Θάνος Παπαδόπουλος

Το κράτος που ίδρυσε από το μηδέν ο κυβερνήτης διαλύθηκε, οι πόλεις και τα χωριά υπέφεραν από τις συγκρούσεις και τη ληστεία, ενώ η παραγωγή καταστρεφόταν. Στις συγκρούσεις ανακατεύτηκαν και οι ναύαρχοι των Μεγάλων Δυνάμεων. Οι Έλληνες απέτυχαν πάλι να αυτοκυβερνηθούν. Έτσι το στέμμα και ο θρόνος της Ελλάδας περιφερόταν στις Αυλές της Ευρώπης, αλλά δεν συναντούσε πολλούς υποψήφιους. Τελικά το αποδέχτηκε ο βασιλιάς της Βαυαρίας για τον ανήλικο πρίγκιπα Οθωνα. 

Στις 25 Ιανουαρίου 1833 ο Οθων αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο, ενώ μαζί του ήρθε και η αντιβασιλεία (1833-1835). Ο λαός, όπως και στην περίπτωση του Καποδίστρια, τον υποδέχθηκε με ανακούφιση και ωσαννά! Οι Βαυαροί έφερναν μαζί τους στη χρεοκοπημένη Ελλάδα ένα δάνειο 60 εκατ. γαλλικών φράγκων ή τουλάχιστον την προκαταβολή του. Επίσης έφεραν και τη θέληση να ιδρύσουν ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, δηλαδή μια ελέω θεού μοναρχία, συγκεντρωτική και αυταρχική. Κράτος σημαίνει στρατός, αστυνομία, δικαστήρια, δημόσια διοίκηση, εκπαίδευση, φόροι, δασμοί, τελωνεία, καθώς και ενίσχυση της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της βιοτεχνίας και του εμπορίου. 

• Στρατός: Οι Βαυαροί έφεραν μαζί τους 3.500 Γερμανούς ως φρουρά και ως πυρήνα του ελληνικού στρατού. Διέλυσαν τα άτακτα ένοπλα σώματα και ίδρυσαν 10 τάγματα ακροβολιστών, αλλά μόνον τα δύο (2) επανδρώθηκαν. Επίσης ίδρυσαν 3 τάγματα πεζικού της γραμμής. Συνολικά 500-600 άνδρες. Επίσης ίδρυσαν τη φάλαγγα όπου εγγράφηκαν 800 προσωπικότητες του αγώνα που έπαιρναν αργομισθία.   Τέλος ίδρυσαν Χωροφυλακή με 400 χωροφύλακες και Αγροφυλακή. Ο στρατός, όπως και  ο στόλος, μοναδικό έργο είχαν την καταπολέμηση της ληστείας και της πειρατείας. Όταν το 1837  έφυγαν οι Γερμανοί μισθοφόροι, τις θέσεις τους κατέλαβαν Έλληνες. Η καταπολέμηση της ληστείας δημιούργησε κι ένα άτυπο σώμα, την Εθνοφυλακή. 

•

Δημόσια Διοίκηση: Η αντιβασιλεία και κατόπιν ο Οθων διόριζε με 7 γραμματείς (υπουργούς) που λογοδοτούσαν μόνο σε αυτούς. Η χώρα επίσης διαιρέθηκε σε 10 νομούς και 42 επαρχίες. Δημιουργήθηκαν επίσης 750 Δήμοι που αργότερα περιορίστηκαν σε 250. Νομάρχες, έπαρχοι και δήμαρχοι διορίζονταν από το κέντρο. 

• Εκπαίδευση: Οι Δήμοι υποχρεώθηκαν να ιδρύσουν δημοτικά σχολεία, επταετούς υποχρεωτικής φοίτησης. Το κράτος ίδρυσε «Ελληνικά» σχολεία 3ετούς φοίτησης, γυμνάσια 4ετούς φοίτησης και το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1837. Οι εκπαιδευτικοί έως το 1855 προέρχονταν από το Διδασκαλείο και μετά από το Πανεπιστήμιο. Το 1855-56 υπήρχαν 300 γραμματοδιδάσκαλοι για 10.000 μαθητές, ενώ άλλα 495 αλληλοδιδακτικά σχολεία είχα 41.597 μαθητές. 

