Χρ. Ι. Στεφανάδης

Από κοινωνιολογικής πλευράς, εννοούμε το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων, που διασφαλίζουν την συνέχεια και τη βελτίωση του συστήματος, σε πολιτιστικό επίπεδο, που έχει κατοχυρωθεί από  την προηγούμενη γενιά.Η παιδεία, που έχει τελικό αποτέλεσμα την μόρφωση του ατόμου έχει μια διαχρονική πορεία, ξεκινώντας από τόσο παλιά, όσο και η εξέλιξη του ανθρώπου. 

Η διαφορά είναι ότι παρατηρείται διαφοροποίηση στη σημασία της από εποχή σε εποχή. Το αρχαίο Ελληνικό  μορφωτικό πρότυπο, είχε ως στόχο την καλλιέργεια του ανθρώπου μέσω του έρωτα, της θεωρίας και της ισόρροπης ανάπτυξης των δυνάμεων του. Στο Βυζάντιο, όπου υπάρχει το εκκλησιαστικό και θρησκευτικό μορφωτικό ιδεώδες, κυριαρχεί ο ιδανικός τύπος του πιστού, ενώ στην Αναγέννηση παρατηρείται κυριαρχία του ελληνιστικού και χριστιανικού ιδεώδους. Στη σύγχρονη εποχή, η μόρφωση αποκτά νόημα μέσα από ιδεώδη και ανώτερες επιδιώξεις, τις οποίες καλείται να υιοθετήσει ο άνθρωπος στη ζωή του.

 Η συντεταγμένη και οργανωμένη παιδεία, που ξέφυγε από τον στενό κύκλο της οικογένειας και αποτέλεσε αντικείμενο και υποχρέωση της πολιτείας, αποτελεί ελληνική κατάκτηση, που ξεκίνησε από την ακμάζουσα Ελλάδα της αρχαιότητας.
 
Ο μέγιστος των φιλοσόφων, ο Σωκράτης, περιέγραφε τον μορφωμένο άνθρωπο ως αυτόν που:
-Ελέγχει τις  δυσάρεστες καταστάσεις αντί να ελέγχεται  από αυτές.
-Αντιμετωπίζει όλα τα γεγονότα με γενναιότητα και λογική.

-Είναι έντιμος σε όλες του τις συνδιαλλαγές.
-Αντιμετωπίζει γεγονότα δυσάρεστα και ανθρώπους αντιπαθείς καλοπροαίρετα.
-Που δεν νικήθηκε από τις ατυχίες και τις αποτυχίες του.
-Που δεν έχει φθαρεί από τις επιτυχίες και τη δόξα του.
Σήμερα, δυστυχώς, η πατρίδα μας ευρίσκεται σε εκπαιδευτική παρακμή, που κατά την γνώμη μου έχει συμβάλει καθοριστικά στην γενικότερη παρακμή που ζούμε. Παρακμή που αφορά την οικονομία, τους θεσμούς, την αναγνώριση των αξιών και ολόκληρη την κοινωνική ζωή. Η αστοχία στον τομέα της εκπαίδευσης προκύπτει από αντικειμενικά στοιχεία. Το βασικότερο είναι η πολύ χαμηλή αξιολογική κατάταξη  των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας στις διάφορες αξιολογήσεις που διενεργούνται διεθνώς ,με κατά το δυνατόν αντικειμενικά κριτήρια. Το αποτέλεσμα αυτό,προφανώς, έχει αίτιο. Και το αίτιο, με δεδομένο ότι το πνευματικό επίπεδο των νέων Ελλήνων δεν υπολείπεται των ξένων, οφείλεται, εν πολλοίς, στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. 

Μετά την μεταπολίτευση κυρίως, οι διάφορες κυβερνήσεις της πατρίδας μας και οι διάφοροι υπουργοί παιδείας, που μάλιστα αρκετοί από αυτούς δεν είχαν μεγάλη σχέση με το αντικείμενο, με αποσπασματικά νομοθετήματα, προσπάθησαν να βελτιώσουν την κατάσταση. Αλλά αστόχησαν. Και αστόχησαν για τον λόγο κυρίως, ότι προσπάθησαν μέσα από τα νομοθετήματα τους να συμβιβάσουν ιδεοληψίες, λαϊκισμό, συνδικαλιστικά αιτήματα και προσωπικές απόψεις. Και αγνόησαν το αντικειμενικό γεγονός, ότι η παιδεία είναι ο βασικός πυλώνας της κοινωνίας, είναι ένας θεσμός πέρα και πάνωαπό μικροκομματισμούς, είναι η μόνη ελπίδα της εθνικής επιβίωσης και  της κοινωνικής εξέλιξης…

Σήμερα, η παρούσα κυβέρνηση, ετοιμάζεται να νομοθετήσει ένα ακόμα νόμο για την ανώτατη παιδεία. Ένα νομοθέτημα που ανατρέπει για μια ακόμα φορά τον τρόπο λειτουργίας των ΑΕΙ. Αλλά η ανατροπή που επιχειρείται,κατά την γνώμη μου, αποτελεί οπισθοδρόμηση. Και τούτο γιατί κινείται σε βαθύ ιδεοληπτικό πλαίσιο. Ένα πλαίσιο που η αξιοκρατία, η άμιλλα, η αξιολόγηση και η σωστή αυτοδιοίκηση, υποχωρούν στην ισοπέδωση,τον κρατισμό, τον στρεβλό συνδικαλισμό…

…Πριν λίγες εβδομάδες, ο πρωθυπουργός, κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο παιδείας, χαριτολογώντας, είπε στο σημερινό υπουργόότιμοιάζει στην εμφάνιση με τον Αϊνστάιν!... Αλλά, προφανώς,εννοούσε μόνο την εξωτερική εμφάνιση…Γιατί  εκείνος ο μεγάλος επιστήμονας,είχεπει για την παιδεία κάτι που είχε και ο ίδιοςεφαρμόσει στην ζωή του:“ Ποτέ δεν θεώρησα την μελέτη ως καθήκον, αλλά ως μοναδική ευκαιρία για να μάθω ..”
Και ο πολύ γνωστός φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης έγραψε:

“Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία χωρίς δημοκρατική παιδεία”.
 Στην πραγματικότητα , με το νέο σχέδιο νόμου για την ανώτατη παιδεία που προωθεί το υπουργείο ,χωρίς να λάβει υπόψη την θέση των ειδικών (προσώπων και  φορέων), το  διεθνές περιβάλλον, την ελληνική πραγματικότητα και το απώτερο εθνικό συμφέρον,  επικαιροποιεί για μία ακόμα φορά , την αναμέτρηση μεταξύ της δημοκρατίας και της δηλωμένης ( αριστερής;) αντίληψης της παρούσας κυβέρνησης,για την άσκηση της δημόσιας εξουσίας….
Αλλά μία κυβέρνηση και ένας υπουργός , αφήνει θετικό αποτύπωμα στην ιστορία ,“χτίζοντας με συναινέσεις και όχι γκρεμίζοντας με διχασμούς”….

*Ο Χριστόδουλος  Ι. Στεφανάδης
Είναι καθηγητής Καρδιολογίας