Euroworking Group: Λιτότητα μέχρι το 2023 με στόχο τη συμφωνία στις 22 Μαΐου

Δεσμεύσεις για λιτότητα διαρκείας και υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από το 3,5% που θα εφαρμοστούν και πέραν από το 2021 που προβλέπει το νέο Μεσοπρόθεσμο που ψηφίζεται την Πέμπτη στη Βουλή (έως και το 2023 ενδεχομένως) ζήτησε από την ελληνική αντιπροσωπεία το «κονκλάβιο» του Euroworking Group. Στόχος παραμένει η τελική συμφωνία στο Eurogroup της 22ας Μαΐου που θα φέρει την επόμενη δόση –αν και η ελάφρυνση του χρέους μπορεί να περιμένει λίγο καιρό ακόμα. 
 
Ωστόσο ανησυχίες προκαλεί και στους δανειστές ακόμη -ειδικά στο ΔΝΤ- η δέσμευση της κυβέρνησης για παραγωγή πολύ υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων (έως 5,5% του ΑΕΠ!) για τα επόμενα πολλά χρόνια, όπως προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο που σχεδίασε και κατέθεσε η κυβέρνηση. Στελέχη του Ταμείου θεωρούν πως τα πλεονάσματα εξασθενίζουν την επιχειρηματολογία του ΔΝΤ που να αξιώνει ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ενώ απειλούν να κρατήσουν κολλημένη στον «πάτο» της ύφεσης την ελληνική οικονομία και για μια εξαετία ακόμη,  όπως φάνηκε ότι συνέβη και το 2016. 
 
Όλα αυτά πάντως μπήκαν χθες και στη ζυγαριά του Euroworking Group. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι  αξιωματούχοι διαπίστωσαν «σύγκλιση» στα προαπαιτούμενα και είπαν «ναι» στο νέο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που βαίνει προς ψήφιση. Η ζυγαριά όμως «έγειρε» προς την λύση για παράταση των πλεονασμάτων ως το 2023, δηλαδή 4-5 χρόνια χρόνια τουλάχιστον ακόμα μετά και το τέλος του προγράμματος. 

 

Σε τούνελ ξανά η οικονομία 

 
Και ενώ η συζήτηση για ελάφρυνση χρέους δεν αποκλείεται να τραβήξει έως και το 2018, ήδη αποδεικνύεται πως το υπερπλεόνασμα του 2016 κράτησε «υπό το μηδέν» την οικονομία και πέρυσι, αλλά και το α΄μισό του 2017. Προχθές μάλιστα, παρουσιάζοντας το νέο Μεσοπρόθεσμο, το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών υποβάθμισε τις προβλέψεις του για την Ανάπτυξη φέτος, από 2,7% που υπολόγιζε τον Δεκέμβριο, σε μόλις 1,8% του ΑΕΠ ήδη (-0,9% ή 1,6 δισ. ευρώ). 
 
Το ΔΝΤ –και όχι μόνον- θεωρεί πως με «αποστεωμένη» την πραγματική οικονομία που μοιάζει να έχει πέσει σε «κώμα», το μόνο που καταφέρνει η χώρα είναι να συντηρεί τα πλεονάσματα του κράτους. Άγνωστο όμως  μέχρι πότε. 
 
Αποκαλυπτικά είναι τα πρώτα στοιχεία που ήλθαν χθες από την ΕΛΣΤΑΤ και το υπουργείο Οικονομικών και για το 2017. Την ώρα που η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωνε ότι συνεχίστηκε και φέτος η ύφεση, το υπουργείο Οικονομικών παρουσίαζε τεράστιο πλεόνασμα για το α΄τετράμηνο –αλλά μικρότερο από αυτό που η κυβέρνηση υπολόγιζε να επιτύχει. Οι κρατικές εισπράξεις είχαν υστέρηση 5,1% σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού και το πλεόνασμα διέσωσε η «στάση πληρωμών» του δημοσίου στους ιδιώτες στους οποίους οφείλει αλλά δεν πληρώνει. 
 

«Κολλημένοι» στον πάτο

 Σε μια στάσιμη οικονομία, που το 2018 θα έχει χάσει 29 δισ. λόγω της ύφεσης και χωρίς εμφανή ένδειξη για πραγματική Ανάπτυξη (από το εσωτερικό τουλάχιστον)  η χώρα «τρώει τις σάρκες της» για να συντηρεί το Κράτος πλεονάσματα.
 
Η τάση αυτή μονιμοποιείται και για τα επόμενα αρκετά χρόνια ως το 2021 (ή και το 2023) με βάση τη νέα συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές.
 
Η κατάσταση αποτυπώνεται στα χθεσινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του υπουργείου Οικονομικών ως εξής:
 
α)    Η ύφεση βαθαίνει και η οικονομία βρίσκεται σήμερα στο χειρότερο σημείο της τελευταίας δεκαετίας. Στο α΄τρίμηνο του 2015 ο όγκος της Οικονομίας μετρήθηκε στα 46,323 δις. ευρώ. Το α΄τρίμηνο του 2016 ήταν το χειρότερο τουλάχιστον από το 2008 και μετά, πέφτοντας στα 45,994 δισ. ευρώ. Το α΄τρίμηνο φέτος έσπασε όλα τα ρεκόρ, αφού ήταν ακόμα χειρότερο και από το αντίστοιχο περσινό αφού μετρήθηκε στα 45,760 δισ. ευρώ (σε εποχικά διορθωμένα μεγέθη). 
 
