Περιπατητές στο Λύκειο του Αριστοτέλη

Σε έναν ξεχωριστό χώρο θα πραγματοποιηθεί η παράσταση «Ρήσος» της Κατερίνας Ευαγγελάτου που κάνει πρεμιέρα στις 7 Ιουλίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Στο Λύκειο του Αριστοτέλη, στην οδό Ρηγίλλης στο κέντρο της Αθήνας, οι θεατές θα γίνουν περιπατητές μιας άλλης εποχής και θα μπουν στα ενδότερα του Ρήσου μέσω της Πραγματείας περί Ενυπνίων από τα Μικρά φυσικά του Αριστοτέλη.

Αν και ο Ρήσος είναι ένα έργο που ακόμα οι μελετητές δυσκολεύονται να κατατάξουν, περιέχει στοιχεία σατυρικού δράματος, κωμωδίας στα όρια της παρωδίας πολλές φορές, αλλά και δράματος, και είναι βασισμένο στη ραψωδία Κ της Ιλιάδας. Ξεκινά με ύφος ιλαρό και καταλήγει σε τέλος δραματικό, γλιστρώντας από το ένα είδος στο άλλο με την ελευθερία που έχουν τα όνειρα.

Το μυστήριο με τον συγγραφέα παραμένει μέχρι σήμερα άλυτο. Ορισμένοι το αποδίδουν στον Ευριπίδη, άλλοι σε μεταγενέστερο μιμητή του αλλά κανείς δεν μπορεί να το αποδείξει με σιγουριά. Το έργο ξεκινά και τελειώνει στο σκοτάδι και αποτελεί το μοναδικό σωζώμενο έργο της αρχαίας ελληνικής θεατρικής παραγωγής που διαδραματίζεται αποκλειστικά νύχτα.

Ετσι οι θεατές θα εισέρχονται στο χώρο από τη Ρηγίλλης και τα πρώτα 20 λεπτά της παράστασης θα παρακολουθούν δρώμενα που βασίζονται στην Πραγματεία περί Ονείρων του Αριστοτέλη. Με άνετα υποδήματα, όπως συμβουλεύει η παραγωγή, οι θεατές θα βαδίζουν καθοδηγούμενοι από τους ηθοποιούς-ξεναγούς στην καρδιά του χώρου. Μέσα από τον περίπατο και την πραγματεία για τα όνειρα, αρχίζει να ξετυλίγεται και ο ΡΗΣΟΣ.



Η όλη σκηνοθετική σύλληψη βλέπει το έργο σαν ένα όνειρο του Εκτορα, κατά την ταραγμένη νύχτα μετά την νικηφόρα μάχη του ενάντια στους Ελληνες. Ενα όνειρο που μεταμορφώνει τους ήρωες του Τρωικού πολέμου σε παιδιά που παίζουν πόλεμο σε έναν αρχαιολογικό χώρο και, ενώ ξεκινάει από την κωμωδία, καταλήγει στο δράμα. Την ίδια στιγμή, κινείται από τη νοσταλγία του παιδικού παιχνιδιού μέσα σε έναν απέραντο έρημο τόπο μέχρι τον εφιάλτη της ωμής πραγματικότητας που αποκαλύπτει θάνατο και βία.

Η παράσταση αποτελεί μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών με την εταιρεία Λυκόφως του Γιώργου Λυκιαρδόπουλου, για την πραγματοποίηση της οποίας συνεργάστηκαν πολλοί σημαντικοί φορείς, όπως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το Ωδείο Αθηνών, η Λέσχη Αξιωματικών και το Βυζαντινό Μουσείο. Η παράσταση πραγματοποιείται με την άδεια του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου [ΚΑΣ].

Τη μετάφραση του έργου έχει επιμεληθεί ο Κώστας Τοπούζης και τη χορογραφία η Πατρίσια Απέργη, ενώ συμμετέχει η τάξη κρουστών του Δημήτρη Δεσύλλα από το Ωδείο Αθηνών. Στην παράσταση παίζουν αλφαβητικά: Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Ορφέας Αυγουστίδης, Αντριάν Κολαρίτζ, Γιώργος Κουτλής, Ερρίκος Μηλιάρης, Αργύρης Πανταζάρας, Λευτέρης Πολυχρόνης, Δημόκριτος Σηφάκης, Ουσίκ Χανικιάν, Ηλίας Χατζηγεωργίου.

Ο αρχαιολογικός χώρος Λύκειο του Αριστοτέλη

Στην οδό Ρηγίλλης, στο κέντρο της Αθήνας, στον χώρο νότια του Σαρόγλειου Μεγάρου και βόρεια του Ωδείου Αθηνών, έχουν αποκαλυφθεί τα κατάλοιπα της παλαίστρας ενός από τα πρώτα γυμνάσια της αρχαίας Αθήνας, του γυμνασίου του Λυκείου. Η περιοχή φαίνεται ότι είχε πάρει το όνομά της από το Ιερό του Λυκείου Απόλλωνος, που προϋπήρχε του γυμνασίου αλλά δεν έχει ακόμη εντοπιστεί. Ο Λύκειος Απόλλων λατρευόταν στην περιοχή από τους πανάρχαιους χρόνους, ίσως ως ποιμενικός θεός, προστάτης των κοπαδιών από τους λύκους.

Η παλαίστρα του Λυκείου, χώρος προπόνησης των αθλητών στην πάλη, στην πυγμαχία και στο παγκράτιο (συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας) έχει αποκαλυφθεί σε έκταση 2,5 στρεμμάτων. Πρόκειται για ένα μεγάλο κτίριο, το οποίο θεμελιώθηκε στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. και διατηρήθηκε, με επισκευές και προσθήκες, για περίπου επτά αιώνες, ως τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., οπότε και εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Το κτίριο αποτελείται από μία εσωτερική αυλή που περιβάλλεται στις τρεις πλευρές της από στοές πίσω από τις οποίες αναπτύσσονται με αξιοπρόσεκτη συμμετρία ευρύχωρα, ορθογώνια δωμάτια. Η κεντρική είσοδος στην παλαίστρα ήταν πιθανόν στη νότια πλευρά της, που δεν έχει ερευνηθεί ακόμα. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατασκευάστηκε στη βόρεια πλευρά της αυλής δεξαμενή ψυχρού λουτρού για τους αθλητές, με αψιδωτές τις στενές πλευρές της. Στην ίδια περίοδο εντάχθηκαν με απόλυτη συμμετρία στο βορειοανατολικό και βορειοδυτικό τμήμα της παλαίστρας τα λουτρά που πιθανότατα αντικατέστησαν τους προγενέστερους λουτρώνες των κλασικών χρόνων.

Συνυφασμένα με το θεσμό της γυμναστικής ως συστήματος εκπαίδευσης και με την έννοια του «καλό καγαθό», τα γυμνάσια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη φυσική και πνευματική αγωγή των νέων. Σταδιακά, εξελίχθηκαν σε σπουδαία πνευματικά κέντρα. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ιδρύθηκαν στα γυμνάσια οι πρώτες φιλοσοφικές σχολές, κατ΄ ουσίαν τα πρώτα Πανεπιστήμια: στην περιοχή του Λυκείου ίδρυσε, το 335 π.Χ. τη σχολή του ο Αριστοτέλης και δίδαξε για περίπου δώδεκα χρόνια, τα πιο δημιουργικά της ζωής του.