Νίκος Φελέκης

Θαρρείς και το αφεντικό τρελάθηκε και μοιράζει αφειδώς μποναμάδες.


Πολιτικοί και δημοσιολογούντες άρχισαν, και δικαιολογημένα, να αναρωτιούνται μήπως ο πρωθυπουργός ετοιμάζεται να στήσει κάλπες πριν από τη λήξη του Προγράμματος Διάσωσης τον Αύγουστο και όχι μετά όπως πιθανολογούν οι περισσότεροι. Η απάντηση που μας δίνει σημαντικός υπουργός, ο οποίος και εκ της θέσεώς του εμπλέκεται στην εκλογική διαδικασία, είναι αφοπλιστική: «Κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει, ούτε κι εγώ. Ο Αλέξης θέλει να έχει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα και γι’ αυτό προετοιμάζεται. Πάντως στην πιθανότητα να γίνουν εκλογές πριν τον Αύγουστο δεν δίνω ποσοστό μεγαλύτερο του 10%». 

Κάποιος άλλος συνάδελφός του, βουλευτής και πρώην υπουργός, δίνει μεγαλύτερο ποσοστό πρόωρης προσφυγής στις κάλπες επειδή θεωρεί ότι οι δεσμεύσεις και τα μέτρα που θα απαιτήσουν οι δανειστές στην τέταρτη αξιολόγηση, προκειμένου να δώσουν τη συγκατάθεσή τους στη λήξη της ασφυκτικής μνημονιακής επιτροπείας, θα είναι ιδιαίτερα επώδυνα, ενώ δεν αποκλείει το ΔΝΤ τον Μάιο να ζητήσει να εφαρμοστεί νωρίτερα και η μείωση του αφορολογήτου - αντί για το 2020 να εφαρμοστεί από το 2019 μαζί με το άλλο επώδυνο και πολιτικά δυσβάσταχτο μέτρο, την περικοπή των συντάξεων. Επιπροσθέτως ανησυχεί μήπως με τους πλειστηριασμούς και ειδικά μετά την απόφαση για συλλήψεις και δίκη όσων αντιδρούν στη διενέργειά τους, υπάρξει κάποιο ατυχές και δυσάρεστο περιστατικό που μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες, ακόμη και ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Σε συνηγορία της γνώμης του πρώην υπουργού έρχεται διακεκριμένο μέλος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, επειδή, όπως μας λέει, ο Προϋπολογισμός του 2019 ουσιαστικά θα έχει ολοκληρωθεί και θα κλειδώσει πριν τον Αύγουστο, πιθανότατα Μάιο-Ιούνιο και όχι, όπως γίνεται, Νοέμβριο-Δεκέμβριο. Μόνον έτσι η τρόικα θα δεχθεί, λέει και έχει δίκιο, να μην υπογραφεί και τέταρτο μνημόνιο. 

Μακρόπνοα σχέδια

Και οι τρεις συνομιλητές μας εμφανίζονται μάλιστα πεπεισμένοι ότι καθαρή έξοδος τον Αύγουστο από τα μνημόνια δεν θα υπάρξει, αντίθετα θα συμφωνηθεί η διασύνδεση της διευθέτησης του χρέους με τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, το υβριδικό σενάριο δηλαδή στο οποίο είχε αναφερθεί προ εβδομάδων σε εμπιστευτική ενημέρωση στέλεχος της Κομισιόν.

Η συζήτηση γι’ αυτό θα γίνει πακέτο με την τέταρτη αξιολόγηση και μεταξύ των άλλων -από τη στιγμή που για δύο συνεχή χρόνια (2016, 2017) πετύχαμε να έχουμε τα προβλεπόμενα πλεονάσματα- θα συμπεριλαμβάνει και την ενεργοποίηση της ρήτρας αναδιάρθρωσης του χρέους που είχε τεθεί ήδη από τον Νοέμβριο του 2012 και η οποία ανανεώθηκε την 15η Ιουνίου 2016 με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. 

Πάντως, σε αντίθεση με όσα πιστεύουν οι συνομιλητές μας, τα σχέδια του ίδιου του Τσίπρα είναι περισσότερο μακρόπνοα και το κυριότερο δεν στηρίζονται σε λογικές εκλογικής διάσωσης του κόμματός του. «Δεν είναι επιλογή του πρωθυπουργού», μας λέει στενός του συνεργάτης, «να κάνει εκλογές για να τις χάσει και απλώς να συγκρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα σημαντικό ποσοστό. Αυτά τα λένε όσοι έχουν σίγουρη την επανεκλογή τους και προτιμούν να είμαστε ένα υπολογίσιμο κόμμα της αντιπολίτευσης παρά να ασκούμε κυβερνητικά καθήκοντα που εκ των πραγμάτων θέτουν σε αμφισβήτηση την αριστερή διαδρομή και ρητορική δεκαετιών».

