μέλη του Ελεγκτικού Συμβουλίου της Γερμανίας, που αφορά σε όλα τα επιχειρησιακά σκέλη της οργάνωσης. «Είμαστε δημόσιος οργανισμός και πρέπει να ακολουθούμε όλες τις διαδικασίες», είπε χαρακτηριστικά.
Σχετικά με τις συνεργαζόμενες μη κυβερνητικές οργανώσεις, η Ύπατη Αρμοστεία θα προχωρήσει σε επιπλέον έλεγχο για όλους τους εταίρους της για το 2016, τον οποίο θα κάνει γνωστή ελεγκτική εταιρεία.
Mετακινήσεις στην ενδοχώρα
Τον Ιανουάριο του 2017 μετακινήθηκαν από τα νησιά στην ενδοχώρα 1.130 άτομα, ενώ μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και έπειτα, ο μέσος όρος των ημερήσιων αναχωρήσεων για την ενδοχώρα ανέρχονταν σε 15. Ο κ. Λέπρι απέδωσε την αύξηση του αριθμού των μετακινήσεων στο γεγονός ότι «γίνεται μεγάλη προσπάθεια να μειωθεί ο αριθμός των προσφύγων στα νησιά».