β) την ίδια στιγμή το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αποκάλυπτε ότι τον Απρίλιο άνοιξε «τρύπα» 1 δισ. ευρώ στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από επενδύσεις.  Έλλειψαν 411 εκατ. ευρώ από έσοδα αποκρατικοποιήσεων  και 666 εκατ. ευρώ έσοδα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Έτσι τα καθαρά έσοδα είχαν υστέρηση 5% έναντι των στόχων. Ωστόσο η υπερφορολόγηση συνεχίζεται, με εμφανή σημάδια κόπωσης των εσόδων.
 
γ) το πρωτογενές πλεόνασμα 1,7 δισ. (μικρότερο από τα 1,9 δισ. ευρώ πέρυσι) προέκευψε στο τετράμηνο επειδή «πάγωσαν» κρατικές δαπάνες 1,728 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί . Όπως ανακοίνωσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εχθές, ανήλθαν σε 16,442 δισ. ευρώ αντί για 18,170 δισ. ευρώ. Έτσι το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε στα 1,735 δις ευρώ. 
 

Κόβουν συντάξεις, χάνονται επενδύσεις

  
Σημασία έχει όμως και από πού έλειψαν τα λεφτά αυτά:  1,159 δισ. ευρώ προήλθαν, κυρίως, από οι πληρωμές ​σε νοικοκυριά, δικαιούχους επιδομάτων και συντάξεων, καθώς και από Επενδύσεις. 
 
Συγκεκριμένα καταβλήθηκαν λιγότερα σε σχέση με όσα προϋπολόγιζε το υπουργείο Οικονομικών:
 
-          169 εκατ. ευρώ για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης,
 
-          134 εκατ. ευρώ για αποδοχές και συντάξεις,
 
-          55 εκατ. ευρώ για τα επιδόματα πολυτέκνων.
 
Μειωμένες ήταν επίσης:​
 
-              οι επιχορηγήσεις Υγείας (νοσοκομείων και ΠΕΔΥ) κατά 85 εκατ. ευρώ,
 
-              οι επιδοτήσεις στη Γεωργία κατά 150 εκατ. ευρώ,
 -             οι αποδόσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 332 εκατ. ευρώ
 
-              οι δαπάνες για Δημόσιες Επενδύσεις (ΠΔΕ) κατά 569 εκατ. ευρώ ( ανήλθαν σε μόλις 535 εκατ. ευρώ αντί 1,1 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος δαπάνης στον προϋπολογισμό).
 
 

Υπερπλεονάσματα «καταπίνουν» την Ανάπτυξη

  
Και στην ιδανική περίπτωση που όλα θα πηγαίνουν «κατ’ευχήν» -όπως προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο- ως το 2021 ή 2023, το κράτος ετοιμάζεται να «καταπιεί» την Ανάπτυξη που προβλέπει η κυβέρνηση πως θα υπάρξει!
 
Στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2018-2021 (που είναι και η βάση στην οποία στηρίζονται τα σενάρια που προβλέπει το πολυνομοσχέδιο) μέγα μέρος της μελλοντικής αύξησης στο ΑΕΠ, προβλέπεται πως προορίζεται να καταλήγει στα κρατικά ταμεία και μόνον. 
 
Για το 2018, για παράδειγμα, το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει ότι θα αυξηθεί το ονομαστικό ΑΕΠ της χώρας κατά 5,541 δισ. ευρώ (με ρυθμό ανάπτυξης 2,4%). Την ίδια στιγμή, για την ίδια χρονιά, υπολογίζει να πετύχει αύξηση στο πρωτογενές πλεόνασμα 3,4 δισ. ευρώ (στα 6,571 δισ. από 3,171 δισ. το 2017).
 
Και αν δηλαδή πέσει μέσα στην πρόβλεψη για Ανάπτυξη,  τα δύο τρίτα της (το 62% των 5,541 δισ. ευρώ) θα τα έχει δεσμεύσει το ελληνικό δημόσιο.
 
Όσο όμως η Οικονομία δεν μπορεί να «σηκώσει κεφάλι», δεν έρχονται «φρέσκο χρήμα»  και Ανάπτυξη, τότε το μόνο που θα συνεχίσει να συμβαίνει είναι απλώς να αλλάζουν «τσέπη» τα λεφτά που ήδη υπάρχουν (από τους πολίτες και την αγορά προς το κράτος), αλλά και αυτά διαρκώς θα λιγοστεύουν (ύφεση).  Πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ κατέδειξε ότι τα νοικοκυριά ξόδεψαν 10 δισ. ευρώ παραπάνω από το διαθέσιμο εισόδημά τους για να ζήσουν και να πληρώνουν φόρους,  προφανώς αφαιμάζοντας τις αποταμιεύσεις τους, για όσο καιρό τουλάχιστον αυτές ακόμη υπάρχουν.