Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Oι δανειστές επιχειρούν να πείσουν τους επενδυτές ότι το ελληνικό χρέος θα καταστεί βιώσιμο με κάποιον τρόπο έτσι ώστε να εμπεδώσουν εμπιστοσύνη για την Ελλάδα προτού ακόμα προσδιοριστούν οι συγκεκριμένες διευθετήσεις.

Στόχος δηλαδή είναι να μετατεθεί η προσοχή στη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας έτσι ώστε σταδιακά η χώρα να μπορεί να δανείζεται από την αγορά για να αποπληρώνει τα δάνεια του επίσημου τομέα (ευρωπαϊκά κράτη και ΔΝΤ).

Το ΔΝΤ υπέκυψε και πάλι στα πολιτικά παιχνίδια του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, παραβιάζοντας την ουσία της αποστολής του, με προσχηματικές διευθετήσεις όπως το πρόγραμμα «καταρχήν έγκρισης» που ξέθαψε από τη δεκαετία του 1980. Δεν αποκλείεται αργότερα οι απαιτήσεις του για το χρέος να γίνουν η αφορμή για να απεμπλακεί από την Ελλάδα και την Ευρωζώνη χωρίς να βάλει άλλα χρήματα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, το γεγονός είναι ότι τα περίφημα «μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης», τα οποία δεν προσδιορίστηκαν και παραπέμφθηκαν για περαιτέρω συζήτηση, αφορούν στο απώτερο μέλλον.

Ο προσδιορισμός τους μπορεί να θεωρείται σημαντικός από το ΔΝΤ, αλλά δεν θα αλλάξει τα πραγματικά δεδομένα για το ελληνικό χρέος στο αμέσως επόμενο διάστημα, ούτε και τη λειτουργία της οικονομίας.

Για τα επόμενα 10-15 χρόνια το χρέος έχει γίνει λίγο-πολύ διαχειρίσιμο με τα λεγόμενα «βραχυπρόθεσμα μέτρα» τα οποία αποφασίστηκαν με το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης και μετέφεραν στο μέλλον τις μεγάλες πληρωμές που έπρεπε να γίνουν από το 2023.

Βέβαια, οι διευθετήσεις αυτές δεν λύνουν το πρόβλημα οριστικά, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που όλα έγιναν με δεδομένο ότι η Ελλάδα θα πρέπει να παράγει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια, τα οποία εξ ορισμού λειτουργούν σε βάρος της ανάπτυξης.

Το χρέος θα ταλαιπωρεί την Ελλάδα για πολλές δεκαετίες και το πρόβλημα θα χρειάζεται συνεχώς παρεμβάσεις, οι οποίες θα συνοδεύονται από όρους, προϋποθέσεις και οικονομική εποπτεία.

Ωστόσο, αν οι ετήσιες δαπάνες διατηρούνται χαμηλά και η χώρα μπορεί να τις εξυπηρετεί, τότε η κατάσταση θα είναι διαχειρίσιμη και το πεδίο για την οικονομική ανάπτυξη ανοικτό. Επομένως, το μείζον για την ελληνική οικονομία δεν είναι τι θα συμβεί μετά το 2030 ή το 2040 με τις επιμηκύνσεις και τις μεταθέσεις τόκων. Αυτές είναι ασκήσεις επί χάρτου οι οποίες διαρκώς θα αναθεωρούνται.

Το ζήτημα είναι τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες αλλά και τα επόμενα χρόνια στο μέτωπο της ανάπτυξης και της ανασύνταξης της παραγωγικής υποδομής.

Πώς θα έρθουν επενδύσεις, με ποιον τρόπο θα ανοίξουν οι δουλειές για να δημιουργηθεί απασχόληση και κατ' επέκταση εισόδημα, με ποιους όρους θα γίνουν οι ιδιωτικοποιήσεις για τις οποίες έχει δεσμευτεί η χώρα, αλλά και σε ποιους θα περάσουν οι παραγωγικές υποδομές και η ιδιωτική περιουσία που θα αλλάξει χέρια μέσα από την εκκαθάριση των κόκκινων δανείων.

Εκεί πρέπει να στραφεί τώρα η προσοχή και όχι στην επιδίωξη μιας «συνολικής και καθαρής λύσης» για το χρέος, η οποία πρακτικά είναι αμφίβολο ότι μπορεί να εκπληρωθεί, ακόμα και μετά το τρέχον πρόγραμμα.