Σταύρος Λυγερός

Εστω και με καθυστέρηση, έστω και με γκρίνιες, έστω και με αυστηρούς όρους, η εκταμίευση της 3ης δόσης θα πραγματοποιηθεί ώστε να ανταποκριθεί η Ελλάδα στις δανειακές υποχρεώσεις της, που αυτό τον μήνα είναι υπέρογκες (6,9 δισ. ευρώ). Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πρόσφατη κοινοβουλευτική συζήτηση για την απόφαση του Eurοgroup, εκ των πραγμάτων κλείνει έναν κύκλο.

Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση έχουν ήδη μετατοπίσει την αντιπαράθεσή τους σε άλλο γήπεδο. Το μεν Μαξίμου εστιάζει στο μέτωπο των υποθέσεων διαφθοράς, ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης και το επιτελείο του στην υπόθεση Καμμένου - Γιαννουσάκη. Εστίασαν, βεβαίως, και στην αναφορά του Κορεάτη Γκλεν Κιμ (σε ομιλία του στην Ιταλία) για το plan b της ομάδας Βαρουφάκη περί «παράλληλου νομίσματος». Το γεγονός ότι πρόκειται για ξαναζεσταμένο αρκετές φορές φαγητό δεν ήταν λόγος να μείνει ανεκμετάλλευτη η ευκαιρία.
Ειδικά για την υπόθεση των παρεμβάσεων Καμμένου και με δεδομένα τα όσα λέει ο ισοβίτης (για την υπόθεση του λαθρεμπορικού πλοίου «Noor1») Γιαννουσάκης, η ηγεσία της Ν.Δ. ερωτοτροπεί με την ιδέα να καταθέσει πρόταση μομφής εναντίον του ίδιου του πρωθυπουργού. Το επιχείρημά της είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας καλύπτει πλήρως τον υπουργό Αμυνας και ως εκ τούτου έχει αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη για τον χειρισμό.

Παρότι έχει επίγνωση ότι οι προτάσεις της θα απορρίπτονταν, η Ν.Δ. ζήτησε τη σύσταση εξεταστικών επιτροπών και για τις δύο υποθέσεις. Ο Κ. Μητσοτάκης θεωρεί ότι με την πρωτοβουλία του θα στριμώξει και θα εκθέσει πολιτικά την κυβέρνηση. Για την ακρίβεια, δεν θα αφήσει τον ΣΥΡΙΖΑ να χρησιμοποιεί υπαρκτές υποθέσεις διαφθοράς αφενός για να αποσπά την προσοχή των πολιτών από την πολύ δύσκολη οικονομική-κοινωνική κατάσταση, αφετέρου για να μετατρέπει σε κατηγορούμενους το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ.

Στον κύκλο των στενών προσωπικών συνεργατών του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις εάν τελικώς αυτή η εμπλοκή σε τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις για μακρύ χρονικό διάστημα θα ωφελήσει ή θα βλάψει το προφίλ του αρχηγού τους. Οσοι εκφράζουν τέτοιες επιφυλάξεις υπογραμμίζουν ότι η Ν.Δ. δεν βρίσκεται στη φάση που επιδιώκει να πάρει προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό έχει συμβεί εδώ και καιρό και όλα δείχνουν ότι δεν είναι αντιστρέψιμο. Ως εκ τούτου, η έμφαση δεν πρέπει να δοθεί στην εκλογική αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία συντελείται από μόνη της λόγω των μέτρων. Το κρίσιμο είναι «να προβληθεί ο Μητσοτάκης ως ο επόμενος πρωθυπουργός που μπορεί να ανανεώσει ριζικά τη Ν.Δ. και να οδηγήσει την Ελλάδα σε καλύτερες μέρες». Μόνο έτσι θα προσελκύσει τους πρόσθετους ψηφοφόρους που θα καταστήσουν την αυτοδυναμία ρεαλιστικό στόχο.

Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάθε λόγο να θέλει η μπάλα να παραμείνει στο γήπεδο της διαφθοράς. Κυβερνητική πηγή που είναι σε θέση να γνωρίζει μάς είπε ότι συγκεντρώνονται με εντατικό ρυθμό στοιχεία και ότι ήδη έχουν προκύψει κραυγαλέες ποινικές ευθύνες, ειδικά στον τομέα της Υγείας.

