Τυλιγμένη στα σεμέν της

Η Ελένη Ουζουνίδου είναι μία σπουδαία ηθοποιός. Μπορεί να ερμηνεύσει τα πάντα. Από τραγωδία μέχρι επιθεώρηση κι από δράμα μέχρι κωμωδία. Φέτος, στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου πετυχαίνει μία σαρωτική ερμηνεία στον μονόλογο «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου» του Κώστα Σωτηρίου, που σκηνοθετεί ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Χωρίς πολλά λόγια, μια παράσταση που πρέπει να δεις.
Μετράει ήδη δύο δεκαετίες στο σανίδι. Δεν βιάστηκε να γίνει γνωστή. Ακόμα υπάρχει κόσμος που ίσως να μην τη γνωρίζει. Το κίνητρο της Ελένης όμως, όταν ξεκινούσε στις αρχές του ’90 από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, δεν ήταν η αναγνωρισιμότητα. Ήταν το θέατρο. «Μαγικά χρόνια… Πολλές πρόβες, πολλή κούραση, αλλά ήταν σαν πανηγύρι κάθε μέρα. Έμεινα στο Κρατικό για αρκετά χρόνια», θυμάται.
Το κοινό της Θεσσαλονίκης την ξεχωρίζει και γρήγορα την απολαμβάνει σε σημαντικούς ρόλους υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση ευφυών σκηνοθετών. Βασίλης Παπαβασιλείου, Νίκος Μαστοράκης, Γιάννης Ιορδανίδης… Στην Αθήνα κατεβαίνει στα 28 της, μετά από οκτώ χρόνια διαρκούς θεατρικής παρουσίας στη συμπρωτεύουσα. «Νομίζω ότι ήταν μία σωστή ηλικία γι’ αυτά που ήθελα να κάνω. Δηλαδή αν ήθελα να κάνω τηλεόραση θα κατέβαινα πιο μικρή. Δεν ήταν όμως αυτοί οι στόχοι μου και οι φιλοδοξίες μου», μου εξομολογείται. Αναρωτιέμαι γιατί είχε απορρίψει την τηλεόραση… «Τότε όταν ξεκινούσαμε να γίνουμε ηθοποιοί είχαμε στο μυαλό μας το θέατρο. Ήταν ακόμα η αρχή της ιδιωτικής τηλεόρασης. Το να κατέβω στην Αθήνα και να κάνω τηλεόραση μου φαινόταν κουτό, γιατί εγώ με το θέατρο ήθελα να ασχοληθώ. Αργότερα φυσικά, όταν ήμουν ήδη εδώ στην Αθήνα, αν μου πρότεινε κάποιος να κάνω τηλεόραση δεν θα με πείραζε καθόλου. Φυσικά και θα το έκανα», μου απαντά.
Μέχρι σήμερα πάντως τηλεόραση δεν έτυχε να κάνει. Αφοσιώθηκε στο θέατρο επιτυγχάνοντας σπουδαίες ερμηνείες και κερδίζοντας με το σπαθί της την εκτίμηση των συναδέλφων της και των ανθρώπων του χώρου. Φέτος, στην «Σταματία» ξεδιπλώνει όλο το πολύπλευρο ταλέντο της. Είναι ένας προσωπικός της θρίαμβος αυτός ο ρόλος. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου γεμίζει ασφυκτικά κάθε βράδυ κι αν θες να δεις την παράσταση πρέπει να έχεις προνοήσει μέρες πριν.

Η Σταματία. Μια γυναίκα συντηρητική. Παλαιών αρχών. Χριστιανή ορθόδοξη μέχρι το κόκκαλο. «Είναι μεγαλωμένη τη δεκαετία του ’30 από δεξιούς γονείς. Ο πατέρας της ήταν τμηματάρχης σε Υπουργείο. Δεν προέρχεται από καμία λαϊκή οικογένεια. Μεγαλώνει σύμφωνα με τα χρηστά ήθη και αδυνατεί να δεχτεί ο,τιδήποτε το διαφορετικό. Έχοντας επιλέξει μία ιδιότυπη απομόνωση, δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω της», μου λέει χαρακτηριστικά η Ελένη, που δηλώνει γοητευμένη από το κείμενο του Κώστα Σωτηρίου.
«Όταν μου το έδωσε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος για να το διαβάσω το τέλειωσα μέσα σε ένα μισάωρο», μου επισημαίνει. «Σαγηνεύτηκα από τον λόγο και τον τρόπο γραφής του Κώστα. Αυτή η μπασταρδεμένη καθαρεύουσα με δημοτική σε συνδυασμό και με το χιούμορ του κειμένου, γιατί έχει ένα πολύ ιδιαίτερο χιούμορ το έργο, που δεν μου αρέσει απλά. Με συγκλονίζει».

