Δημήτρης Καμμένος

H ίδρυση της βάσης το 1969 αποτέλεσε γραμμική εξέλιξη της σταθερής παρουσίας που είχαν αναπτύξει μετά το 1957 τα πλοία του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στην Κρήτη. Εκτοτε, η Σούδα -όπως και άλλες αμερικανικές εγκαταστάσεις στο ελληνικό έδαφος- έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στις επιχειρήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Οι τρέχουσες συνθήκες αποσταθεροποίησης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και στον Κόλπο καθιστούν την ανανέωση/επέκταση της συμφωνίας περισσότερο επιτακτική από ποτέ. 

Είναι αυτονόητο, ωστόσο, ότι αυτό πρέπει να γίνει μέσα από μια συμφωνία που να αντικατοπτρίζει σε εξίσου σημαντικό βαθμό τις αμυντικές ανάγκες της χώρας μας αλλά και τις απειλές που καλείται να αντιμετωπίσει, καθημερινά πια, εξαιτίας της εύθραυστης γεωπολιτικής της θέσης αλλά και του εξαιρετικά ρευστού περιβάλλοντος ασφάλειας που έχει δημιουργηθεί τόσο εξαιτίας της συνεχόμενης απειλής της γειτονικής Τουρκίας αλλά και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή που έχουν οδηγήσει σε ένα άνευ προηγουμένου μεταναστευτικό/προσφυγικό κύμα.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΘΕΣΗ

Η βάση της Σούδας βρίσκεται μόλις 785 μίλια από τη Συρία, 570 μίλια από το Σουέζ και 200 μίλια από την ανατολική Λιβύη και τακτικά λειτουργεί ως επιχειρησιακή βάση, ναυτικός σταθμός και σταθμός για όπλα του Πολεμικού Ναυτικού, για περιπολίες αμυντικές του 6ου Στόλου και του ΝΑΤΟ κατά της τρομοκρατίας, κατά βαλλιστικών πυραύλων, αναγνωριστικές αποστολές και υποστήριξη με ανεφοδιασμό στον αέρα για πολυεθνικές επιχειρήσεις όπως η «Odyssey Lighting» κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Λιβύη.

Δεν είναι δύσκολο λοιπόν κανείς να αντιληφθεί ότι η βάση αυτή αποτελεί περισσότερο από ποτέ ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για τη χώρα μας.

Παρά την οικονομική κρίση, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι αποτελεί μια χώρα φιλειρηνική, βαθιά δημοκρατική, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο Διεθνές Δίκαιο χωρίς καθόλου επεκτατικές βλέψεις. 

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι αυτή τη στιγμή το Βερολίνο αλλά και οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να απομακρύνουν και να μεταφέρουν αλλού τις στρατιωτικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην τουρκική βάση του Ιντσιρλίκ εξαιτίας της συνεχιζόμενης γερμανοτουρκικής κόντρας μετά την απαγόρευση εισόδου στο Ιντσιρλίκ σε Γερμανούς βουλευτές εξαιτίας της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Εκθεση μάλιστα του Κογκρέσου εκείνες τις ημέρες σημείωσε ότι οι ανησυχίες για τα αμερικανικά πυρηνικά βασίζονται στη συνεχιζόμενη πολιτική αβεβαιότητα στην Τουρκία, στην κατάσταση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και στην εγγύτητα της βάσης στα εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ISIS. Να θυμίσω σε αυτό το σημείο ότι τα συριακά σύνορα απέχουν μόλις 2,5 ώρες από το Ιντσιρλίκ. 

Η κρίση στη βάση του Ιντσιρλίκ αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία στρατηγικά και διαπραγματευτικά για την Ελλάδα ώστε να διεκδικήσει και να δημιουργήσει μια νέα βάση όπου θα στεγαστούν σε πρώτη φάση δραστηριότητες στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV) που θα επιχειρούν προς τη Μέση Ανατολή. Το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Καλαμάτας θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαιρετική τοποθεσία για τη μεταφορά της βάσης Ιντσιρλίκ και να πάρουμε επίσημα τον ρόλο πια από την Τουρκία, η οποία δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε οτι αυτή τη στιγμή αποτελεί τον πιο επικίνδυνο σύμμαχο της Αμερικής εξαιτίας του «φοβερού τριγώνου» ISIS, Ερντογάν και αμερικανικών πυρηνικών όπλων, στο οποίο έχει εγκλωβιστεί.
Ταυτόχρονα, η επέκταση της συμφωνίας για τη βάση της Σούδας θα ανανεώσει προφανώς περαιτέρω την αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών αμυντικών σχέσεων, θα αναδείξει την Ελλάδα σε ιδιαίτερο, χρόνιο και αξιόπιστο σύμμαχο, αλλά και θα δώσει ταυτόχρονα στη χώρα μας την ασφάλεια που χρειάζεται απέναντι σε ένα ραγδαία αυξανόμενο, εχθρικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας που την έχει αναγκάσει, ας μην κρυβόμαστε, να έχει το υψηλότερο κόστος σε αμυντικές δαπάνες σε ολόκληρη την Ε.Ε.