Και συμπληρώνει: «Ο Τσίπρας θέλει οι εκλογές να γίνουν στο τέλος της τετραετίας και θα τις προκηρύξει όταν νιώσει ότι μπορεί αν όχι να τις κερδίσει τουλάχιστον να μη γίνει πρωθυπουργός ο Μητσοτάκης». Και αυτή η ώρα σίγουρα δεν είναι τους επόμενους μήνες, όπως παραδέχονται όλοι όσοι ασχολούνται με τα δημοσκοπικά και εκλογικά δεδομένα. 

Το Σκοπιανό και η ΝΔ

Και ο λόγος είναι απλός. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία, η Βουλή είναι πεντακομματική (Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝ.ΑΛ., Χ.Α., ΚΚΕ). Αν το Κίνημα Αλλαγής αρνηθεί να συμμετάσχει σε κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, τότε μπορεί να σχηματιστεί μια τρικομματική κυβέρνηση, χωρίς τον Μητσοτάκη πρωθυπουργό, αλλά με ένα πρόσωπο προερχόμενο μεν από τη συντηρητική παράταξη, κοινής, όμως, αποδοχής. 

Η κυβέρνηση αλλά και η φιλελεύθερη πτέρυγα της Ν.Δ. δεν θα ήταν αντίθετες σε μια λύση παρόμοια με αυτή που είχε επεξεργαστεί ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το 1993. Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν ο Μακεδόνας Κώστας Καραμανλής που το 2007 είχε βάλει βέτο στο Βουκουρέστι, ο Αντώνης Σαμαράς που το 1993 παραιτήθηκε από υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη και αποχώρησε από τη Ν.Δ., με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε εκλογές τις οποίες κέρδισε ο Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά και πολλοί βουλευτές και στελέχη της Ν.Δ. που χαρακτηρίζονται «υπερπατριώτες».

Θα συμφωνήσουν στον συμβιβασμό; Θα δώσουν σανίδα σωτηρίας στην κυβέρνηση αφού ο Καμμένος διακηρύσσει, και μάλιστα σε υψηλούς τόνους, ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί συμφωνία στην οποία θα υπάρχει η λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγό της; Θα αντέξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τις πιέσεις των ξένων και ιδιαίτερα του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών για να κλείσει η εκκρεμότητα με τη γείτονα χώρα; Θα επιχειρήσει να δώσει την καυτή πατάτα στο Κίνημα Αλλαγής, το οποίο όμως δύσκολα θα συναινέσει εφόσον δεν συμφωνήσει και η Ν.Δ. Εκτός κι αν όλους τούς σώσει το ΚΚΕ, το οποίο, θυμίζουμε, δεν είχε συμφωνήσει και το 1993 με την απόφαση των πολιτικών αρχηγών υπό τον αείμνηστο Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή. 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες στόχος του Τσίπρα και των επιτελών του για το επόμενο διάστημα μέχρι το καλοκαίρι είναι να μειωθεί η διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από τη Ν.Δ. στις πέντε μονάδες. Αν, λένε, το καταφέρουν, τότε ο χρόνος και οι εξελίξεις θα είναι περισσότερο ευνοϊκά μεγέθη για την κυβέρνηση παρά για την αξιωματική αντιπολίτευση. Εξάλλου όπως λένε οι του Μαξίμου, μετά την οριστική συμφωνία με το Ελληνικό η μόνη εκκρεμότητα στον τομέα των επενδύσεων θα είναι τα μεταλλεία χρυσού στη Χαλκιδική. «Οταν λύσει, και μάλλον σύντομα, ο Σταθάκης το πρόβλημα, το μόνο που θα απομένει στην αντιπολίτευση για να κατηγορεί την κυβέρνηση θα είναι η υπερφορολόγηση. Ολα τα άλλα αγκάθια, αφού κλείσει και η τρίτη αξιολόγηση, θα έχουν φύγει από το τραπέζι», μας λέει κυβερνητικός παράγοντας.

Η υπερφορολόγηση

Στο θέμα της υπερφορολόγησης ο πρωθυπουργός και το οικονομικό επιτελείο στο παρασκήνιο προσπαθούν να πείσουν τους δανειστές να μην έρθει νωρίτερα (το 2019 αντί για το 2020) η μείωση του αφορολόγητου, αλλά να πάει για έναν χρόνο αργότερα (το 2020 αντί για το 2019) η περικοπή των συντάξεων. Εάν το καταφέρει, εξυπακούεται ότι πολιτικά είναι μεγάλη επιτυχία και το βασικότερο τον βοηθάει να έχει το 2019 καθαρό από σκληρές αποφάσεις που θα έχουν καθοριστική επίπτωση στο εκλογικό αποτέλεσμα ώστε να κάνει δίδυμες εκλογές (μαζί δηλαδή με τις ευρωεκλογές) τον Μάιο, εφόσον βεβαίως στο μεταξύ υπάρξουν θετικές εξελίξεις στα θέματα της ανάπτυξης, των επενδύσεων και της απασχόλησης. 

Εδώ να σημειώσουμε ότι το σχέδιο του πρωθυπουργού για «καθαρή έξοδο», όπως παραδέχονται και πολιτικοί του αντίπαλοι που στο παρελθόν έχουν διαχειριστεί τις οικονομικές υποθέσεις του κράτους, είναι τεχνικά εφικτό. Η χώρα θα χρειαστεί τουλάχιστον 20 δισ. ως μαξιλάρι σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα κατά την έξοδο για δανεισμό από τις αγορές. Αυτή τη στιγμή στην Τράπεζα της Ελλάδος υπάρχουν προς τούτο 8-9 δισ. ευρώ. Μέχρι το καλοκαίρι υπολογίζεται ότι θα αποθηκευτούν άλλα περίπου 10 δισ., ενώ υπάρχουν πάντα τα 10 δισ. που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, συν περίπου 7 δισ. από τα κέρδη των ομολόγων των άλλων κεντρικών τραπεζών τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να σβήνονται αντίστοιχα δάνεια με τις χώρες στις οποίες ανήκουν.

Με απλά λόγια η πιστοληπτική γραμμή για την οποία γίνεται τόσος λόγος θα υπάρξει, αλλά δεν θα είναι από δάνειο των ξένων, αλλά από τους ίδιους τους προαναφερόμενους πόρους. Αν μάλιστα στο πλαίσιο διευθέτησης του χρέους συμφωνηθεί να υπάρξει μείωση των επιτοκίων και παράταση στην αποπληρωμή των δανείων, τότε και υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνονται τα πλεονάσματα που έχουν συμφωνηθεί, το κράτος δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα στη διαχείριση των οικονομικών του και ιδιαίτερα στην αποπληρωμή των δανείων. Αρκεί να σκεφτούμε ότι από τα 86 δισ. του δανείου του τρίτου μνημονίου μόνο τα 40 έχουν εκταμιευθεί για αποπληρωμή δόσεων. Αλλα 18 θα δοθούν μέχρι τον Αύγουστο και θα απομένουν άλλα 28 περίπου για τις μελλοντικές εξοφλήσεις. 

Το πλέον εντυπωσιακό, όμως, που θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση είναι, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, το κοινωνικό μέρισμα του χρόνου να μη διατεθεί, όπως φέτος, στους οικονομικά ασθενείς ή όπως πέρσι στους συνταξιούχους, αλλά σε όλα τα νοικοκυριά με το χάρισμα (διαγραφή) της μιας ή των δύο τελευταίων δόσεων του ΕΝΦΙΑ.

Φυσικά, για να συμβεί αυτό θα πρέπει η κυβέρνηση το 2018 να επιτύχει πλεόνασμα μεγαλύτερο από 3,8% ή να έχει υπεραπόδοση 7,5 δισ. ευρώ, κάτι που μάλλον μοιάζει απίθανο αφού θα πρέπει να περικοπεί κι άλλο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και επιπλέον κοινωνικές δαπάνες εκατοντάδων εκατομμυρίων. Ο πρωθυπουργός θεωρεί ότι το 2019 θα αρχίσει να δρέπει τους καρπούς των σκληρών και αντιδημοφιλών πολιτικών που έχει ασκήσει.

Οι περισσότεροι, όμως, στην κυβέρνησή του θεωρούν ότι η δυναμική που θα εμφανιστεί τον Αύγουστο με την έξοδο από την ασφυκτική μνημονιακή επιτροπεία δεν μπορεί να διαρκέσει μέχρι τον Μάιο του 2019. Γι’ αυτό και η εισήγηση των περισσοτέρων είναι οι εκλογές να γίνουν το φθινόπωρο του 2018 προκειμένου να καρπωθεί πολιτικά και εκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ τα οφέλη που θα υπάρξουν από την πανηγυρική ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών, εφόσον βεβαίως είναι λαμπερά όπως τα περιγράφουν οι της κυβέρνησης και όχι γκρίζα, όπως τα προβλέπουν οι της αντιπολίτευσης.