Προειδοποιήσεις για περισσότερα μπλακ άουτ παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια

Η σύγχρονη ζωή χωρίς ηλεκτρισμό -δηλαδή χωρίς κομπιούτερ και τηλεόραση, χωρίς σηματοδότες στους δρόμους και μετρό, χωρίς κλιματιστικά κλπ- φαντάζει αδιανόητη. Όμως οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καλά θα κάνουν -παρά τις συνεχείς τεχνολογικές προόδους- να προετοιμάζονται για περισσότερα μπλακ άουτ ρεύματος στο μέλλον. Αυτή η ανησυχητική προειδοποίηση προέρχεται από μια νέα έρευνα, που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος θα γίνουν πιο συχνές, αλλά και πιο σοβαρές, τα επόμενα χρόνια.

Ο καθηγητής αρχιτεκτονικής Χιου Μπερντ του βρετανικού πανεπιστημίου του Λίνκολν και ο καθηγητής κοινωνιολογίας Στιβ Μάθιουμαν του νεοζηλανδικού πανεπιστημίου του Όκλαντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Social Space Scientific Journal", εκτιμούν ότι το πρόβλημα επιδεινώνεται σιγά σιγά από έναν συνδυασμό προβλημάτων τόσο στην πλευρά της ζήτησης ηλεκτρισμού (συνεχής αύξηση με εντεινόμενο ρυθμό διεθνώς), όσο και της προσφοράς (ηλεκτρικά δίκτυα όλο και πιο ευάλωτα).

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι τα όποια σημερινά προβλήματα με το ρεύμα δεν είναι παρά «πρόβες» γι’ αυτό που θα ακολουθήσει- και θα είναι σίγουρα χειρότερο. Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και τα ηλεκτρικά δίκτυα θεωρούνται κατ’ εξοχήν κρίσιμες και ζωτικές υποδομές για κάθε χώρα και για την ανθρωπότητα συνολικά. Όμως, σύμφωνα με την έρευνα, η προμήθεια των κοινωνιών με ρεύμα είναι πολύ λιγότερο διασφαλισμένη από ό,τι συνήθως πιστεύεται.

Η εγγυημένη παροχή ηλεκτρισμού απειλείται για διάφορους λόγους, όπως η σταδιακή εξαφάνιση της πρώτης ύλης των ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου κ.α.), η δυσκολία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να καλύψουν το κενό (τουλάχιστον για μια μεταβατική περίοδο), η γήρανση του εξοπλισμού των ηλεκτρικών δικτύων, τα ολόενα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα κ.α.

«Οι επενδύσεις για υποδομές (ηλεκτρισμού) στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ είναι λιγοστές και τα συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι πολύ πιο εύθραυστα από ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι», ανέφερε ο Στιβ Μάθιουμαν. Όπως είπε, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου το 2003 σχεδόν όλο το ηλεκτρικό δίκτυό της τέθηκε εκτός λειτουργίας εξαιτίας της πτώσης μόνο δύο δέντρων. «Η πραγματικότητα είναι άκρως ανησυχητική αν σκεφτεί κανείς την ολοένα αυξανόμενη αλληλεξάρτηση του κόσμου από τον ηλεκτρισμό», πρόσθεσε.

Αν και πολλά μπλακ άουτ οφείλονται σε τεχνικές βλάβες (από αστοχίες του ίδιου του συστήματος ή από εξωτερικούς- περιβαλλοντικούς παράγοντες), οι ερευνητές τονίζουν ότι συχνή αιτία είναι και η έλλειψη επαρκούς παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε μια χώρα. Η μελέτη θέτει το ερώτημα: αν ήδη η προσφορά ηλεκτρισμού δυσκολεύεται να καλύψει τη ζήτηση, τι θα γίνει σε μερικά χρόνια, όταν εκτοξευτεί διεθνώς η χρήση των κλιματιστικών και των λοιπών συσκευών θέρμανσης- ψύξης, αλλά και των ηλεκτρικών οχημάτων;

Τις τελευταίες δεκαετίες, σχεδόν σε όλο τον κόσμο, τα κλιματιστικά αποτελούν την κυριότερη αιτία για την αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος, κυρίως το καλοκαίρι (αλλά και τον χειμώνα). Καθώς χώρες με τεράστιο πληθυσμό, όπως η Κίνα και η Ινδία, ακολουθούν σιγά σιγά τις ίδιες συνήθειες με τους Δυτικούς, το πρόβλημα αναμένεται να γίνει δυσεπίλυτο στο μέλλον.

Σύμφωνα με τον Χιου Μπερντ, «εκτιμάται ότι η ενεργειακή ζήτηση για κλιματιστικά το 2100 θα είναι 40 φορές μεγαλύτερη από ό,τι ήταν το 2000 και, παράλληλα, θα υπάρχει πλέον μια συνεχώς διευρυνόμενη αγορά για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Συνεπώς οι δυτικές κοινωνίες είναι αντιμέτωπες με ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα: εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την ηλεκτρική ενέργεια, όμως η προσφορά δυσκολεύεται να καλύψει τη ζήτηση, με δεδομένη την αύξηση του πληθυσμού και τη συνεχιζόμενη διείσδυση όλο και περισσότερων ηλεκτρικών συσκευών στα σπίτια μας, στους χώρους εργασίας και στα άλλα κοινωνικά περιβάλλοντα».

Η έρευνα εκτιμά ότι ήδη, μόνο στις ΗΠΑ, οι ετήσιες ζημιές από τα κατά καιρούς μπλακ άουτ φθάνουν τα 180 δισεκατομμύρια δολάρια. Στο κόστος αυτό πρέπει να προστεθούν ευρύτερες μη κοστολογημένες ανησυχίες, όταν κόβεται το ρεύμα, όπως η ασφάλεια των τροφίμων, η αύξηση της εγκληματικότητας, οι δυσκολίες στις μεταφορές ανθρώπων και εμπορευμάτων, το περιβαλλοντικό κόστος από τη χρήση του πετρελαίου ως εναλλακτικής πηγής ενέργειας κ.α.