Η Σταματία διηγείται την πολυτάραχη ζωή της παρασύροντας το κοινό σ’ ένα διαφορετικό ταξίδι στη σύγχρονη ελληνική μεταπολεμική ιστορία πέρα από στερεότυπα. Θεωρεί τον εαυτό της άτυχο εξαιτίας όλων των δεινών που της συνέβησαν. Στην πραγματικότητα έχει η ίδια κλείσει ερμητικά την πόρτα στην ευτυχία της. Όπως τόσες και τόσες Σταματίες. «Η Σταματία είναι μια θεούσα κι αυτό την εμποδίζει στο να είναι ευτυχισμένη. Δεν έχει να κάνει με το αν πιστεύεις ή όχι. Εδώ μιλάμε για μία ακραία περίπτωση. Ο χριστιανισμός είναι μία θρησκεία που έχει διογκωμένο το στοιχείο της ενοχής. Πολλοί πιστοί λοιπόν, όταν ακολουθούν κατά γράμμα τους κανόνες της Εκκλησίας, μπερδεύονται και αντιμετωπίζουν τον Θεό σαν τιμωρό», παρατηρεί η Ελένη προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει γιατί η Σταματία έβαλε τόσες φορές τρικλοποδιά στην ευτυχία της.

«Είναι αθώες ή ένοχες οι απανταχού Σταματίες; Με δεδομένο ότι με την σιωπή τους έχουν ανεχτεί πολλά εγκλήματα», τη ρωτάω. «Η συγκεκριμένη είναι αθώα, γιατί πραγματικά δεν καταλαβαίνει τίποτα. Είναι τυλιγμένη στο σεμεδάκι. Έχει φτιάξει το δικό της σύμπαν. Ξέρει ότι οι αστυνομικοί είναι καλοί και ότι είναι μόνο για να προστατεύουν. Δεν αλλάζει αυτό. Μπήκαν στο σπίτι της αδελφής της το ’72, την χτύπησαν και την ίδια τη Σταματία, αλλά εκείνη, επειδή της έμαθε ο παπα-Θανάσης και ο πατέρας της ότι οι αστυνομικοί είναι καλοί, προσπάθησε ακόμα και από το ξύλο που έφαγε από τους αστυνομικούς να δει το καλό. 'Να, αποκαλύφθηκε το πρόβλημα που είχα με την πίεσή μου!'. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει! Όλο αυτό έχει μία αφέλεια και μία αθωότητα, η οποία βέβαια όταν πολλαπλασιαστεί γίνεται εγκληματική. Όταν έχεις πια ένα σύνολο τέτοιων ανθρώπων υπάρχει πρόβλημα», μου εξηγεί.
Τη ρωτάω πώς αντιλαμβάνεται εκείνη έναν συντηρητικό άνθρωπο. «Είναι ένας άνθρωπος που δεν δέχεται τίποτα πέρα από αυτά που πιστεύει ο ίδιος, από την κοσμοθεωρία του. Είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει φαντασία και δεν είναι γενναιόδωρος», μου απαντά.
Αν και η αφήγηση της Σταματίας αφορά τις δεκαετίες μέχρι τα μέσα του ’70, στο τέλος γίνεται άλμα στο σήμερα με μία έμμεση αναφορά στη Χρυσή Αυγή. «Ήταν μία προσθήκη που δεν υπάρχει κανονικά στο κείμενο. Την έβαλαν ο Βαγγέλης μαζί με τον Κώστα στο τέλος. Το έκαναν, γιατί πραγματικά αν μετέφερες την Σταματία στο τώρα λογικά θα ήταν σαν αυτές τις ηλικιωμένες, που τις βοηθούσαν οι Χρυσαυγίτες κι εκείνες τους σταυρώνανε και λέγανε τι καλά παιδιά!» σχολιάζει η Ελένη.

«Η Σταματία θα ψήφιζε σήμερα Χρυσή Αυγή;» αναρωτιέμαι. «Πιθανότατα ναι. Αν και ο συγγραφέας δεν το πιστεύει αυτό. Νομίζει ότι εάν έβλεπε η Σταματία στην τηλεόραση τις βίαιες πράξεις της Χρυσής Αυγής θα ταραζόταν και θα το ξανασκεφτόταν. Γιατί στη βάση της είναι ένας καλός άνθρωπος», μου λέει.
Η Σταματία βουλιάζει κυριολεκτικά μέσα στα σεμεδάκια της. Απελπιστικά μόνη και εντυπωσιακά αμετανόητη. Όλο το ευφυέστατο σκηνικό της παράστασης είναι ένα κολλάζ από σεμεδάκια. «Τι συμβολίζει για σένα το σεμέν;» την ρωτάω. «Πολύ κόπο, πολλή γυναικεία ενέργεια…» μου υπογραμμίζει η Ελένη. «Επειδή ξέρω να πλέκω με βελονάκι γνωρίζω τι συμβαίνει όταν πλέκεις. Το μυαλό φεύγει και απελευθερώνεται. Είναι σαν ένα είδος διαλογισμού. Σκέφτομαι λοιπόν τις γυναίκες του προηγούμενου αιώνα, που η μόνη τους χαρά και ο μόνος τρόπος για να φύγει το μυαλό τους ήταν το βελονάκι, κι αυτό με συγκινεί και με πληγώνει ταυτόχρονα. Κι από την άλλη σκέφτομαι ότι γίνανε πολλά εγκλήματα σε αυτή την χώρα και τα τυλίξαμε στα σεμεδάκια μας, τα κρύψαμε πίσω από τις δαντέλες μας και συνεχίζουμε να τα κρύβουμε».