Θάνος Παπαδόπουλος

Η οικονομική ανάπτυξη στην Ασία πήρε τεράστιες διαστάσεις. Η Κίνα, η Ινδία, η Ινδοκίνα και η Ινδονησία είναι οι ατμομηχανές της οικονομίας της Ασίας και ολόκληρου του Κόσμου.

Από την άλλη, οι ηγεσίες του Ντόναλντ Τραμπ και της Τερέζα Μέι οδηγούν τους Αγγλοσάξονες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου σ’ έναν ιδιόμορφο προστατευτισμό κι απομόνωση, αφήνοντας ανοιχτά τα οικονομικά και πολιτικά πεδία στη δράση των νέων ανερχόμενων δυνάμεων. Έτσι τα κέντρα ισχύος μεταφέρονται σιγά-σιγά στην Ασία και την Ευρώπη, όπου σημαντικό ρόλο αργά ή γρήγορα θα παίξει και η Ρωσία.

Στην Αμερική ο Τραμπ εξαιτίας της πολιτικής του αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να κληθεί σύντομα ν’ απαντήσει στο δίλημμα: δίκη ή παραίτηση, όπως ο Ρίτσαρντ Νίξον. Στο μεταξύ όλες οι πολιτικές που είχε εξαγγείλει έχουν βαλτώσει: 

• Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, τα διατάγματα για τη μετανάστευση απορρίφθηκαν από ομοσπονδιακούς δικαστές, το τείχος του Μεξικού, η ανανέωση οδών και γεφυρών, οι φοροαπαλλαγές των εξαγωγών και το Obamacare συναντούν αντιστάσεις ή αργούν να μπουν μπροστά από έλλειψη πόρων, ενώ οι αποδοκιμασίες για τις πολιτικές του ανανεώνονται, όπου κι αν πάει.

• Στην εξωτερική πολιτική το μόνο που πέτυχε ήταν να αποχωρήσει από τις συζητήσεις για τη Συμφωνία του Ειρηνικού και να αφήσει ελεύθερο το πεδίο για διείσδυση της Κίνας. Όσον αφορά τη διάλυση της NAFTA, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του NATO, του εμπορικού πολέμου με την Κίνα και την Ευρώπη, την ανατίμηση του ευρώ και του γουάν, τις διμερείς σχέσεις, ακόμη και στο θέμα της Ελλάδας έκανε ολοταχώς πίσω. Σε αντιστάθμισμα άρχισε να καλοπιάνει την Μαρί Λεπέν, τον Ρ. Ντουτέρτε και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, ενώ από την άλλη του έστειλε αεροπλανοφόρο στις ακτές της Β. Κορέας και τον απειλούσε με βομβαρδισμό! Τέλος, το άνοιγμά του στη Ρωσία χρεοκόπησε με τον βομβαρδισμό της συριακής βάσης κι απέτυχε να μπει σφήνα στο Σύμφωνο της Σαγκάης. 

Η Ευρώπη, ο σύμμαχος που ήθελε να… διαλύσει ο Τράμπ(!) με τρεις αλλεπάλληλες εκλογές ( Αυστρία, Ολλανδία, Γαλλία) αντιμετώπισε νικηφόρα τον εσωτερικό εχθρό – την ακροδεξιά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη έχουν βγει ήδη από την κρίση και την ύφεση, σημειώνοντας ανάπτυξη 1,5-2% του ΑΕΠ για οκτώ συνεχόμενα τρίμηνα, ενώ η ίδια ανάπτυξη προβλέπεται και για τα επόμενα χρόνια αν όχι μεγαλύτερη. Οι απειλές του Τραμπ ήταν η αφορμή να συσπειρωθεί η δημοκρατική Ευρώπη, να προχωρήσει σε εμπορική συμφωνία με τον Καναδά (CETA) και σε συνεννόηση με την Κίνα ν’ αντιμετωπίσουν από κοινού έναν ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου ( ΠΟΕ).

