Διαπραγματεύσεις για κατώτατο μισθό: Ελεύθερες μεν, υπό εποτεία δε

«Καινά δαιμόνια» για τον κόσμο της εργασίας εισάγει το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που θα παρουσιάσει αύριο ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος, θέτοντας υπό επιτροπεία τους κοινωνικούς εταίρους που διαβουλεύονται για τον κατώτατο μισθό και υποδεικνύοντας στους εργοδότες να μην πληρώνουν τους μη απεργούς εφόσον λαμβάνει χώρα απεργία στην επιχείρηση. 

Από την άλλη πλευρά, οι εμπειρογνώμονες εμφανίζονται προστατευτικοί ως προς τους νέους περιορίζοντας στα δύο χρόνια την «ποινή» να αμείβονται με μειωμένο κατώτατο μισθό. 

Ειδικότερα, μέλη της επιτροπής πιστεύουν ότι ο κατώτατος μισθός των νέων (510 ευρώ μικτά) θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα μειωμένο κατώτατο μισθό βάσει εργασιακής εμπειρίας με ανώτατη διάρκεια τα δύο έτη. Επιπλέον η επιτροπή προτείνει την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων έστω και «υπό αυστηρότερες» προϋποθέσεις.

«Έγινε προσπάθεια να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύγκλιση απόψεων – τονίζει στο protothema.gr ο καθηγητής εργατικού δικαίου κ. Γιάννης Κουκιάδης που είναι και ο μόνος Έλληνας ο οποίος συμμετείχε στην επιτροπή – Από τα 12 σημεία του πορίσματος , στα 7 υπάρχει ομοφωνία. Για την αμοιβή των νέων κάτω των 25 προτείναμε την εναλλακτική λύση του μισθού βάσει της εμπειρίας καθώς η διάταξη που ισχύει προσκρούει στην απαγόρευση των διακρίσεων . Όσο για το δικαίωμα των εργοδοτών να μην καταβάλλουν μισθούς σε μη απεργούς εργαζόμενους με βάση το άρθρο 656 του αστικού Κώδικα , ισχύει και σήμερα και αποτελεί νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων.

Τα βασικότερα σημεία του πορίσματος προβλέπουν

Κατώτατος μισθός : Η πλειοψηφούσα άποψη είναι να καθορίζεται από το 2018 στο πλαίσιο ελεύθερων διαπραγματεύσεων από τους κοινωνικούς εταίρους. Ωστόσο προτείνεται τη διαδικασία να εποπτεύει συμβουλευτική επιτροπή η οποία θα καθορίζει σε ποιο εύρος τιμών θα κινείται η διαβούλευση ανάλογα με την κατάσταση της οικονομίας , την ανεργία και την ανταγωνιστικότητα. Στόχος είναι να μην βγαίνουν εκτός ορίων τα αιτήματα των συνδικάτων. Η μειοψηφούσα άποψη προτείνει να εξακολουθήσει να καθορίζεται ο κατώτατος μισθός από το κράτος ύστερα, όμως, από διαβούλευση με τις εργοδοτικές οργανώσεις και τη ΓΣΕΕ.

Επαναφορά της αρχής της ευνοϊκότερης (για τον εργαζόμενο) ρύθμισης. Η πλειοψηφία υποστηρίζει ότι οι μισθολογικές συμφωνίες δεν μπορεί να προβλέπουν χαμηλότερες αποδοχές από το υψηλότερο επίπεδο εθνικών/κλαδικών συμβάσεων, εκτός αν οι κοινωνικοί εταίροι συμφωνήσουν να υπάρχουν ρήτρες που θα επιτρέπουν προσωρινές παρεκκλίσεις σε περίπτωση έκτακτης οικονομικής ή οικονομικών - χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων.  Δίνεται χώρος δηλαδή για την υπογραφή επιχειρησιακών συμβάσεων σε περίπτωση οικονομικής δυσπραγίας . Ωστόσο κάποια μέλη πρότειναν να διευρυνθεί η δυνατότητα ευελιξίας των μισθών και να υπερισχύουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις.

Επέκταση συμβάσεων: Στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές , η ελληνική πλευρά θα ζητήσει να επανέλθει η αρχή της επεκτασιμότητας των συμβάσεων που είχε καταργηθεί. Το 2ο μνημόνιο επέβαλε, οι όροι των συμβάσεων εργασίας να δεσμεύουν μόνο τα μέλη των εργοδοτικών ενώσεων. Δηλαδή ο εργοδότης που αποχωρεί από την ένωσή του δεν είναι υποχρεωμένος να τηρήσει τη συμφωνία.

Το πόρισμα υποστηρίζει ότι οι αντιπροσωπευτικές συλλογικές συμβάσεις που «καλύπτουν» το 50% των εργαζομένων μπορούν να επεκτείνονται με απόφαση του υπουργού Εργασίας, μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους. Αρκεί να αποδεικνύεται με αξιόπιστη παρακολούθηση ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που υπογράφουν τις συμβάσεις έχουν ως μέλη τους το 50% των απασχολουμένων, ανά κλάδο ή επάγγελμα).

Επιπλέον η επιτροπή προτείνει να επεκτείνονται οι συμβάσεις σε περίπτωση στρέβλωσης του ανταγωνισμού, αίτημα που έχει διατυπώσει και ο ΣΕΒ  και στην περίπτωση δημόσιου συμφέροντος.

Ομαδικές Απολύσεις 

Η επιτροπή εκτιμά ότι σημαντικό ρόλο θα παίξει η απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου για την υπόθεση της Lafarge - ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ και τονίζει ότι οι ομαδικές απολύσεις θα πρέπει να ρυθμίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν ένα εργαλείο προσαρμογής των επιχειρήσεων σε περιόδους οικονομικής κρίσης.  Προτείνεται ωστόσο και εναλλακτική λύση που δεν είναι άλλη από τη  διεύρυνση των μορφών ελαστικής εργασίας και το μειωμένο ωράριο προκειμένου να αποφευχθούν οι ομαδικές απολύσεις.

Η επιτροπή  θέτει προθεσμία δύο ετών για «να δοκιμαστεί στην πράξη» η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία την οποία δέχεται «ως έσχατο μέτρο» ενώ υποστηρίζει  ότι η μετενέργεια των συμβάσεων που λήγουν θα πρέπει να είναι για επιπλέον έξι μήνες, αν οι κοινωνικοί εταίροι δεν καθορίσουν οι ίδιοι το χρονικό διάστημα ισχύος των όρων της σύμβασης που εκπνέει.

Το πόρισμα συμπεραίνει επίσης ότι δεν χρειάζονται αλλαγές στους κανόνες προκήρυξης  της απεργίας ούτε υπάρχει ανάγκη να αρθεί η απαγόρευση της ανταπεργίας (lock out). Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο Έλληνας νομοθέτης μπορεί να διευκρινίσει πως ο εργοδότης, κάνοντας χρήση του άρθρου 656 του Α.Κ., έχει τη δυνατότητα να μην πληρώσει τους μη απεργούς εργαζόμενους εφόσον δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους, επειδή λαμβάνει χώρα απεργία στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση (υπάρχουν ανάλογες αποφάσεις δικαστηρίων).