Κατά την ίδια πηγή, ο επικοινωνιακός σχεδιασμός προβλέπει ότι ο βομβαρδισμός με τέτοιου τύπου αποκαλύψεις θα γίνει τον Σεπτέμβριο, ώστε να μη χαθεί στη θερινή ραστώνη. Τις επόμενες τρεις εβδομάδες θα ανοίξουν υποθέσεις ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος.
Το γεγονός ότι το ελληνικό πολιτικό σκηνικό διολισθαίνει ολοένα περισσότερο στην πόλωση ανησυχεί το ευρωιερατείο. Οι δανειστές θεωρούν ότι το ομαλό πολιτικό κλίμα και η συναίνεση των βασικών πολιτικών δυνάμεων στην εφαρμογή του 3ου Μνημονίου είναι όρος για να ανακάμψει η οικονομία και να επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2018. Οι δανειστές θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει τη μερίδα του λέοντος από τις μνημονιακές μεταρρυθμίσεις και ότι εφεξής η ανάκαμψη είναι περισσότερο ζήτημα κλίματος. Και όπως υπογραμμίζουν, το κλίμα θα επηρεαστεί αποφασιστικά από την πολιτική διάσταση, δηλαδή από την πολιτική σταθερότητα και την επίτευξη συναινέσεων.  Ενα δεύτερο ζήτημα που έχει απασχολήσει ειδικά την Κομισιόν είναι η εκμετάλλευση της δυσαρέσκειας που έχει προκληθεί στην Ελλάδα από τη διάψευση των ελπίδων για οριστικοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους και κατ’ επέκταση για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, στην Κομισιόν εκφράστηκαν φόβοι για το ενδεχόμενο απομάκρυνσης του Ευκλείδη Τσακαλώτου από το υπουργείο Οικονομικών. Ανώτατη κυβερνητική πηγή μας είπε ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Ο Αλ. Τσίπρας θεωρεί τον Τσακαλώτο γκρινιάρη και ιντριγκαδόρο στα εσωκομματικά, αλλά του αναγνωρίζει ότι σήκωσε το βάρος της διαπραγμάτευσης και δεν διανοείται να τον αντικαταστήσει. Εχει, μάλιστα, στείλει και σχετικό μήνυμα στις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο των κινήσεων που έγιναν το τελευταίο διάστημα στο παρασκήνιο ήταν και η κατηγορία ότι ο Πιερ Μοσκοβισί έδωσε στην Αθήνα ψεύτικες διαβεβαιώσεις. Πηγή που έχει εικόνα μας είπε ότι πράγματι ο Γάλλος επίτροπος ήταν πιο αισιόδοξος απ’ όσο δικαιολογούσε η κατάσταση, αλλά έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει την Ελλάδα - και η κυβέρνηση το αναγνωρίζει. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν θα τον ενοχοποιούσε. Κατά την ίδια πηγή, οι σχετικές διαρροές είχαν στόχο να του κόψουν τον δρόμο προς την προεδρία του Eurogroup, όταν θα έρθει η ώρα.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι η Κομισιόν, το ΔΝΤ και η Ουάσινγκτον βρίσκονται σε συνεννόηση με σκοπό να αποτρέψουν ενδεχόμενη πολιτική αποσταθεροποίηση στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα παρόξυνσης της πόλωσης και εμπλοκής σ’ αυτήν μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, σχετικά μηνύματα έχουν σταλεί και στον Αλ. Τσίπρα και στον Κ. Μητσοτάκη. Ειδικά ο δεύτερος είχε γίνει δέκτης συστάσεων να εγκαταλείψει τη ρητορική για άμεση προσφυγή στις κάλπες.

Δεν είναι άσχετη με τα παραπάνω η πληροφορία ότι το προσωπικό επιτελείο του αρχηγού της Ν.Δ. σχεδιάζει με την έγκρισή του κινήσεις με σκοπό ο Κ. Μητσοτάκης να προβληθεί στο εξωτερικό ως παράγοντας που εγγυάται την πολιτική ομαλότητα στην Ελλάδα και όχι ως αντιπολιτευόμενος ηγέτης που κάνει τα πάντα για να αναρριχηθεί στην εξουσία. Για τον σκοπό αυτό, μάλιστα, αναζητούν διεθνή εταιρεία πολιτικού consulting και δημοσίων σχέσεων, η οποία θα αναλάβει το σχετικό έργο.

Πέρα από το να ανησυχεί για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα, το ευρωιερατείο δεν παρέλειψε να συνδέσει την εκταμίευση της δόσης και με την παύση της δικαστικής δίωξης τριών αλλοδαπών εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και με την καταβολή των δικαστικών εξόδων στον άλλοτε επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου! Είναι αξιοσημείωτο ότι όλο το προηγούμενο διάστημα κορυφαία στελέχη της Κομισιόν και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είχαν κάνει ωμές παρεμβάσεις. Ο δε Ισπανός υπουργός Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος είχε απειλήσει ότι θα μπλοκάρει την εκταμίευση εάν δεν δοθεί εκ των υστέρων ασυλία στους τρεις εμπειρογνώμονες του ΤΑΙΠΕΔ, ο ένας εκ των οποίων είναι Ισπανός. Περιττό να πούμε ότι η κυβέρνηση Τσίπρα έκανε ό,τι ακριβώς της ζητούσαν.

Από πολιτικής απόψεως σημασία δεν έχουν οι συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά οι πιέσεις του ευρωιερατείου. Δεν κάνει τίποτα άλλο από το να προστατεύει με νύχια και με δόντια τους ανθρώπους που διεκπεραιώνουν για λογαριασμό του δύσκολες αποστολές. Αν καταδικαστεί κάποιος εξ αυτών, θα δημιουργηθεί αρνητικό προηγούμενο. Δύσκολα θα βρεθούν πρόθυμοι για επόμενη αποστολή!

Προφανώς, οι Μοσκοβισί, Μαριάν Τίσεν, Ντράγκι ή ο Ντε Γκίντος δεν θα είχαν  καν διανοηθεί να κάνουν τέτοιες ωμές παρεμβάσεις στην κυβέρνηση της χώρας τους. Η Ελλάδα, όμως, θεωρείται χώρα-μέλος περιορισμένης κυριαρχίας. Αυτό επιτρέπει όχι μόνο σε ανώτατους αξιωματούχους, αλλά και σε μεσαίους γραφειοκράτες να την αντιμετωπίζουν περίπου ως μεταμοντέρνα αποικία.