• Δικαιοσύνη: Για την απονομή της δικαιοσύνης ιδρύθηκαν πρωτόκλητα δικαστήρια, 3 εμποροδικεία, 2 εφετεία και ο Αρειος Πάγος. Η δικαιοσύνη τους όμως υπονομεύτηκε όταν ο Μάουρερ έστειλε να δικάσουν τον Θ. Κολοκοτρώνη, τον Πλαπούτα κι άλλους αγωνιστές, για συνωμοσία. Ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας καταδικάστηκαν εις θάνατον, αλλά ο Οθων τους έδωσε χάρη και τους απελευθέρωσε. 

Επί αντιβασιλείας απελευθερώνεται η Λαμία (1833-34) και η γραμμή των συνόρων μετατίθεται βορειότερα στη γραμμή Αλμυρού-Αρτας. Στα τέλη του 1834 ο Οθων μετακομίζει στην Αθήνα, τη νέα πρωτεύουσα του Βασιλείου. Το 1835 καταργείται η αντιβασιλεία κι αναλαμβάνει ο Οθων. Το 1837 παντρεύεται την Αμαλία. Το 1841 ιδρύεται η Εθνική Τράπεζα με πρώτο διοικητή τον Γ. Σταύρου. Έμποροι και κτηματίες την υπονομεύουν, αλλά επιβιώνει από τον πόλεμο των τοκογλύφων. 
Στην τριετία 1840-1842 η ξηρασία καταστρέφει την παραγωγή κι εντείνονται οι αρνήσεις για την πληρωμή φόρων. Από το 1833 έως το 1840 αρνούνται να πληρώσουν φόρους και στασιάζουν περιοχές στη Μάνη, Μεσσηνία, Λακωνία, Αρκαδία, Λίμνη Ευβοίας, Μεγαλόπολη, Μεσολόγγι, Μεθώνη, Αιτωλοακαρνανία, Ήλιδα, Υδρα, Σπέτσες, Πύλος, Νησί, Πύργος και αλλού. Δύο πράγματα αποφεύγουν οι Έλληνες: την πληρωμή φόρων και τη στρατολόγηση από το 1837 που έφυγαν οι Γερμανοί.
 
Στις αρχές του 1843 η Ελλάδα δηλώνει αδυναμία πληρωμών και πτωχεύει, για δεύτερη φορά μέσα σε 16 χρόνια. ΟΙ Μεγάλες Δυνάμεις στέλνουν τους στόλους να αποκλείσουν τον Πειραιά και τελικά επιβάλλουν διεθνή οικονομικό έλεγχο. 

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 η φρουρά της Αθήνας μ΄ επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δ. Καλλέργη στασιάζει και ζητά Σύνταγμα. Ο Οθων αποδέχεται και σε λίγο κηρύσσονται εκλογές για την Εθνοσυνέλευση όπου εγκαινιάζονται η βία και η νοθεία.

Το 1844 η Συνέλευση ψηφίζει το Σύνταγμα και η Ελλάδα μετατρέπεται σε συνταγματική Μοναρχία. Τότε προέκυψε και το θέμα των ετεροχθόνων. Οι αυτόχθονες ζητούσαν ν΄ απαγορευτεί στους ετερόχθονες να διορίζονται στο Δημόσιο. Σ΄ αυτή την Εθνοσυνέλευση ο Ι. Κωλέττης εισηγείται τη Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή την απελευθέρωση όλων των εδαφών όπου ζουν Έλληνες: Θεσσαλία, Ηπειρο, Μακεδονία, Θράκη, νησιά έως την Κωνσταντινούπολη! 
Το 1850 ο Άγγλος ναύαρχος Πάρκερ αποκλείει με τον στόλο του το λιμάνι του Πειραιά και τα άλλα ελληνικά λιμάνια, λόγω της «υπόθεσης Πατσίφικο». Ο αποκλεισμός γίνεται με παρέμβαση της Ρωσίας της Γαλλίας. 

Το 1854 τα αγγλογαλλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τον Πειραιά, καθώς η Ελλάδα έχει ταχθεί υπέρ της Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο. Τα ξένα στρατεύματα αποχωρούν το 1857, ένα χρόνο μετά την ήττα της Ρωσίας. 

