Βασίλης Δαλιάνης

Τα 60 χρόνια της ευρωπαϊκής ενοποίησης αντιμετωπίζονται ως απειλή. Ανίκανοι πρωθυπουργοί των κρατών – μελών, είχαν ήδη στρώσει το χαλί του ευρωσκεπτικισμού κατηγορώντας  την Ε.Ε. για κάθε δική τους αποτυχία. 

Η συνάντηση των 27 στη Ρώμη δεν πρόκειται να δώσει τη λύση στα υπαρξιακά προβλήματα της Ε.Ε. Ο βασικός σκοπός, είναι να υπενθυμίσουν κάτι που οι νεώτερες  γενιές των Ευρωπαίων κοντεύουν να ξεχάσουν.  Τον  «χρυσό αιώνα» της Ευρώπης. Μια περίοδο  ειρήνης, πρωτοφανούς ευημερίας και ευμάρειας. Μια περίοδο σεβασμού στο κράτος δικαίου και στα ατομικά δικαιώματα. Μια περίοδο η οποία έχει ένα όνομα. Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ο σκοπός των 27  δεν είναι όμως απλώς να υπενθυμίσουν τους λόγους δημιουργίας της Ε.Ε., αλλά και την ανάγκη διατήρησής της. 

Εξήντα χρόνια πριν. Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο). Δυτική Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία. Ελάχιστα χρόνια μετά τον Πόλεμο.  Αποφάσισαν να προχωρήσουν μαζί. Και κατέληξαν το 1957 στη Ρώμη.

Η  Συνθήκη της Ρώμης δεν είχε θεωρηθεί ως ένα πολύ σημαντικό γεγονός για τους πολιτικούς που την υπέγραψαν. Και όμως, ήταν ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία της Ευρώπης. 

Είχε προηγηθεί η Συνάντηση της Μεσίνας. Η διακήρυξη του τότε υπουργού Εξωτερικών του Βελγίου, Ανρί Σπάκ, για την αδυναμία πολικής ή στρατιωτικής σύγκλησης των έξι ευρωπαϊκών κρατών. Είχε προηγηθεί, επίσης και η κρίση του Σουέζ. Η πρώτη Κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όπου τόσο η Γαλλία, όσο και η Βρετανία συνειδητοποίησαν ότι είναι πολύ μεγάλες χώρες για την Ευρώπη, αλλά πολύ μικρές για τον κόσμο.

Ο θεμέλιος λίθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν  η αδυναμία της. Όχι η δύναμή της. 

Η Συνθήκη της Ρώμης ήταν η απόληξη της κατανόησης της αδυναμίας των ευρωπαϊκών κρατών.  Στη Ρώμη, το 1957, οι έξι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να δημιουργήσουν έναν οδικό χάρη για τις επόμενες γενιές.  Στη Ρώμη το 1957, οι έξι Ευρωπαίοι ηγέτες υπέγραψαν την καλύτερη ιδέα που είχαμε ποτέ οι Ευρωπαίοι πολίτες. Χωρίς να κατανοούν ούτε καν οι ίδιοι τη σημασία της υπογραφής τους. 

Νομισματική ευθυγράμμιση. Δέσμευση για ελεύθερη κίνηση εμπυρευμάτων, κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού. Και κυρίως....το άρθρο 177. Η ίδρυση ενός  Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ελάχιστοι έδωσαν, τότε, σημασία σε αυτό το άρθρο. Στο άρθρο, το οποίο ουσιαστικά δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ένωση. 


Πριν από 60 χρόνια ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ρομπέρ Σουμάν είχε δηλώσει ότι 
«Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη.»

Εξήντα χρόνια μετά, η Ε.Ε. βρίσκεται σε υπαρξιακή Κρίση.  Οι λόγοι πολλοί και ποικίλοι.  Η Ευρώπη γερνάει. Η νέοι Ευρωπαίοι πολίτες δεν θυμούνται τον Πόλεμο. Θυμούνται όμως το welfare state των μεταπολεμικών δεκαετιών. Και δεν μπορούν- και δικαίως- να δεχθούν ότι θα ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους. 

Την ίδια στιγμή βλέπουν ότι έχει υπάρξει στην πράξη, ένας ευρωπαϊκός δημόσιος λόγος. Ένας ευρωπαϊκός «Δήμος». Σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, είτε πρόκειται για αντιευρωπαϊστές πολιτικούς, είτε ευρωφοβικούς συντηρητικούς, είτε κεντρώους, η Ε.Ε. αποτελεί  μέρος κάθε προεκλογικής εκστρατείας. 

Η Ε.Ε. στην Ρώμη θα θυμηθεί  τον λόγο που τη γέννησε. Την αδυναμία των εθνικών κρατών να αντιμετωπίσουν υπερδυνάμεις. Την ανάγκη να προχωρήσουν μπροστά ως ένωση κρατών. Αυτή τη φορά προθύμων κρατών...