Η Κίνα στο μεταξύ προχωρά με σταθερά υψηλούς ρυθμούς τα προγράμματα ανάπτυξης. Στον τομέα της οικονομίας προωθεί την εσωτερική κατανάλωση ως δεύτερο πυλώνα ανάπτυξης, παράλληλα με τις υψηλές εξαγωγές της, σε επενδύσεις  και προγράμματα στον τριτογενή τομέα ( υπηρεσίες ) και στην ενδοχώρα. Επεκτείνει δρόμους, σιδηρόδρομους, προγράμματα αναπτυγμένης γεωργίας, αγροτικής βιομηχανίας και ενέργειας. Προωθεί το πρόγραμμα ανανέωσης του εξοπλισμού ή της αντικατάστασης εξ ολοκλήρου 300.000 ρυπογόνων εργοστασίων. Η Ινδία και η Κίνα σχεδιάζουν την ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων στο προσεχές μέλλον, προσανατολίζοντας ανάλογα και τις υπόλοιπες αυτοκινητοβιομηχανίες. Η Κίνα, η Ινδία, το Βιετνάμ, η Ινδονησία κλπ. έχουν ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ μεταξύ 6,5-7% τα τελευταία χρόνια. 

Στο στρατηγικό πεδίο η Κίνα κατασκεύασε δεύτερο αεροπλανοφόρο εξ ολοκλήρου στα ναυπηγεία της. Ετοιμάζεται να εγκαθιδρύσει αποικία στη Σελήνη στο προσεχές μέλλον. Ακόμη, έβγαλε νέο χάρτη όπου εντάσσει οργανικά τη Νότια Σινική θάλασσα στην επικράτειά της, ενώ από την άλλη ανέλαβε να ηρεμήσει τη Βόρεια Κορέα του Κιμ Γιονγκ Ουν. Τέλος, με το Σύμφωνο της Σαγκάης, που δημιουργήθηκε για ν’ αποτρέψει τη διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική απόβαση των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία, εμπεδώνει τη συνεργασία της Κίνας με τη Ρωσία και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Αυτή η συμμαχία που παρακολουθεί ως παρατηρητής και η Ινδία αρχίζει να γίνεται τόσο ελκυστική ώστε ο Ταγίπ Ερντογάν εκβιάζει τη Δύση ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει τον προσανατολισμό προς την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ και θα προσχωρήσει στο Σύμφωνο της Σαγκάης…
Στο διεθνή τομέα το πρόγραμμα OBOR και οι δρόμοι του Μεταξιού (στεριάς και θάλασσας) εντάσσουν ένα μεγάλο αριθμό χωρών της Ασίας και της Αφρικής στη συνεργασία με την Ευρώπη, καλύπτοντας έναν πληθυσμό 3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Ήδη μόνο οι κινεζικές τράπεζες χορηγούν δάνεια και πιστώσεις άνω των 400 δισ. δολαρίων, ενώ στο πρόγραμμα παίρνουν μέρος τράπεζες και χρηματοδοτικοί όμιλοι απ’ όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένης της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων και Υποδομών, που τον Ιούνιο προβλέπεται στα 57 μέλη της να προστεθούν άλλα 25, κυρίως από την Αφρική. Είναι χαρακτηριστικό ότι μία μόνο κινέζικη κατασκευαστική εταιρεία έχει συμβόλαια 40 δισ. δολαρίων, κατασκευάζοντας 10.320 χιλιόμετρα οδικού δικτύου, 95 λιμάνια, 10 αεροδρόμια, 152 γέφυρες και 2.080 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές. Εκτός από την Ασία, η Αφρική και η Λατινική Αμερική είναι τα ευνοϊκά πεδία επενδύσεων σε υποδομές.

Ο Κόσμος αλλάζει με θυελλώδεις ρυθμούς, αλλά οι μεγάλες αλλαγές δεν γίνονται  αντιληπτές από τους λαούς γιατί τις βλέπουν  ως μεμονωμένα γεγονότα χωρίς συνοχή. Η Ασία, η πιο μεγάλη και η πιο πολυάνθρωπη ήπειρος, στην οποία η Ευρώπη μοιάζει ως απλό ακρωτήριο, αποτελεί το κέντρο της ανάπτυξης και των εξελίξεων. Γιγαντιαία προγράμματα υποδομών έχουν αρχίσει να εκτελούνται: δρόμοι, σιδηρόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια και αγωγοί ενέργειας ενοποιούν την τεράστια έκταση και τη συνδέουν με την Αφρική και την Ευρώπη. Οι παλιές ηγεμονίες με τον δημοκρατικό πολιτισμό και τη συγκρατημένη βαρβαρότητα ξεφουσκώνουν και νέα κέντρα ισχύος αναπτύσσονται γύρω από τα Ιμαλάια, την καρδιά της μεγάλης ηπείρου.

*Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας