Βασ. Αναστασόπουλος

Να ρίχνουμε το «ανάθεμα» στον Παπανδρέου, τον Σαμάρα και τον Τσίπρα, και να... καθαγιάζουμε την Μέρκελ, τον Σόιμπλε, την Λαγκάρντ, γιατί εκείνοι μας έλεγαν τα σωστά, αλλά εμείς δεν τα κάναμε.

Έχει μια δόση αλήθειας η παραπάνω διαπίστωση. Είναι ωστόσο μονόπλευρη, καθώς παραβλέπει ένα γεγονός. Όταν κάποιος είναι απρόθυμος να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις, χρειάζεται και κάποιος που θα κάνει τα... στραβά μάτια μπροστά στην πραγματικότητα ότι δεν υλοποιούνται μεταρρυθμίσεις. Τα γράφει σήμερα, σαφώς καλύτερα από μένα, το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel: «Οι ελληνικές κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος, έλεγαν μεγάλα λόγια για τις μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιούσαν και αποτύγχαναν, όταν ερχόταν η ώρα να το κάνουν. Ελλείψεις στη Δημόσια Διοίκηση, καθυστερήσεις στις ιδιωτικοποιήσεις, το πρόγραμμα διάσωσης λειτουργούσε σύμφωνα με ένα εύκολο σχήμα: οι Έλληνες καμώνονταν ότι μεταρρύθμιζαν, οι δανειστές καμώνονταν ότι τους πίστευαν. Διπλή αυταπάτη αυτού του τύπου ισούται με οργανωμένη ανευθυνότητα».

«Οργανωμένη ανευθυνότητα», λοιπόν. Αυτές είναι οι δύο λέξεις-«κλειδιά», για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε ως εδώ, πώς η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη στη «μέγγενη» των Μνημονίων, την ώρα που άλλες χώρες κατάφεραν να ξεφύγουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα από αυτό το -θανατηφόρο, δυνητικά- σφιχταγκάλιασμα.

Επιτρέψτε μου να προσθέσω και κάτι ακόμα: ακριβώς επειδή γνώριζαν ότι έκαναν τα... στραβά μάτια στις χρόνιες ελληνικές παθογένειες, οι δανειστές έσπευδαν κάθε φορά να απαρνηθούν τις ευθύνες τους, με το να καλούν τις ελληνικές αρχές να αναλάβουν την πλήρη κυριότητα και πατρότητα των συμφωνηθέντων προγραμμάτων. Κάπως έτσι φτάσαμε στο να μην μιλάει κανείς για τους εγκληματικά λάθος υπολογισμούς του ΔΝΤ, παρά μόνο όταν ήταν εξόφθαλμοι και αναγκαζόταν το ίδιο το Ταμείο, να τους παραδεχτεί -αλλά να συνεχίσει την ίδια συνταγή! Κάπως έτσι δεν μίλησε κανείς μέχρι σήμερα για τις παλινωδίες του χερ Σόιμπλε, που αναγορεύθηκε σε «γκουρού» των οικονομικών προγραμμάτων, καθώς όλοι δέχονταν εκ προοιμίου πως, ό,τι έλεγε, ήταν σωστό.

Τώρα όμως που τον έχουν περιλάβει όλοι και τον... κοπανάνε για την αδιαλλαξία του στην υπόθεση της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, τώρα εκείνος «ταμπουρώνεται» και... βγάζει νύχια. «Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας επιμένει να φορτώνει το βάρος στους αδύναμους» είπε μόλις προ ολίγων ημερών, όταν την περασμένη εβδομάδα, όπως έγραφε το «Πρώτο ΘΕΜΑ», πήγες από το Βερολίνο και την Φρανκφούρτη (έδρα της Bundesbank), που απηχούν τις απόψεις Σόιμπλε και Βάιντμαν, έλεγαν ότι «η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να κατηγορηθεί για τίποτα. Έχει κάνει όλα όσα της έχουν ζητηθεί». Ιδού λοιπόν η διγλωσσία του Γερμανού υπουργού των Οικονομικών. Από τη μία η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει όσα της έχουν ζητηθεί, από την άλλη... η ελληνική κυβέρνηση έχει την πατρότητα του προγράμματος, οπότε ο ίδιος ο κ. Σόιμπλε ουδεμία ευθύνη φέρει...

Κι όμως, ο κ. Σόιμπλε και οι λοιποί εταίροι φέρουν μεγάλες ευθύνες. Είδαν τα «κενά» στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, είδαν την απροθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να συγκρουστούν με τον γιγαντωμένο κρατικό μηχανισμό και το πελατειακό κράτος. Και δεν έκαναν τίποτα για να το αλλάξουν αυτό. Ακόμα και εκείνη η περίφημη Task Force του Χορστ Ράιχενμπαχ (αλήθεια, ποιος την θυμάται πλέον;), που ήρθε δήθεν για να φέρει την τεχνογνωσία της στην αναδόμηση και αναδιοργάνωση του κρατικού μηχανισμού, την... έκανε από τη χώρα μας με «ελαφρά πηδηματάκια» και κανείς, ποτέ, δεν άκουσε ξανά κάτι γι' αυτήν...

Την ώρα ωστόσο που καλούσαν τις ελληνικές αρχές να αναλάβουν την κυριότητα των προγραμμάτων βοήθειας, οι δανειστές ήταν εκείνοι που αποφάσιζαν να «τελειώσουν» όποια κυβέρνηση πήγαινε να... παρεκκλίνει από την γραμμή. Θυμηθείτε: η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν έπεσε από μέσα. Έπεσε, όταν ο τότε πρωθυπουργός σκέφτηκε να προχωρήσει σε δημοψήφισμα, προκαλώντας την οργή του Σαρκοζί και της Μέρκελ, αν και η ίδια είχε επίσης αποκαλύψει τότε ότι σχεδίαζε να πάει σε δημοψήφισμα για την ευρωζώνη τους Γερμανούς! Θυμηθείτε: η κυβέρνηση Σαμαρά δεν έπεσε από μέσα, δεν έπεσε από τον Τσίπρα, όπως πολλοί θέλουν να σας κάνουν να πιστέψετε. Έπεσε, όταν ο τότε πρωθυπουργός εξήγγειλε ότι θα διώξει το ΔΝΤ από τη χώρα, το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί πρόωρα και η Ελλάδα θα ξαναβγεί στις αγορές. Τότε ήταν που πήγαν οι Έλληνες διαπραγματευτές στο Παρίσι και, αντί να βρουν πρόθυμους συνομιλητές, βρήκαν απέναντί τους... αγαλματάκια αμίλητα, ακούνητα και αγέλαστα, που άφηναν να εννοηθεί ότι όλα είχαν τελειώσει.

Και, αφού θυμηθείτε τα παραπάνω, δείτε τι συμβαίνει τώρα: με το να αρνούνται στην Ελλάδα μια λύση για το χρέος, οι δανειστές -και δη, ο χερ Σόιμπλε, που έχει και μια εκλογική αναμέτρηση μπροστά του- προκαλούν ενδεχομένως πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας, που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και στην πτώση της κυβέρνησης Τσίπρα -αν και, προσωπικά, επιτρέψτε μου να μην ποντάρω ακόμα τα λεφτά μου σε αυτό. Όπως λένε όσοι γνωρίζουν και συνομιλούν με κύκλους των δανειστών, ο Έλληνας πρωθυπουργός χαίρει εκτίμησης στους κόλπους των εταίρων μας, καθώς καταφέρνει να περνάει... αναίμακτα τα πιο σκληρά μέτρα. Γιατί συμβαίνει αυτό, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους; Γιατί δεν έχει απέναντί του έναν... Τσίπρα, να του κάνει αντιπολίτευση! Όσο να πεις, το σκεπτικό τους είναι εξαιρετικά απλό, αλλά και αληθινό.

Τα παραπάνω αρκούν, ίσως, για να αποδείξουν πως οι δανειστές δεν είναι άμοιροι ευθυνών για την αποτυχία των ελληνικών προγραμμάτων. Η... εύθραυστη συμμαχία τους, άλλωστε, παρουσιάζει περισσότερες ρωγμές από ποτέ. Το ΔΝΤ εγκαλείται τον Σόιμπλε για την αδιαλλαξία του, ο Σόιμπλε εγκαλεί το ΔΝΤ για τις άστοχες και άτολμες προβλέψεις του κι έτσι και οι δύο, μαζί, «τορπιλίζουν» την όποια λύση. Τι πιο εύκολο γι' αυτούς από το να ρίξουν άλλη μία κυβέρνηση, την τρίτη μέσα σε επτά χρόνια Μνημονίων, αφήνοντάς την εκτεθειμένη ενώπιον της εγχώριας κοινής γνώμης; Αν είναι τα δικά τους λάθη να αποσιωπηθούν και να παραγραφούν, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να το κάνουν...