Νίκος Φελέκης

Κατά κοινή ομολογία, ποτέ άλλοτε Κοινοβουλευτική Ομάδα δεν εξευτελίστηκε και δεν ταπεινώθηκε τόσο όσο αυτή του ΣΥΡΙΖΑ. Ψήφισε χωρίς ούτε μία διαρροή όλα όσα ζήτησαν οι δανειστές της χώρας. 

Ακόμη και μέτρα που μέχρι πρότινος οι βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας αποτάσσονταν μετά βδελυγμίας -και οι προηγούμενες κυβερνήσεις των Σαμαρά και Παπανδρέου δεν θα μπορούσαν να περάσουν από τη Βουλή- τώρα υπερψηφίζονται. Μέχρι και οι πιο σκληροί της τρόικας -με πρώτους και καλύτερους τους Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Πολ Τόμσεν- έχουν εκπλαγεί με τις συνεχείς -και τελικά εύκολες- νίκες που επιτυγχάνουν κάθε φορά που διαπραγματεύονται με την ελληνική κυβέρνηση. Η διαπίστωση δεν είναι δική μας, αλλά ενός εκ των κορυφαίων παραγόντων της αντιπολίτευσης, με τον οποίο μάλιστα συμφωνεί και σημαντικός υπουργός στην πρώτη κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Βουλευτής, από τους πλέον διακεκριμένους, του ΠΑΣΟΚ είναι περισσότερο οξύς ή μάλλον εμπρηστικός:

«Ο χαρακτηρισμός “γερμανοτσολιάς”, που έλεγαν για μας, ηχεί ήπιος για τους 153 βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ. Αυτοί είναι μνημονιακοί ταλιμπάν. Είναι ικανοί, αν τους ζητηθεί, να ζωστούν ακόμη και με εκρηκτικά και να τινάξουν στον αέρα όλους τους μικρομεσαίους και τους συνταξιούχους», μας λέει στο εντευκτήριο της Βουλής, την Παρασκευή το πρωί. 

Τη στιγμή δηλαδή που με άκομψο είναι η αλήθεια τρόπο εισήχθησαν προς ψήφιση στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου οι πέντε τροπολογίες που αφορούσαν τα τελευταία προαπαιτούμενα προκειμένου στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου να κλείσει η αξιολόγηση και να δοθεί η έγκριση για την εκταμίευση της δόσης. 

Με τους χαρακτηρισμούς είναι λογικό να μη συμφωνούν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όμως είναι αρκετοί αυτοί που παραδέχονται ότι «έχουμε γίνει η χλεύη αυτών που έφεραν τα μνημόνια και κατέστρεψαν τη χώρα. Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια». 

Μάλιστα, προβεβλημένος βουλευτής που διαφωνεί με την τακτική του πρωθυπουργού υποστηρίζει: «Δεν έπρεπε να υποκύψουμε στις αξιώσεις του Σόιμπλε και να δεχτούμε να υπογράψουμε μέτρα που υπερβαίνουν την κυβερνητική μας θητεία. Επρεπε να συγκρουστούμε και να πηγαίναμε σε εκλογές. Τώρα, με όλα αυτά που ψηφίζουμε στρώνουμε τον δρόμο στον Μητσοτάκη για να πάρει την κυβέρνηση ενδεχομένως και αυτοδύναμος. Πάντως, ακόμη και τώρα, αν στις 15 Ιουνίου δεν μας δώσουν τίποτα για το χρέος, μπορούμε να το κάνουμε. Πρέπει να το κάνουμε. Διαφορετικά, δύσκολα θα φτάσουμε στα Χριστούγεννα. Το πρόγραμμα, παρά τα όσα λέμε, δεν βγαίνει. Κάποια στιγμή, στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης που θα αρχίσει το φθινόπωρο, θα πρέπει, εκτός από τις θεσμικές αλλαγές που θα χρειαστεί να κάνουμε, να πάρουμε και νέα μέτρα. Και τότε δεν νομίζω ότι θα υπάρχουν 153 Χμερ». 

Μέχρι πρότινος στον χώρο της Κεντροαριστεράς ακόμη και στη Βουλή υπήρχαν δυνάμεις που αντιμετώπιζαν με θετική διάθεση την περίπτωση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το πολιτικό κεφάλαιο του πρωθυπουργού μέχρι και τους τρεις πρώτους μήνες του έτους, παρά τα λάθη του, παρέμενε σοβαρό και υπολογίσιμο. Τώρα, ειδικά μετά τις ακατανόητες -και λανθασμένες όλες- προβλέψεις του ως προς το τι μέλλει γενέσθαι με την αξιολόγηση, το χρέος και τη συμπεριφορά των δανειστών έναντι της χώρας, η αξιοπιστία του Αλέξη Τσίπρα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Οι δηλώσεις περί γραβάτας, όπως παραδέχονται ακόμη και στενοί του συνεργάτες, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Πλέον, ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας απολέσει τη δυνατότητα ανεύρεσης συμμάχων, γίνεται ευάλωτος σε πιθανές πιέσεις του Πάνου Καμμένου, των «γκρι κοστουμιών» της εξουσίας, αλλά και της (έστω περιορισμένης εμβέλειας) εσωκομματικής του αντιπολίτευσης. Και φυσικά των δανειστών. 