Λόγω του υψηλού ρυθμού των επιχειρήσεων που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στην Ανατολική Μεσόγειο, λόγω των προκλήσεων που προκύπτουν από τη Συρία και τη Λιβύη αλλά και πρόσφατα μετά την κρίση στο Κατάρ και ιδίως λόγω του πολέμου ενάντια στου τρομοκράτες του ISIS, η βάση της Σούδας είναι πιο σημαντική από ποτέ. Πρόκειται για το μόνο μέρος μεταξύ του Νόρφολκ της Βιρτζίνια και του Περσικού Κόλπου με αποβάθρα κατάλληλη για αεροπλανοφόρα δίπλα σε ένα μεγάλο αεροδρόμιο που παρέχει μοναδικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την ικανότητα ανεφοδιασμού και επισκευής. 

Η πρόσφατη ηγεμονία του Ερντογάν αλλά και οι ενδείξεις, αν όχι αποδείξεις, για έναν αν μη τι άλλο ύποπτο ρόλο όσον αφορά τη Συρία, τον Ασαντ, το ISIS αλλά και τους Κούρδους έχουν καταστήσει σαφές ότι πρόκειται για έναν επικίνδυνο γείτονα με επεκτατικές διαθέσεις. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα αποτελεί πλέον το μοναδικό μέλος του ΝΑΤΟ στην περιοχή που μπορεί και πρέπει να κληθεί να αποτελέσει σταθεροποιητικό παράγοντα της περιοχής. Σε περίπτωση που δεν το πράξει εγκαίρως, τότε αφήνει ανοικτό στην Τουρκία τον δρόμο διεκδίκησης δημιουργίας βάσης που θα λειτουργεί όπως ακριβώς η Σούδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διεθνή ασφάλεια.

Η ανάδειξη της Ελλάδας σε παράγοντα σταθεροποιητικό της περιοχής μπορεί να της δώσει το πλεονέκτημα της οριοθέτησης ΑΟΖ και απεμπλοκής των ερευνών για υδρογονάνθρακες πέρα από τα 6 μίλια. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκική Εθνοσυνέλευση, ήδη από το 1995, έχει υιοθετήσει ψήφισμα για στρατιωτική αντίδραση εναντίον της Ελλάδας σε περίπτωση που επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια (casus belli). Ταυτόχρονα, θα διευκολύνει και θα ενισχύσει τη γενικότερη επιρροή της Ελλάδας στην περιοχή και τις σχέσεις της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ που αποτελούν στρατηγικούς ενεργειακούς εταίρους της περιοχής και θα ενισχύσει τη θέση της όσον αφορά την επίλυση του Κυπριακού. Η χώρα μας θα αποτελέσει βασικό εγγυητή και κύριο πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης λόγω των υδρογονανθράκων της στην ΑΟΖ αλλά και βασικό συνέταιρο των ΗΠΑ στην προσπάθεια απεξάρτησης από το μονοπώλιο του φυσικού αερίου της Gazprom που αποτελεί σήμερα τον βασικό προμηθευτή. 

Η Αμερική αναμένεται πως θα συνδράμει το Ελληνικό Ναυτικό με τελευταίας τεχνολογίας στρατιωτικό/υποστηρικτικό υλικό (προμήθεια ή διάθεση οπλικών συστημάτων με ευνοϊκούς όρους) με σκοπό τη διευκόλυνση των κοινών επιχειρήσεων αλλά και την αποτελεσματική περιπολία και σταθεροποίηση της περιοχής. Σε μια περίοδο με συνεχιζόμενη και έντονη μεταναστευτική ροή ας μην ξεχνάμε ότι η συνδρομή με τον κατάλληλο στρατιωτικό εξοπλισμό θα βοηθήσει το Ναυτικό να ελέγξει και να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά στην προστασία των θαλάσσιων συνόρων.

Η ανανέωση της σύμβασης χρήσης της βάσης στη Σούδα κατ’ ελάχιστο για 5 ή και 10 χρόνια, για παράδειγμα. Προσωπική βέβαια εκτίμησή μου είναι ότι ιδανική διάρκεια επέκτασης θα ήταν τα 12 έτη -είναι ξεκάθαρο ότι μόνο οφέλη έχει να προσφέρει τόσο σε Αμερική/ΝΑΤΟ, Ελλάδα/Ε.Ε., αλλά και στους εμπλεκόμενους εταίρους στην περιοχή της Μεσογείου. Η μεγάλη χρονική διάρκεια εξασφαλίζει τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό εκμετάλλευσης της βάσης, γεγονός που θα δώσει στην Ελλάδα ένα ασύγκριτο πλεονέκτημα να υπερασπιστεί τις εθνικές της θέσεις, να εξασφαλίσει και να διατηρήσει την ασφάλειά της, να περιορίσει την απειλή της Τουρκίας και γιατί όχι να δράσει ως σημαντικός σύμμαχος και σταθεροποιητικός γεωστρατηγικός παράγοντας της περιοχής που θα κερδίσει τον σεβασμό των υπόλοιπων χωρών σε μια χρονική περίοδο που η διεθνής εικόνα της έχει πληγεί.

Ταυτόχρονα θα της δώσει τη διαπραγματευτική ισχύ που χρειάζεται, ιδιαίτερα τώρα που οι συνομιλίες με την Τουρκία για την επίλυση του Κυπριακού βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο, όπως δήλωσε και ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς. Είναι καθήκον της Ελλάδας να συνεχίσει να εργάζεται με όλες της τις δυνάμεις για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης για να στηρίξουμε την Κύπρο - και ο δρόμος για να επιτευχθεί αυτό περνάει μέσα… από τη Σούδα.


* Ζ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων