Θάνος Παπαδόπουλος

 Η απουσία της αποτελεί τεράστια διπλωματική γκάφα που δυσχεραίνει τις σχέσεις μας με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. 

Η αποχή από το συνέδριο δείχνει άγνοια και αμηχανία μπροστά στα προβλήματα ασφάλειας που ταλαιπωρούν τη μισή Ευρώπη. 

Η Ελλάδα και οι κυβερνήσεις της πρέπει να παίρνουν μέρος σε όλα τα συνέδρια που οργανώνουν τα κράτη της Ευρώπης. Μπορούμε να απέχουμε μόνο όταν απέχουν και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Η συμμετοχή σε τέτοια συνέδρια μας ωφελεί διπλά γιατί:

Μας ωθεί να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τα προβλήματα των άλλων χωρών και λαών της Ευρώπης.

Κυρίως, όμως, μας επιτρέπει να αποκτούμε σχέσεις και να τις εμβαθύνουμε με τα άλλα κράτη της Ευρώπης και τους μηχανισμούς, ώστε όταν τους χρειαστούμε να μπορούμε να τους κινητοποιήσουμε για να μας βοηθήσουν.

Οι ιδεολογικοί λόγοι και διαφοροποιήσεις σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν καμία αξία. Μόνο προβλήματα δημιουργούν και απαξίες.

Η Εσθονία είναι μια μικρή χώρα που τους τελευταίους οκτώ αιώνες την κατέκτησαν οι Δανοί, οι Σουηδοί, οι Πολωνοί, οι Γερμανοί και φυσικά οι Ρώσοι. Απέκτησε την ανεξαρτησία της για πρώτη φορά μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν είχαν περάσει ούτε 20 χρόνια όταν οι Γερμανοί την έδωσαν στους Ρώσους με το σύμφωνο Ρίμπεντροπ - Μολότοφ. Το 1941 την κατέλαβε η Βέρμαχτ, ενώ το 1945 την κατέκτησε ο Ερυθρός Στρατός στην προέλασή του προς το Βερολίνο και την ενέταξε στη Σοβιετική Ενωση. Υστερα από σχεδόν μισό αιώνα κατοχής η Εσθονία απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ενωση. Το 2003 προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το 2011 προσχώρησε στο ευρώ (ΟΝΕ), ενώ το 2004 προσχώρησε στο ΝΑΤΟ.

Η σοβιετική κατοχή και τα σταλινικά εγκλήματα, μεταξύ των οποίων και η εκτόπιση χιλιάδων Εσθονών, άφησαν βαθιά τραύματα στην εσθονική ψυχή. Ο φόβος της Εσθονίας και όλων των χωρών της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης (Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία κ.λπ.). είναι η επιθετικότητα της Ρωσίας. Φοβούνται ότι η ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ - Ευρώπης από τη μία και Ρωσίας από την άλλη θα ωθούσε την τελευταία να επανακατακτήσει αυτές τις χώρες. Γι’ αυτό προσκαλούν συνεχώς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να στείλουν στρατεύματα και να εγκαταστήσουν βάσεις στα εδάφη τους.

Το πιο σκληρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην περιοχή είναι η επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Κύπρο. H τελευταία συνεχώς απειλεί τις δύο χώρες με casus belli για την επέκταση των χωρικών υδάτων από 6 σε 10 ή 12 μίλια, τις ΑΟΖ, τις υφαλοκρηπίδες, ερημονήσια όπως τα Ιμια, το Καστελόριζο, τα πετρέλαια, το φυσικό αέριο κ.λπ. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει τις σχέσεις μας με όλες τις χώρες των Βαλκανίων, θετικά ή αρνητικά, αλλά και με την υπόλοιπη Ευρώπη, τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, τη Ρωσία και ευρύτερα. 

Η Αλβανία, το Κόσοβο, η Βοσνία, αλλά και οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της FYROM κ.λπ. αποτελούν το μουσουλμανικό τόξο της Βαλκανικής που μπορεί να κινητοποιήσει η Τουρκία σε περίπτωση έντασης και συγκρούσεων στην περιοχή. Τότε η Ελλάδα θα χρειαστεί να κινητοποιήσει ολόκληρη την Ευρώπη για να αποτρέψει ή να σταματήσει την τουρκική επίθεση, ενώ ταυτόχρονα θα προσφύγουμε στο ΝΑΤΟ, στον ΟΗΕ, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και τα άλλα διεθνή όργανα και θεσμούς για τη διαφύλαξη της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή. Αλλά για να έχουν αποτέλεσμα οι προσφυγές μας θα πρέπει πρώτα να κινητοποιήσουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα μέλη της.

Η Ελλάδα έχει πρόβλημα ασφάλειας εξαιτίας της Τουρκίας, η Εσθονία και οι άλλες ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν πρόβλημα ασφάλειας εξαιτίας της Ρωσίας. Αν θέλουμε την αλληλεγγύη τους στα προβλήματά μας, πρέπει να τους χαρίσουμε την αλληλεγγύη μας στα προβλήματά τους. Ετσι γίνεται στις διεθνείς σχέσεις. Ιδεολογικά κολλήματα δεν χωράνε εδώ.
Τι έπρεπε λοιπόν να κάνουμε με το συνέδριο της Εσθονίας; 

Να πάμε. Να πάρουμε μέρος. Μπορούσαμε ενδεχομένως, καθώς δεν είχαμε σοβιετικά εγκλήματα στην Ελλάδα, να δώσουμε έμφαση και να επικεντρωθούμε στα εγκλήματα των ναζί στη χώρα μας, φέρνοντας ισορροπία και στο συνέδριο. Επίσης θα μπορούσαμε στην παρέμβασή μας να κάνουμε και προτάσεις όπως: 

■ Δημιουργία ενιαίας δομής Αμυνας και Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση
■ Εμβάθυνση και σταθεροποίηση όλων των δομών της Ευρωπαϊκής Ενωσης
■ Δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού και Σώματος Ευρωπαϊκών Φρουρών των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης
■ Ομοσπονδοποίηση της Ευρωζώνης κ.λπ.

Για τη διπλωματική γκάφα της απουσίας μας από το συνέδριο και την ψύχρανση των σχέσεών μας με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ευθύνες έχει ολόκληρη η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και κυρίως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής. Προσωπικά. Επειδή τα δικά τους κολλήματα μας απομάκρυναν από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης...

* Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας