Απόστολος Παπακωνσταντίνου

Πράγματι, είναι προφανές ότι χωρίς την ανάπτυξη σοβαρών επενδυτικών σχεδίων ο τερματισμός των μνημονίων είναι αδύνατος. Η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί να προέλθει σχεδόν αποκλειστικά από τις επενδύσεις με χρήματα που προέρχονται τόσο από το εσωτερικό της χώρας όσο και, κυρίως, από το εξωτερικό.

Τα χρήματα που εισρέουν στη χώρα σήμερα μέσω του εξωτερικού δανεισμού της δεν μπορεί να φέρουν, ούτε κατ’ ελάχιστο, την ανάπτυξη, αφού καταλήγουν είτε στην εξυπηρέτηση των υπαρχουσών δανειακών υποχρεώσεών της είτε στην κάλυψη βασικών λειτουργικών αναγκών του κράτους.

Ο φαύλος αυτός κύκλος που βυθίζει ολοένα περισσότερο τη χώρα στη δίνη της οικονομικής ασφυξίας μπορεί να τερματιστεί μόνο με τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και μόνο εφόσον ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων αποδειχθεί στα αμέσως επόμενα χρόνια κυριολεκτικά εκρηκτικός και πρωτόγνωρος στη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας.

Υπό τον απαράβατο αυτόν όρο θα είναι δυνατή η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, η ουσιαστική μείωση της ανεργίας, η διάσωση των θεσμών του κοινωνικού κράτους και η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικής αλληλεγγύης.Μέχρι σήμερα το ελληνικό κράτος δεν κατόρθωσε να καταστεί ελκυστικός επενδυτικός προορισμός. Εξάλλου, η δριμεία οικονομική κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και η πολιτική αστάθεια που την ακολουθεί μεγέθυναν περαιτέρω το πρόβλημα.

Αναζητώντας τα ιστορικά αίτια του φαινομένου της επενδυτικής υπανάπτυξης μπορεί κανείς να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η απουσία ουσιαστικής και ισχυρής πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία των αναγκαίων όρων προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων αποτελεί, σε γενικές γραμμές, τον καθοριστικό παράγοντα διαχρονικά. Η χώρα μας, προικισμένη όσο ελάχιστες στον κόσμο, με εξαιρετικό κλίμα, εκπληκτικό φυσικό τοπίο, σπουδαίους φυσικούς πόρους και, κυρίως, με λαό φιλότιμο, δραστήριο και ικανό, διέθετε εξαρχής όλες τις προϋποθέσεις για να καταστεί κορυφαίος επενδυτικός προορισμός σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, μετέτρεψε -όχι ασφαλώς με ευθύνη του λαού της- το σύνολο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της σε μειονεκτήματα, καθιστώντας τη σήμερα θλιβερό ουραγό στον τομέα αυτό μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών.

Η πολιτική ατολμία, ο καιροσκοπισμός, η υποταγή της πολιτικής σε συντεχνιακές λογικές, αλλά, κυρίως, η απουσία οράματος και εθνικού αναπτυξιακού σχεδιασμού συνιστούν τις βασικές αιτίες. Δεν είναι ασφαλώς τυχαίο το γεγονός ότι οι ενδιαφερόμενοι να επενδύσουν στη χώρα θέτουν εξαρχής δύο βασικά ερωτήματα: Πρώτον, αν το φορολογικό καθεστώς της είναι φιλικό στις επενδύσεις και εμφανίζει τάσεις σταθερότητας και ασφάλειας και, δεύτερον, αν μπορεί να γίνει εκτίμηση για την ύπαρξη πολιτικής σταθερότητας.

Είναι σαφές ότι ουδείς σοβαρός επαγγελματίας θα μπορούσε να παράσχει στους πελάτες που εμπιστεύτηκαν τις συμβουλές του διαβεβαιώσεις επί των ζητημάτων αυτών. Στα ανωτέρω προστίθενται βέβαια, ως πολλαπλασιαστικοί παράγοντες απώθησης του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το συγκριτικά αδύναμο τραπεζικό σύστημα που διήλθε πολύ πρόσφατα την ιστορικά σοβαρότερη περιπέτειά του, το συνεχώς μεταβαλλόμενο νομοθετικό πλαίσιο, οι υστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης, οι παλινδρομήσεις στη διάθεση της πολιτικής ηγεσίας έναντι συγκεκριμένων μεγάλων επενδύσεων, οι εγγενείς ανεπάρκειες μιας δημόσιας διοίκησης που νοσεί όλο και βαρύτερα.

Παρά τις αδυναμίες αυτές, που εξηγούν ασφαλώς σε μεγάλο βαθμό την επενδυτική άπνοια που βιώνει η χώρα, το συμπέρασμα δεν είναι, οπωσδήποτε, απαισιόδοξο: η εθνική οικονομία έχει συμπιεστεί σε ιστορικά πρωτόγνωρο βαθμό. Για τον λόγο αυτό, η αποσυμπίεση μπορεί να είναι επίσης βίαιη (θετικά τη φορά αυτή) και καταιγιστική. Στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί το σενάριο αυτό, η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει την κρίση σε πολύ βραχύτερο χρονικό διάστημα και να καταστεί παράδειγμα προς μίμηση διεθνώς.

Για να γίνει κατορθωτό τούτο είναι σαφές ότι πρέπει να πληρούνται δύο αναγκαίοι όροι: η κυβέρνηση που, κατά το Σύνταγμα (άρθρο 82 παρ. 1) «καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας», να διατηρεί στον ιδεολογικό, πολιτικό και φιλοσοφικό πυρήνα της την αξία της επενδυτικής ανάπτυξης. Περαιτέρω, η πολιτική ηγεσία να εμπνεύσει τους πολίτες διαμορφώνοντας ένα συνολικό αναπτυξιακό όραμα και αφυπνίζοντας τις εν υπνώσει σήμερα τεράστιες δυνατότητες του Ελληνισμού.