Το άλλο μεγάλο πρόβλημα του πρωθυπουργού είναι ότι στις διαπραγματεύσεις και τις αντιπαραθέσεις έχει ξεμείνει από επιχειρήματα. Και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Πλέον δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές πίσω από τις οποίες αθροίζονται πολιτικές δυνάμεις. Δεν υπάρχουν στόχοι γύρω από τους οποίους συσπειρώνονται κοινωνικές δυνάμεις. Δεν υπάρχουν εθνικά προτάγματα και αφήγημα που να συγκινούν τους πολίτες και να έχουν ευρύτερη απήχηση και λαϊκή υποστήριξη. Η μείωση του χρέους χάθηκε. Η ένταξη στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης παραπέμπεται στο μέλλον. Η αξιολόγηση κλείνει με τους δυσμενέστερους όρους. Σε όλα αυτά ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες «είχαν τοποθετήσει τον πήχη ψηλά και τελικά πέρασαν από κάτω».

Τώρα το μόνο που διαπραγματεύονται είναι λεκτικές διατυπώσεις. Ο Σόιμπλε μαζί με τη Λαγκάρντ κατάφεραν να μετατρέψουν τον Τσίπρα, τον Τσακαλώτο και τους άλλους υπουργούς που μετέχουν στις διαπραγματεύσεις από πολιτικούς σε φιλολόγους. Τελευταία γραμμή άμυνας η ανάπτυξη και οι επενδύσεις, πρωτίστως οι ξένες. Τον τομέα στον οποίο εξαρχής έπρεπε να έχει ρίξει όλες της τις δυνάμεις η κυβέρνηση (αφού είναι ο μόνος που μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να παραγάγει νέο πλούτο) τον ανακαλύπτει με δραματική καθυστέρηση, ενώ είναι αμφίβολο εάν μπορεί να διατηρήσει σταθερά το πλαίσιο και τους κανόνες που χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν οι επενδύσεις. 

Το τέταρτο επίσης μεγάλο πρόβλημα για τον πρωθυπουργό είναι ότι χάνει και τη μάχη της επικοινωνίας. Ο διαγωνισμός για την αδειοδότηση των καναλιών δεν τελεσφόρησε. Μετά τον Χρήστο Καλογρίτσα απέτυχε και ο άλλος εκλεκτός του Μαξίμου, ο Ιβάν Σαββίδης, να πλασαριστεί, και μάλιστα σε θέση ισχύος, στο μιντιακό σύστημα. Η απαξία, ενδεχομένως και το κλείσιμο, της εκδοτικής επιχείρησης Πήγασος του εργολάβου Γιώργου Μπόμπολα που στηρίζει την κυβέρνηση είναι ένα ακόμη χτύπημα στην προσπάθεια του Μαξίμου να ανατρέψει υπέρ του τις ισορροπίες στον χώρο της ενημέρωσης. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μετά και την εξαγορά του ΔΟΛ από τον Βαγγέλη Μαρινάκη, τα μέσα ενημέρωσης στην πλειοψηφία τους διάκεινται ευνοϊκά υπέρ της κυβερνητικής αλλαγής και βλέπουν με μεγαλύτερη συμπάθεια τον Κυριάκο Μητσοτάκη από τον Αλέξη Τσίπρα. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η περιορισμένη απήχηση που έχει η κρατική τηλεόραση στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, τότε το πρόβλημα επικοινωνίας για την κυβέρνηση μεγαλώνει. Ενδέχεται μάλιστα να στερηθεί ακόμη και τις υπηρεσίες της «Αυγής» εάν δεν τελεσφορήσουν οι προσπάθειες διάσωσης της ιστορικής εφημερίδας της Αριστεράς. Τις ερχόμενες ημέρες δεν αποκλείεται να υπάρξει ακόμη και απεργία στην Αγίου Κωνσταντίνου, αφού οι εργαζόμενοι διεκδικούν δεδουλευμένα τριών μηνών.

Εάν o πρωθυπουργός στις 15 Ιουνίου πάρει μόνο την έγκριση για την εκταμίευση της δόσης και στα υπόλοιπα έχουμε απλώς υποσχέσεις για μελλοντική διευθέτηση, τότε τα πράγματα δεν αποκλείεται να γίνουν δυσάρεστα για τον Αλέξη Τσίπρα. Σημειώνουμε ότι ο πρωθυπουργός με τη συνηγορία άμα και προτροπή ορισμένων στενών του συνεργατών έχει προειδοποιήσει την τρόικα ότι, σε περίπτωση που δεν υπάρξει συνολική λύση στο Eurogroup, θα ακυρωθούν τα μέτρα που έχει ψηφίσει η Βουλή. Εάν -και παρότι έχει φροντίσει να κατεβάσει τον πήχη των προσδοκιών- δεν υλοποιήσει την απειλή του, τότε το κύρος του απέναντι στους συνομιλητές του, τους αντιπάλους καθώς και τους πολίτες δεν θα είναι αυτό που αρμόζει σε πρωθυπουργό. Το θέρος μπορεί να μην ευνοεί καυτές αντιδράσεις, δεν τις θέλει άλλωστε και η αντιπολίτευση, αλλά τον Σεπτέμβριο με την πρώτη σταγόνα της βροχής, εκτός από το καλοκαίρι, μπορεί να σκοτωθεί και η κυβερνητική ηρεμία. Και δεν είναι σίγουρο ότι ένας ανασχηματισμός, ακόμη κι αν περιλαμβάνει τον υπουργό Οικονομικών και υπεύθυνο της διαπραγμάτευσης Ευκλείδη Τσακαλώτο, θα την επαναφέρει...