Ο εικαστικός Χανκ Γουίλις Τόμας ανατρέπει τις διαφημίσεις, με οξύ πολιτικό σχόλιο

Τι μπορεί να κάνει ένας καλλιτέχνης με μια διαφήμιση χωρίς να είναι πια διαφήμιση; Ο Χανκ Γουίλις Τόμας για δεύτερη φορά μετά το πρώτο «πείραμά του» το 2008 «ξεγυμνώνει» διαφημιστικά πόστερ από τα εταιρικά λογότυπα και σλόγκαν και δημιουργεί ένα εικαστικό γεγονός.

Το 2008 κεντρικός άξονας ήταν η απεικόνιση στις διαφημιστικές καταχωρίσεις των Αφροαμερικανών από την χρονολογία της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μέχρι την εκλογική νίκη του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.
 
Στο νέο του εγχείρημα επέλεξε ως θέμα την εικόνα της λευκής γυναίκας, όπως αυτή πέρασε στη διαφήμιση τα τελευταία εκατό χρόνια, 1915-2015. Η τεχνική απλή: Ο Τόμας επιλέγει μία από τις χαρακτηριστικές διαφημίσεις της κάθε χρονιάς, αφαιρεί οποιοδήποτε στοιχείο του διαφημιστικού πόστερ που θυμίζει ότι είναι διαφήμιση και φέρνει σε πρώτο πλάνο την εικόνα η οποία στην αρχική καταχώρηση αποτελεί ένα μόνο από τα συστατικά στοιχεία του μηνύματος.
 
Το αποτέλεσμα λειτουργεί σαν μια εντυπωσιακή ρετροσπεκτίβα της γυναικείας απελευθέρωσης αφενός, αλλά και της κυριαρχίας του σεξισμού και των καθιερωμένων προτύπων περί της απεικόνισης της γυναίκας. Βλέποντας τις εικόνες, γυμνές από το γραφιστικό περιβάλλον του διαφημιστικού μηνύματος, δυσκολεύεται κανείς να αποφασίσει αν τελικά η θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία είναι καλύτερη ή χειρότερη.
 
Τι άλλαξε λοιπόν από την καλοντυμένη οικοδέσποινα του πόστερ του 1915, έτους αφετηρίας της συλλογής, μέχρι τα «ανέμελα» σέξι κορίτσια με τις προκλητικές πόζες της τελευταίας φωτογραφίας της σειράς, παραγωγής 2015;

 
'Αλλαξαν πολλά σίγουρα. Κι ενδιάμεσα βρίσκει κανείς πολλά στοιχεία για το πώς σταδιακά μια σειρά από στερεότυπα για τον ρόλο και τη θέση της γυναίκας πέρασαν στην ιστορία ή έστω άρχισαν να αμφισβητούνται. Από την απόλυτη οικοδέσποινα του '15, περνάμε στη γυναίκα - οδηγό το 1920, για να φτάσουμε μέχρι και τη γυναίκα - εργαζόμενη που αφήνει τον άντρα της στο σπίτι με το παιδί για να πάει στη δουλειά. Εξέλιξη όμως που δεν συντελείται σε ευθεία γραμμή, αλλά μάλλον με συνεχείς κύκλους, βήματα προόδου πισωγυρίσματα και αντιφάσεις.
 
Από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες που αναδεικνύει η έκθεση, είναι η εικόνα της γυναίκας κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια που καλύπτει. Στα χρόνια που από τη μια έχουμε το γυναικείο κίνημα να σημειώνει άλματα και από την άλλη το γυναικείο σώμα να γίνεται με όλο και πιο πρόδηλο τρόπο, αντικείμενο και μέσο πρόκλησης με στόχο τη διέγερση κυρίως των σεξουαλικών ενστίκτων του πελάτη - καταναλωτή.
 
Η κυριαρχία του σεξισμού και των ρατσιστικών προτύπων δεν είναι δα και κάποια τρομερή αποκάλυψη. Εκείνο όμως που ο Τόμας κάνει μέσα από την επιλεκτική ματιά του είναι να προσφέρει στον θεατή της έκθεσής του ένα πρώτης τάξης ερέθισμα να αναλογιστεί πάνω στο «μήνυμα πίσω από το μήνυμα», το υπονοούμενο δηλαδή που στόχο έχει να «γαργαλίσει» τον καταναλωτή, χωρίς όμως να τον προβληματίσει. Και η συναρπαστική αυτή στοίχιση εικόνων που διαπερνούν έναν ολόκληρο αιώνα, καταφέρνει αυτό ακριβώς: Απογυμνωμένες από το καθεαυτό διαφημιστικό μήνυμα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με εικόνες που το «υποδόριό» τους νόημα βρίσκεται πια μπροστά στο γυμνό μάτι.
 
Ο Τόμας, με επιτυχία ανασύρει το «ύπουλο» μήνυμα που στόχος του διαφημιστή είναι πάντα να περάσει στο μυαλό από την πίσω πόρτα.