Το 1859 ξεσπούν τα Σκιαδικά. Φοιτητές και μαθητές που φορούσαν ελληνικής κατασκευής ψαθάκια (σκιάδια) προπηλακίζονται από τους υπαλλήλους των εμπόρων που πωλούσαν εισαγόμενα. Στη σύγκρουση στο Πεδίον του Αρεως η Χωροφυλακή κτυπά και συλλαμβάνει φοιτητές, που τους ελευθερώνει αργότερα, ύστερα από διαμαρτυρία των Αθηναίων. Τον Οκτώβριο του 1862 το φοιτητικό κίνημα συμμετέχει στην έξωση του Οθωνα, όπου συνέβαλε και η ατεκνία της Αμαλίας που άφηνε τον ελληνικό θρόνο χωρίς διάδοχο. Στα 30 χρόνια των Βαυαρών (1833-1862) υπήρξαν 20 πρωθυπουργοί. Δυο φορές μάλιστα ανέλαβε πρωθυπουργός ο ίδιος ο Οθων!

Στα χρόνια του Οθωνα αναζωογονήθηκε πάλι η ληστεία. Ο Οθων προσπάθησε με μικρή διανομή γαιών να ανακόψει το φαινόμενο, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση στους αγωνιστές. Στη χώρα περιφέρονταν 5.000 ένοπλοι Ρουμελιώτες, Σουλιώτες, Ηπειροθεσσαλοί, Μακεδόνες και Κρήτες, που δεν ήθελαν να γίνουν ούτε γεωργοί ούτε στρατιώτες του εθνικού στρατού. Λήστευαν, σκότωναν, έπιαναν ομήρους και ζητούσαν λύτρα από πλούσιους και φτωχούς. 

Η καταπολέμηση της ληστείας ήταν το μόνο έργο του στρατού, αφού τα σύνορα τα είχαν εγγυηθεί οι Μεγάλες Δυνάμεις. Γι΄ αυτό το έργο ο στρατός απορροφούσε το 40-50% των δημόσιων δαπανών. Το 30% το απορροφούσε η εξυπηρέτηση των δανείων και η Αυλή του  Οθωνα το 5-7%. Συνολικά οι τρεις θεσμοί απορροφούσαν το 82% των δημόσιων δαπανών. Η εκπαίδευση και τα δημόσια έργα απορροφούσαν συνολικά μόνο το 4%!

Η ληστεία στην ουσία ήταν ένας άτυπος εμφύλιος πόλεμος που συνδυαζόταν με τις εξεγέρσεις για τους φόρους ή άλλα ζητήματα που υποκινούσαν οι ηγετικές ομάδες της χώρας (κοτζαμπάσηδες κι οπλαρχηγοί), στην προσπάθειά τους ν΄ αφαιρέσουν από τον Οθωνα και τους Βαυαρούς τμήματα της εξουσίας που τους είχαν παραχωρήσει οι ίδιοι με τη θέλησή τους όταν διαπίστωναν την αδυναμία τους να κυβερνήσουν και να κυβερνηθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο στρατηγός Τ. Γκόρντον διέλυε τα ληστρικά σώματα   της Στερεάς Ελλάδας, οι οπλαρχηγοί των ληστών έλεγαν στα χωριά ότι είναι….συνταγματικοί που διεκδικούσαν… Σύνταγμα για τη χώρα! Στην αρχή διεκδικούσαν την τοπική εξουσία και στη συνέχεια συμμετοχή στη νομή της κεντρικής εξουσίας. 
Η μέση διάρκεια της ιστορίας μας δίνει μια διαδικασία στην οποία οι ηγετικές τάξεις της Ελλάδας διαπιστώνουν την αδυναμία τους να κυβερνήσουν και γι΄ αυτό εκχωρούν την απόλυτη εξουσία της χώρας σε κάποιον τρίτο. Στη συνέχεια αυτόχθονες κι ετερόχθονες αρχίζουν ν΄ αγωνίζονται για ν’ αποσπάσουν τμήματα αυτής της εξουσίας από τον ηγεμόνα και την Αυλή του. Αυτό συνέβη με την εξέγερση κατά του κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια και τη δολοφονία του, αυτό συνέβη και με την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 για το Σύνταγμα, καθώς και με την εξέγερση κατά του Οθωνα και την έξωσή του τον Οκτώβριο του 1862. Στη συνέχεια πάλι ξεπέφτουν στην ανομία, στην αναρχία και στις εμφύλιες συγκρούσεις, διαπιστώνουν την αδυναμία να αυτοκυβερνηθούν και να κυβερνήσουν την Ελλάδα και προστρέχουν σε κάποιο τρίτο στο οποίο προσφέρουν στέμμα, θρόνο κι εξουσία, για ν΄ αρχίσουν πάλι από την αρχή….