Θαυμασμός για το μεγαλείο των Καρυάτιδων

Έχοντας συνηθίσει στις αποκαλύψεις από την ανασκαφή της Αμφίπολης -και βέβαια παραμένοντας λαίμαργοι και απαιτητικοί για ακόμη περισσότερες- μας «ξέφυγε» το πόσο σημαντική ήταν η χθεσινή ενημέρωση του υπουργείου Πολιτισμού.

Το «μας» αναφέρεται σε όλους όσοι παρακολουθούν την εξέλιξη της αρχαιολογικής έρευνας στον Τύμβο Καστά, σε όλους ανεξαιρέτως, είτε κατέχουν ειδική γνώση και ενδιαφέρον, είτε όχι.

Εχθές αποκαλύφθηκε, για πρώτη φορά, το πλήρες μέγεθος των Καρυάτιδων, μαζί με τα βάθρα τους, αποτυπωμένο στις φυσικές του αναλογίες σε σχέση με τον ταφικό θάλαμο. Ασχέτως με τις αντικρουόμενες εκδοχές για την ακριβή τους χρονολόγηση, τις ερμηνείες του συμβολικού τους ρόλου κ.λπ, η αποκάλυψη των Καρυάτιδων ήταν μια αποστομωτική διαβεβαίωση ότι, όχι μόνο οι ίδιες, αλλά το σύνολο του μνημείου είναι κάτι πραγματικά εξαιρετικό.

Θα μπορούσε η έρευνα να συνεχιστεί προς το εσωτερικό, με βασική προτεραιότητα τη διείσδυση στον τρίτο και τους όποιους επόμενους ταφικούς χώρους; Το ότι η διεπιστημονική ομάδα των ανασκαφέων προτίμησε να απελευθερώσει πλήρως από τις επιχώσεις τον πρώτο ταφικό θάλαμο, δίνει από μόνη της την απάντηση: Οι Καρυάτιδες προηγούνταν. Η εξήγηση για αυτό είναι κατά βάση τεχνική, καθώς το χώμα που καλύπτει τους επόμενους θαλάμους απαιτεί την εισαγωγή της γνωστής μεταφορικής ταινίας, καθώς οι εργάτες πλησιάζουν στα όρια της αντοχής τους βγάζοντας επί σχεδόν δύο μήνες τώρα τις επιχώσεις κυριολεκτικά «με το ζεμπίλι».

Παρόλ' αυτά, το γεγονός είναι ότι οι Καρυάτιδες επέβαλαν γενική σιγή με την πρώτη τους ολοκληρωμένη «δημόσια εμφάνιση». Ήταν χαρακτηριστική η γενικευμένη αμηχανία όλων όσοι γνωμοδοτούν, αναλύουν κ.λπ. ενώπιον ενός αρχαιολογικού ευρήματος που προκαλεί αυθόρμητη συγκίνηση και δέος. Οι Κόρες της Αμφίπολης, με το ανάστημα των 3,67 μέτρων και την μαρμάρινη αταραξία τους επέβαλαν την υποχρέωση του σεβασμού προς το πρόσωπό τους, ακριβώς επί τη εμφανίσει.



Σε ό,τι αφορά στην πρόοδο της ανασκαφής προς το εσωτερικό του Τύμβου, οι αρχαιολόγοι περιμένουν την αποχωμάτωση του τρίτου θαλάμου, η οποία θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει τις εκτιμήσεις τους ότι το μνημείο αναπτύσσεται υπογείως, πιθανώς δικαιολογώντας τις αιγυπτιακές επιρροές τις οποίες ενσωμάτωσε στον Τύμβο ο Δεινοκράτης ή όποιος επιφανής αρχιτέκτων τον σχεδίασε.

Σύμφωνα με μια θεωρία, εικάζεται ότι ο κύριος θάλαμος, ταφικός ή και όχι, ενδέχεται να μην βρίσκεται στο κέντρο του λόφου, αλλά μετατοπισμένος προς τα ανατολικά. Σε μια τέτοια θέση, ο/οι νεκροί, οι όποιοι «ένοικοι» κ.λπ. θα μπορούσαν να ατενίζουν την υδάτινη έκταση που δημιουργούσε ο Στρυμόνας, από τις παρυφές του Λόφου Καστά έως τη θάλασσα.