Η «Υγεία» του Κώστα Πανιάρα στο Μπενάκη

Επτά μήνες μετά τον θάνατό του Κώστα Πανιάρα , το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει την έκθεση «Υγεία – Fragile» την οποία είχε ο ίδιος προτείνει τον Ιούνιο του 2014. Στόχος του καλλιτέχνη ήταν να στηθούν δύο εγκαταστάσεις στους χώρους του κεντρικού κτιρίου στην Κουμπάρη και δύο επιπλέον επιτοίχια γλυπτά, τα οποία δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Η έκθεση που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα, 25 Μαΐου, θα διαρκέσει μέχρι τις 28 Ιουνίου και για την πραγματοποίησή της ακολουθήθηκαν κατά γράμμα οι σαφέστατες σημειώσεις και υποδείξεις του Κώστα Πανιάρα.

Ο εικαστικός με τα γλυπτά του προσεγγίζει την παράλληλη πορεία της κεφαλής της Υγείας από την Τεγέα, ανάμεσα και δίπλα στα σπάνια εκθέματα του Μουσείου. Η σχέση του ίδιου με την κεφαλή της Υγείας από την Τεγέα της Αρκαδίας, που εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών και παλαιότερα ταυτιζόταν με την υγεία, δεν είναι καινούργια. Γεννημένος στην ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Σικυώνας, και με μακριά θητεία στο χώρο της ανεικονικής τέχνης και του έντονου χρώματος, ο Πανιάρας επί 30 χρόνια έκανε ένα δια βίου διάλογο με το παρελθόν, με αφορμή τη μαρμάρινη κεφαλή, και δημιουργούσε ιδιότυπα ανατρεπτικά έργα, στην αντανάκλαση των προσωπικών του βιωμάτων.

Οι κεφαλές, κυανές, κόκκινες, επίχρυσες ή επάργυρες, συνδυάζουν αισθητικές και χρονικές διαφορές, αρθρώνουν τον ιστό της συλλογικής μνήμης ανιχνεύοντας τη διαχρονική ανάγκη των ανθρώπων να διασφαλίσουν το αγαθό της υγείας. O Πανιάρας επανέφερε μέσα από σύγχρονα στοιχεία την υγεία ως νέο προσωπικό αποτύπωμα. Στην πρόταση του, που δεν περιλαμβάνει κανένα ζωγραφικό έργο, δημιουργούνται μικρές εστίες περίσκεψης και προσκυνήματος στον χώρο των προθηκών και των στηλών Μουσείου, μέσα από εκφραστικά ready made αντικείμενα - μικρών διαστάσεων.

Στόχος του καλλιτέχνη είναι ο διάλογος, η σύγκρουση, η συμμετοχή. Τα φτηνά και καθημερινής χρήσης υλικά που χρησιμοποιεί, όπως ο βαμμένος γύψος και οι διάφορες ρητίνες, επιβεβαιώνουν την ανάγκη της εποχής μας για συνομιλία του τωρινού με το παλιό, της ζωής με τον θάνατο, του πάσχοντος και του υγιούς, του ιερού και του βέβηλου. Την έκθεση επιμελείται η Ελένη Κυπραίου, η οποία υπογράφει και τη μικρή εικονογραφημένη έκδοση με κείμενα του καλλιτέχνη, της ίδιας και του νευροχειρούργου Μιλτιάδη Σουγιουλτζόγλου που θα τη συνοδεύει.



Ο ίδιος, αναφερόμενος στη συγκεκριμένη δουλειά του, σημείωσε: «Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, η περιβόητη 'Κεφαλή της Υγείας της Τεγέας', γνωστή γύψινη πρωταγωνίστρια στα περισσότερα φαρμακεία και ιατρεία, κερδίζει σε πόντους ακόμη και τον επίσης γύψινο Αλέξανδρο, στα μαγαζιά των τουριστικών σουβενίρ και στο παιχνίδι της αρχαιολαγνείας και της πατριδοκαπηλίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, πίσω στην Ελλάδα, είχα την αρχική ιδέα να 'ντύσω' τη χιλιοειδωμένη ασπρίλα των αγοραίων αυτών εκμαγείων με τα τότε χρώματα - κλειδιά της τέχνης μου. Κέρδισα έτσι τη δεδομένη τρίτη τους διάσταση, έξω από τα τελάρα της ζωγραφικής μου, ενώ οι ξασπρουλιάρικοι θεοί, που έκοβα κι έραβα όπως ήθελα στα μέτρα μου, φάνταζαν πλέον σαν νέο-μυθοποιημένοι, μέσα στα χαρακτηριστικά χρυσοκόκκινα και ασημοκύανα χρώματά μου.

»Γράφτηκαν τότε πολλά και διάφορα για νέες αναβιωμένες σημασίες και δυναμικές, αυτών των έργων! Μόνο Ιουλιανό δεν με είπαν… Ο ίδιος, χωρίς να δίνω πεντάρα για το ποιόν «παρίσταναν» εκείνα τα εξαντλημένα γύψινα κεφάλια, το μόνο που επιδίωκα, επαναλαμβάνω, ήταν το να τα κάνω αγνώριστα, μετατρέποντάς τα σε τρισδιάστατους πίνακες της ζωγραφικής μου. Πάντα μακριά από αρχαιολατρικές τάσεις, αυτή τη φορά ξανακαταπιάνομαι με την παλιά μου γνώριμη Υγεία με περισσότερο σκωπτική και “κιτς” διάθεση και ενώ καθημερινά το πάνω απ’ όλα η υγεία… δίνει και παίρνει. Η κόρη του Ασκληπιού επιστρέφει στα έργα μου σε νέες περιπέτειες, ακόμη και… μαγειρεμένη».

Info

Υγεία – Fragile
Μουσείο Μπενάκη, Κουμπάρη 1, Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης: 27 Μαΐου – 28 Ιουνίου.
Ωράριο Λειτουργίας: Τετάρτη, Παρασκευή: 9.00–17.00, Πέμπτη, Σάββατο: 9.00-24.00,
Κυριακή: 9.00-15.00, Δευτέρα, Τρίτη: Κλειστά