Πέντε θαλασσινές ιστορίες

“Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή- φωνή που μπαίνει μες την καρδιά μας και την συγκινεί και την ευφραίνει”, γράφει ο Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημά του “Φωνή απ’ τη Θάλασσα” (περιλαμβάνεται στα “αποκυρηγμένα” του) και πιθανότατα να μην υπάρχουν άλλα λόγια που να μαρτυρούν τόσο παραστατικά την παρηγοριά του κύματος, την αίσθηση της αλμύρας. Ανεξαρτήτως, πάντως των αισθημάτων και της διάθεσης που σας δημιουργεί η θέα του απέραντου γαλάζιου, καταμεσής του καλοκαιριού κι ενόψει διακοπών, σας παρουσιάζουμε πέντε λογοτεχνικά βιβλία, πέντε διαφορετικές ιστορίες που πρωταγωνιστεί η θάλασσα. 

Μυθιστορήματα κλασσικής και νέας λογοτεχνίας, εμπνευσμένα από το υγρό στοιχείο, μπορούν να “ταξιδέψουν” νοερά, όποιον θελήσει να αποχωριστεί για λίγο την καθημερινότητα του και να ανοιχτεί στα βαθιά νερά της γραφής. 

“Ο Ναυτικός Χάρτης” – Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε / Εκδόσεις Πατάκη

Ένας ναυτικός χωρίς καράβι, γνωρίζει μια παράξενη γυναίκα που έχει τις απαντήσεις σε ερωτήματα που κάποιοι άντρες θέτουν στον εαυτό τους από καταβολής κόσμου... Κυνηγοί ναυαγίων σε αναζήτηση του φαντάσματος ενός πλοίου που βυθίστηκε στη Μεσόγειο, προβλήματα γεωγραφικού πλάτους και μήκους των οποίων το μυστικό βρίσκεται κρυμμένο σε παλιές ρότες και ναυτικούς χάρτες, σε ναυτικά μουσεία, σε βιβλιοθήκες... Ποτέ η θάλασσα και η ιστορία, η επιστήμη της πλεύσης, η περιπέτεια και το μυστήριο δεν είχαν συνδυαστεί με τόσο αριστοτεχνικό τρόπο σ' ένα μυθιστόρημα όσο στο "Ναυτικό χάρτη". Από τον Μέλβιλ ως τον Στήβενσον και τον Κόνραντ, από τον Όμηρο ως τον Πάτρικ Ο' Μπράιαν, η λογοτεχνία της θάλασσας βρίσκεται στις σελίδες αυτής της σαγηνευτικής ιστορίας.

“Ο Γέρος και η Θάλασσα” – Έρνεστ Χέμινγουεϊ / Εκδόσεις Καστανιώτη

Ο Σαντιάγο, ένας γέρος μοναχικός ψαράς που οι άλλοι θεωρούν γρουσούζη, θα δώσει τη μεγαλύτερη κι ίσως την τελευταία μάχη του με τον μεγάλο ξιφία στα ανοιχτά της Κούβας. Θα χρησιμοποιήσει όλη τη μαστοριά, το μυαλό και την τέχνη του. Τρεις μέρες θα κρατήσει η μάχη κι ο Σαντιάγο θα νικήσει. Όταν αργά την τρίτη νύχτα, θα μπει στο λιμάνι, δίπλα στη μικρή του βάρκα θα πλέει μονάχα το άσπρο κόκαλο από το τεράστιο ψάρι που καταβρόχθισαν στη διαδρομή τους οι καρχαρίες. Μια σημαντική στιγμή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ένα από τα αξεπέραστα έργα του μεγάλου νομπελίστα συγγραφέα, το σπουδαιότερο ίσως κείμενο που γράφτηκε ποτέ για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

“Σκοτεινός Αρκτικός” – Ίαν ΜακΓκουάϊρ / Εκδόσεις Ψυχογιός

Ο Χένρι Ντραξ είναι μέλος του πληρώματος του φαλαινοθηρικού «Volunteer», που ξεκινά από το Γιόρκσερ για τα νερά του Αρκτικού Κύκλου. Στην αποστολή συμμετέχει για πρώτη φορά και ο Πάτρικ Σάμνερ, πρώην στρατιωτικός χειρουργός, με κακή φήμη και καθόλου χρήματα. Μην έχοντας καλύτερη επιλογή, αποφασίζει να αποπλεύσει μαζί με το υπόλοιπο πλήρωμα ως γιατρός του πλοίου, σε αυτό το καταδικασμένο, βίαιο, βρόμικο ταξίδι. Καθώς η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο ανδρών κλιμακώνεται με φόντο το παγωμένο σκότος του αρκτικού χειμώνα, ένα είναι το ερώτημα: Ποιος θα επιβιώσει μέχρι την άνοιξη; 

“Το φως ανάμεσα στους Ωκεανούς” - Μ. Λ. Στέντμαν / Εκδόσεις Πατάκη

Στον φάρο ενός μικροσκοπικού νησιού μισή μέρα με καράβι από τις ακτές της δυτικής Αυστραλίας, εργάζεται ο Τομ Σέρμπουρν, που έχει επιζήσει από τη φρίκη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Στο πλευρό του έχει τη νεαρή γυναίκα του, την Ίζι, με την οποία ζει την απόλυτη ευτυχία του έρωτα, που μόνο ένα πράγμα φαίνεται να σκιάζει τη σχέση τους: το γεγονός ότι δε θα μπορέσουν να κάνουν τελικά παιδιά...

Ώσπου ένα απριλιάτικο πρωινό στην παραλία τους, η θάλασσα ξεβράζει μια βάρκα. Μέσα στη βάρκα αυτή υπάρχει το άψυχο σώμα ενός άντρα κι ένα μωρό που κλαίει γοερά... Ξεκομμένοι από τον έξω κόσμο, ο Τομ και η Ίζι θ’ αψηφήσουν τους κανόνες της λογικής και τους νόμους των ανθρώπων και θα ακολουθήσουν την καρδιά τους...
(Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Ντέρεκ Σιάνφρανς) 

“Μικρά Αγγλία” – Ιωάννα Καρυστιάνη / Εκδόσεις Καστανιώτη

Η πολυβραβευμένη ιστορία της Καρυστιάνη, ...διαθέτει ναυτικό φυλλάδιο και μας ταξιδεύει επί μία εικοσαετία μεταφέροντας θαλασσοδαρμένους άντρες και γυναίκες στους μεγάλους ή ασήμαντους πλόες της ζωής, από τη Σουραμπάγια στα βυσσινοχώραφα της Άνδρου, κι από τις συμμαχικές νηοπομπές κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου, στη Ρίβα και στο λευκό διώροφο των Σαλταφέρων με το τσιγκούνικο ταβάνι, που σαν απλωμένο τουλπάνι “έσταζε” τους ήχους του απάνω σπιτιού και μαζί τους ήχους του έρωτα στο πανομοιότυπο κάτω σπίτι, είκοσι τέσσερις λεπτές κυπαρισσοσανίδες που ρήμαξαν ζωές.
(Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Παντελή Βούλγαρη).